Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

TI
L S
ANDIG
‘I
ASLIDA

---

79
22.3-mashq. 
Matnni o‘qing va testlarni bajaring.
Ilm egallashga harakat qilish har bir mo‘min va mo‘mina uchun farzdir. Hadisi sharifda 
aytilishicha, bir soatgina ilm o‘rganish bir kechalik ibodatdan yaxshi, bir kunlik dars esa 
uch oy tutilgan nafl ro‘zadan afzaldir. Ilm doim sening hamrohing bo‘lib, adashishingdan 
va qoqilishingdan asraydi. Ilm olish ko‘r-ko‘rona bo‘lmasligi kerak, duch kelgan narsani 
o‘rganaverish yaramaydi. Shu 
bilan birga, ilm olishga qancha 
erta harakat qilsang, shuncha 
ko‘p muvaffaqiyatga erishasan. 
Ajdodlarimizdan bir ulamo 
aygan ekan: “Ilm o‘rgan, u 
sening yoshlik paytlaringda 
to‘g‘ri yurishingni ta’minlaydi. 
Katta bo‘lganingda buyuk 
shaxsga aylanishingda asosiy 
sababchi bo‘ladi”.
Har bir limning o‘z sharafi va 
ulug‘vorligi bor. Xoh diniy, xoh 
dunyoviy (kimyo, geografiya, 
hisob, tibbiyot kabi) bo‘lsin, 
hammasining o‘z o‘rni, o‘z 
ahamiyati bor. Barcha ilmlarni mukammal egallab olishning iloji yo‘q, shuning uchun ham 
eng kerakli, hayotda asqatadigan, e’tiqodga xizmat qiladigan ilmlarni o‘rgangan ma’qul.
1. Matn mazmunidan kelib chiqib, “yurishingni” so‘zining ma’nosini aniqlang.
A
qadamlab bir joydan ikkinchi joyga jilmoq.
B
kezmoq, sayohat qilmoq.
C
borib kelmoq, qatnamoq.
D
hayot kechirmoq, yashamoq.
2. Qaysi javobda matn mazmuniga mos keladigan gap berilgan?
A
Ilm olish uchun, albatta, oq-qoraning farqiga boradigan yoshga yetish kerak, 
shundan keyingina ilmni egallashning payida bolish zarur.
B
Ilm olishga yoshlikdan harakat qilish kerak, chunki yoshlikda olingan ilm toshga 
o‘yilgan naqsh kabidir.
C
Ilm o‘rgatuvchi o‘z ilmiga amal qilmasa ham, boshqalarga ilm o‘rgata olsa bas.
D
Ilm olish uchun kerakli mablag‘ni qanday yo‘l bilan bo‘lsa ham, topa olish kerak, 
agar bu mablag‘ni topa olmasang, ilm olishga intilma.

---

80
3. Matnda quyidagi qaysi fikrlar ilgari surilgan?
1
Ilm egallash ibodat qilishdan ortiq ekanligiga urg‘u berilgan.
2
Matnda foydali ilmlarni egallash insonni noto‘g‘ri yo‘llaga kirib ketishdan 
asrashi haqida aytilgan.
3
Inson dunyodagi barcha ilmlarni mukammal egallab olmog‘I shart.
4
Matnda ilm olish ayol va erkak uchun farzdir degan g‘oya ham ilgari 
surilgan.
A
1,2,4.
B
2,3,4
C
2,3.
D
1,2,3.