Б ой аёл / т ар ж и м о н : а зи зб е к а ҳ м ад ж ан о в Т

Ииғилган пул (ёки мавжуд нақд пул) + ишга боғлиқ 
бўлмаган маблағ, даромад = бойлик кўрсатгичи.
- Менинг ишлашимдан келадиган ҳеч қандай даромадим 
йўқ. Айнан шу етмаётган нарса, шундайми? - аниқлаштирди 
Женис. - Хўш, мақсад нима? Умрбодга етгулик бойлик орт- 
тириш керакми? Ахир, бу жуда катта пул бўлиши керак-ку!
Мақсад нимадан иборат
- Ҳа, бу жуда кўп пул бўлади, дегани, - деб унга қўшил- 
дим. - Сен ҳақсан: молиявий мустақилликка эришиш учун 
бойлик тугалмас бўлиши керак.
- Тугалмас? - ҳайрон бўлди Женис.
- Узинг ўйлаб кўр, - бошладим мен, - молиявий озодлик 
ва мустақиллик шуни англатадики, сен ҳеч қачон пул учун 
ишламайсан, сармоя ҳар ой накд пул олиб келади, бу эса 
сенинг ҳар қандай харажатингни қоплайди. Бундан айтиш 
мумкинки, бойлик тугалмас ва ҳеч қачон тугамайди.
- Агар менга ҳаётимнинг охирги кунлари учун миллион 
керак бўлиб қолса, терлаб-пишиб ишлашим керак экан-да. 
Бунинг учун анчагини вақт керак бўлади, менимча, бу мақ- 
садимга ҳечам ета олмаган бўлардим. Етган такдиримда ҳам 
ўша миллион тезда тугаган бўларди ва ёшим ўтиб қолган 
пайтда менинг муаммоларим бошланади.
- Айнан шу ҳакда гапиряпман, - дедим мен.
- Менга керакли пул окими миқцори харажатлар миқдо- 
ри билан ўлчанар экан-да. Агар мен бир ойга канча харажат 
қилишимни билсам, сармоям қанча пул келтириши керакли-
110

---

гини аниқлаб ҳам оларканман, - деди Женис хаёлига келган 
сўзларни тилига чиқариб.
- Мана сен тушуниб олдинг! — жилмайдим мен. - Мана 
шу пул оқимидир. Келадиган пуллар, сармоядан келиб туша- 
ётган пуллар пассив даромад дейилади — чунки сен бу пул- 
ларни ишламай топасан.
Женис ҳаяжон билан:
- Демак, мен ҳар ой ишлайманми-йўқми, 5,3 минг дол- 
лар пул туширишим керак экан, - деди.
- Ёки ундан ҳам кўпроқ, - тасдиқладим мен.
- Ҳа, ундан ҳам кўпроқ.
- Энди муаммо - қандай буни уддалаш керак?
- Мен шуни сўрамоқчи бўлиб тургандим! - кулди Же- 
нис. - Лекин сен, менимча, буни ўз сармоя формуланг ҳақида 
гапириб ўтдинг, шекилли. Сен айтдингки, сотиб оламан ёки 
актив ташкил қиламан. Актив - бу сармоялар, сенинг чўнта- 
гингга пул ташлайди. Демак, менинг кейинги қадамим — қай- 
си активлар менга доимий даромад келтиришини аниқлаш, - 
қувонч билан деди Женис ва қўшимча қилди, — охирги савол 
қолди. Менда ортиқча пул унчалик кўп эмас. Ўзинг кўриб 
турибсан менда қанча борлигини. Менга пул қилишим учун 
пул керак эмасми? Сармоялаш учун маблағ керак эмасми?
- Ажойиб савол, - жавоб бердим мен. — Биз ҳозир икки- 
миз ҳам анча ушланиб қолдик, бу ҳақца телефонда гаплашсак.
Ресторандан чиқар эканмиз, мен Женисга:
- Сенинг пул масаласидаги саволингга жавобим: сармо- 
ялашни бошлашда ўша пулнинг йўқлиги — бу яхши. Бу ҳақда 
тез кунда гаплашамиз! Учрашгунча!
ЎН ИККИНЧИ БОБ