Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Uglevodlar 
mikrob hujayrasida polisaxaridlar bilan ifodalanadi. Sitoplazmada 
uglevodlar kraxmal va glikogen donachalari ko‘rinishda bo‘ladi. Ular asosan energetik 
material sifatida xizmat qilib, mikrob hujayra sida 12 dan 18 % cha bo‘ladi. 
Azotabakteriyalar, kuydirgi qo‘zg‘atuvchisi va h.k. lar kabi kapsulali mikroblar 
uglevodlarga boy. 
Har bir mikroorganizmda ma‘lum polisaharid bo‘lib, mikrobni farqlash ga imkon 
beradi. Uglevodlardan tarkib topgan patogen mikrob kapsulasi ularning virulentligini 
oshirib, himoya vazifasini bajaradi. 
Lipidlar
. Ularning miqdori 3,8 dan 40 % cha bo‘ladi. Lipidlar sitoplazmaning 
ma‘lum tuzilishini qo‘llab turadi va sitoplazmatik membrana tarkibiga kiradi. Lipidlar 
mikrob hujayrasida bir xilda taqsimlanmagan. Sitoplazmaning yuza qavati va hujayra 
qobig‘ida ko‘proq uchraydi. Lipid va lipoidlar mikroblarning kislota va boshqa 
moddalarga 
chidamliligini 
oshiradi. 
Tuberkulyoz, 
cho‘chqa 
saramasining 
qo‘zg‘atuvchilarini spora va kapsulasi bo‘lmasa-da, lipidlar yordamida ular tashqi 
muhitning noqulay sharoitlarida uzoq vaqt saqlanishi mumkin. 
 
Mikroorganizmlarning oziqlanishi.
Tirik mavjudotlar ikki usulda oziqlanadi- 
golozoy va golofit. Galozoy oziqlanish usuli hayvonlarga (yuqori va sodda) xosdir. 
Bunda hayvon oziqani yutadi va oziqa hazm traktida hazm bo‘ladi. Golofit oziqalanish 
usuli o‘simlik va mikroorganizmlarga xosdir. Ular oziq moddalarning suvdagi 
eritmasini uncha katta bo‘lmagan molekulalar ko‘rinishida butun tanasi bilan qobig‘i 
orqali ikki tomonlama osmotik xodisa va diffuziya xisobiga iste‘mol qiladi. 

---

14 
Oziqalanish turiga ko‘ra barcha organizmlar ikkita asosiy guruh autotrof va 
geterotroflarga bo‘linadi. Elektronlar energiya manbai bo‘yicha ular xemolitotroflar, 
xemoorganotroflar va fotoorganotroflarga bo‘linadi.