Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

YONMA-YON KELADIGAN UNDOSHLARNING IMLOSI
1. 
Gender tengligi deganda nimani tushundingiz?
2. 
Gender notengligi qaysi vaziyatlarda, ayniqsa, ko‘p namoyon bo‘ladi?
3. 
Gender tengligini Sharqona anglash bo‘yicha mulohazalaringizni ayting
13.1-mashq. 
Matn asosida savollarga og‘zaki javob bering.
13.3-mashq. 
Quyidagi rasmlar juftligi solishtirib, ularga mos sarlavha topib yozing.
1

---

57
2
Bu maqol xalq o‘rtasida yuradigan bir latifadan kelib chiqqan.
Bir maqtanchoq odam o‘z odatiga ko‘ra choyxonada maqtanib o‘tirgan ekan, bolasi 
kelib: “Dada, uyda yog‘ tamom bo‘libdi, yog‘ olib berarmishsiz”, – debdi. Shunda dadasi: 
“Bor, oyingga borib ayt, yog‘ bo‘lmasa, chalpak qilsin!” degan ekan. O‘g‘li shunda: “Ie, 
dada, chalpak qilishga uyda un yo‘q-ku”, – debdi. Haligi odam atrofdagilarga sir boy 
bermaslik, o‘z mavqeyini saqlash uchun: “Un bo‘lmasa, patir qila qolsin”, – degan ekan, 
choyxonadagi odamlar xaxolab kulib yuborishibdi.
Mazkur maqolni mana shunday quruq maqtanchoq odamlarga nisbatan istehzo 
bilan aytadilar.
(“O‘zbek maqollarining izohli lug‘ati”dan)
TI
L S
ANDIG
‘I
Mustaqil 
bajaraman
Topshiriq. 
Matn bilan tanishib chiqing. Matn mazmunini bugungi kunga qiyoslagan 
holda xulosangizni yozma bayon qiling.
TARBIYANING ZAMONI
Emdi ochiq ma'lum bo‘ldiki, tarbiyani tug‘ulgan kundan boshlamak, vujudimizi 
quvvatlandurmak, fikrimizi nurlandurmak, axloqimizi go‘zallandurmak, zehnimizi 
ravshanlandurmak lozim ekan. Tarbiyani kimlar qilur? Qayda qilinur? degan savol keladur. 
Bu savolga, «birinchi uy tarbiyasi. Bu ona vazifasidur. Ikkinchi, maktab va madrasa 
tarbiyasi. Bu ota, muallim, mudarris va hukumat vazifasidur», – deb javob bersak, bir kishi 
deyurki, «qaysi onalarni aytursiz, bilimsiz, boshi paqmoq, qo‘li to‘qmoq onalarmi? O‘zlarida 
yo‘q tarbiyani qaydan olib berurlar», der . Mana, bu so‘z kishining yuragini ezar, bag‘rini 
yondurar. Otasiga nima dersiz, desak , qaysi ota? To‘ychi, uloqchi, bazmchi, do‘mbirachi, 
karnaychi, surnaychi, ilm qadrini bilmagan, ilm uchun bir pulni ko‘zlari qiymagan, zamondan 
xabarsiz otalarni aytursizmi? Avval o‘zlarini o‘qitmak, tarbiya qilmak lozimdur», – der. 
Mana bu so‘zni eshitgach, umid qo‘llari qo‘ltuqg‘a urilur.... Mana bu so‘z bizlarni tarbiyadan 
mahrum, huquqning na ekanin bilmaganlig‘imizni bildirur.
Alhosil, tarbiya bizlar uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – 
yo falokat masalasidur. 
 ( Abdulla Avloniy