Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Mikroblarga yuqori haroratning ta‟siri. 
Yuqori haroratga ko‘proq mikrobning 
vegetativ shakllari ta‘sirchandir. Harorat yuqori bo‘lgani sari mikroblarni halokatga 
uchratadi. Tif bakteriyalari 47
0
C da 2 soatdan kiyin, 59
0
C da 21 soatdan keyin o‘ladi. 

---

26 
Shuningdek sporalar ham 100
0
C da 20 soatdan keyin, 130
0
C 2-4 daqiqadan keyin o‘ladi 
(V.I.Vashkov 1956). Mikroblarga quruq issiqdan ko‘ra, issiq bug‘ kuchli ta‘sir qiladi. 
Masalan kuydirgi qo‘zg‘atuvchisi sporasi bug‘ ta‘sirida 102
0
C, quruq issiqda esa 180
0
da 1 daqiqadan keyin o‘ladi.
Mikroblarga past haroratning ta‟siri. 
Past haroratlar odatda mikroblarni 
o‘ldirmaydi, balki ularning rivojlanishi va ko‘payishini to‘xtatadi. Mikroorganizmlar 
anabioz holatda 12 ming yilgacha saqlanishi mumkin.
Mikroblarga quritish va vakuum ta‟siri. 
Quritish natijasida mikrob 
hujayrasidagi namlik yo‘qoladi, mikrobning hayot faoliyati pasayib anabioz holatga 
o‘tadi. Bunday holatda ayniqsa vakuumda, mikrob hujayralari 10 yillab saqlanadi.
Patogen streptokokklar 25 yil , tuberkulyoz qo‘zgatuvchisi 17 yilgacha hayotchan ligi 
saqlanib qolgan. Past haroratda vakuumda tezlik bilan quritish (sublimasiya usuli ) tirik 
vaksinalar (tuberkuleyoz, brusellyoz, grip), vitaminlar, fermentlar va boshqa biologik 
preparatlar tayyorlashda ishlatiladi.
Mikroblarga yorug‟likning ta‟siri
. Yorug‘likning bakterisid ta‘siri uning to‘lqin 
uzunligiga bog‘liq, u qancha qisqa bo‘lsa shuncha kuchli ta‘sir qiladi. Tug‘ri tushgan 
quyosh nurlari ta‘sirida ko‘pgina patogen mikroblar o‘ladi (tuberkulyoz qo‘zg‘atuvchisi 
3 – 5, oqsil virusi 2 soat davomida). 
Mikroblarga rentgen nurlarining ta‟siri
. 1898 yilda ular ta‘sirida ichak 
tayoqchasi tillarang stafilokokk, vabo vibirioni va boshqa mikroblarni o‘ldirishga 
muvoffaq bo‘lgandan beri ma‘lum. Nurlanishga yosh hujayralar ayniqsa bo‘linish va 
rivojlanish davrida ko‘proq ta‘sirchandir. Nurlanishning bakterisid ta‘siridan 
amalda ko‘p foydaniladi. Bakterisid, kvars lampalarining ul‘trabinafsha nurlari ta‘sirida 
boks, operasiya xonalari havosini sterillash uchun qo‘llaniladi (2-3 soat yoqiladi). 
Hozirgi vaqtda ionli radiasiya ta‘sir ettirilgan har xil radio vaksinalar ishlatilmoqda.