I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

Qisqacha xulosalar

 



 

Iste'molchining byudjet sig`imi, uning daromadi va tovar narxlari berilganda 

sotib  olishi  mumkin  bo`lgan  turli  tovarlar  kombinatsiyalarini  ko`rsatadi.  Byudjet 

sig`imi qiyaligi tovarlarning nisbiy narxiga teng. 



 

Iste'molchining befarqlik chiziqlari uning afzalliklarini ifodalaydi. Befarqlik 

egri  chizig`i  iste'molchini  teng  baxtli  qiladigan  tovarlarning  turli  to`plamlarni 

ko`rsatadi.  Yuqori  befarqlik  chiziqlar  ustidagi  nuqta  quyiroq  befarqlik  chiziqlar 

ustidagilaridan  afzalroqdir.Har  qanday  nuqtada  befarqlik  egri  chiziqlar  qiyaligi 

iste'mol boshqa uchun bir yaxshilik savdo tayyor bo`lgan almashtirish-stavkasining 

iste'molchining chekli almashinuv darajasi hisoblanadi. 



 

Iste'molchi  eng  yuqori  befarqlik  egri  chizig`ida  yotgan,  uning  byudjet 

sig`imidagi  nuqtasini  tanlab  optimallashtiradi.  Bu  nuqtada,  befarqlik  egri  chizig`i 

(tovarlar  o`rtasidagi  chekli  almashinuv  darajasi)  byudjet  sig`imi  egri  chizig`iga 

teng (tovarning nisbiy narxi). 



 

Tovarning narxi pasayganda, bu iste'molchi tanlovi daromad  va almashtirish 

ta'siriga  bo`linishi  mumkin.  Daromad  ta'siri  iste'molni  oshiradi,  chunki  past  narx  

iste'molchini yaxshiroq qiladi. Almashtirishsamarasi bu narxlar o`zgarishi nisbatan 

arzon  bo`ldi  vaiste'molni  kattaroq  rag'batlantiradi.  Daromadta'siri,  befarqlik  egri 

chiziqlarini  pastdan  yuqoriga  harakatlantirsa,almashtirish  ta'siri  befarqlik  egri 

chizig`ibo`ylab harakatini boshqa qiyalikda aks etadi. 



 

Iste'molchitanlovi nazariyasi ko`p vaziyatlarda qo`llanilishi mumkin. U nima 

uchun  talab  egrichizig`  potentsial  yuqoriga  yo`nalganligi,  nima  uchun  yuqori  ish 

haqi  mehnat  taklifi  miqdorini  oshirishi  yoki  kamaytirish  va  nega  yuqori  foiz 

---

 

144 

stavkalari jamg`arman iko`paytirishi yoki kamaytirish mumkinligini tushuntiradi.