Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

 
 
3. Viruslar. Ularning tuzilishi va klassifikasiyasi 
Viruslar hujayrasiz mikroorganizmlar bo‘lib, barcha turdagi organizmlar- hayvon, 
odam, o‘simlik, hashorat, bakteriya, zamburug‘, sodda hayvonlar hujayrasi ichida 
parazitlik qiladi. Ular hujayrasida ko‘payish hususiyatiga ega bo‘lgan maxsus genomi 
bor. Viruslar ikki shaklda bo‘ladi: hujayra tashqaridagi – tinch va hujayra ichida 
ko‘payadigan (vegetativ) shaklda. 

---

12 
Nuklein kislotasi tipi bo‘yicha viruslar ikkita katta guruhga bo‘linadi; RNK ali va 
DNK li viruslar.Hozirgi vaqtda viruslar 19 ta oilaga kiritilgan. 12 tasi RNK genomli, 7 
tasi DNK genomli viruslar. Ular spiralining soniga qarab bir yoki ikki spiralli bo‘ladi. 
Viruslarning xususiyatlari: 
1.Juda ham kichik bo‘lib, oddiy mikroskopda ko‘rinmaydi. 
2.Filtrlanish – ya‘ni bakteriyalarni tutib qoladigan filtrlardan bemalol o‘tadi. 
3. Sun‘iy oziq muhitda o‘smaydi. 
4. Parazit (tirik to‘qima hujayrasida rivojlanadi va o‘zida moddalar almashinuvi 
bo‘lmaydi.) 
5. Tovuq homilasida va rivojlanuvchi to‘qimali kulturalarda usadi. 
6. Hujayrasiz mikroorganizm. 
7. RNK yoki DNK faqat bitta tipdagi nuklein kislotasi bo‘ladi. 
8. Viruslarda tropizm yaxshi rivojlangan bo‘lib, ayrim to‘qimalarda tez va aktiv 
ko‘payadi. 
Bakteriya va aktinomisetlarning viruslari fag – bakteriofag hamda aktinofaglar, 
zamburug‘larning viruslari – mikofaglar, suv o‘tlariniki sianofaglar deyiladi. 
 
Nazorat savollari: 
1.Sistematika, klassifikasiya, nomenklatura nima, tushuncha bering. 
2. Mikroorganzmlarning tuzilishi va morfologiyasi haqida tushuncha bering.
3. Prokariot va eukariotlarning hayvonlar patologiyasida ahamiyati.
4. Viruslarning o‘ziga xos qanday xususiyatlari bor?