Áziz oqıwshılar! Sizler informatika páni, informaciya hám infor

 4-sabaq. SANAQ SISTEMALARÍ HAQQÍNDA
Házirgi kúnde qollańıp kiyatırǵan 1, 2, 3, . . ., 9, 0 cifrlarınan 
ibarat onlıq sanaq sisteması informaciyanı kodlawdıń jáne bir usılı 
boladı. Jerlesimiz Muhammed al-Xorazmiy 0 cifrın kirgizip, bul 
arab (durısıraǵı, hind) cifrlarınıń sandaǵı turǵan ornına baylanıslı 
túrde ámeller orınlaw tártibin bir sistemaǵa birlestirgen. Sonıń 
ushın da, bul kodlaw sisteması ústinde qosıw, alıw, kóbeytiw hám 
bóliw sıyaqlı arifmetikalıq ámellerdi orınlaw júdá ańsat. 
Tariyxıy maǵlıwmatlar
Adamlardıń sóylesiw quralı bolǵan til sıyaqlı sanlardıń da óz tili 
bar bolıp, ol da óz álipbesine iye. Bul álipbe cifrlar hám sanlardı 
bildiriw ushın qollanılatuǵın belgilerden ibarat. Mısalı, kúndelikli 
turmısımızda qollanılatuǵın arab cifrları 1, 2, ..., 9, 0 yaki 5-klass 
matematikasınan belgili bolǵan Rim cifrları I, II, V, X, L, C, D, 
M, ..., 
sanlar álipbesiniń elementleri
bolıp esaplanadı. Hár qıylı