Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Biosinov
-dengiz cho‘chqasi yoki quyonning terisi tirnalib unga patmaterial 
surtiladi. 
Biopreparatlar. 
A. X. Sarkisov, S. V. Petrovich, L. I. Nikifirov, L. M. 
Yablochnik, 1974 kabi avtorlar kollektivi qoramol trixofitiyasini davolash va oldini 
olish maqsadida LTF-130 vaksinasini, otlar trixofitiyasini davolash va oldini olish 
uchun S-P tajriba vaksinasini yaratishdi. LTF-130 vaksinasi davolash uchun mo‘shaklar 
orasiga ikki doz yuboriladi, oldini olish uchun esa 2 marta 10-14 kun oraliqda 
yuboriladi. 
Mikrosporiya qo‟zg‟atuvchilari
. Mikrosporiya (mikrosporoz, temiratki) teri va 
uning hosilalarining yuqumli kasalligi bo‘lib, o‘ta yuqumliligi bilan xarakterlanadi, 
klinik 3 xil shaklda namoyon bo‘ladi: yuzaki, chuqur yoki follikulali, atipik. It, 
mushuk, cho‘chqa, ot va h.k. hamda odamlar ham kasallanadi, ayniqsa yosh bolalar.

---

88 
Hayvonlarda kasallik keltirib chiqaradigan asosiy qo‘zg‘atuvchilar:1) 
Microsporum 
equinum
- otlarda; 2) 
M.lonosum
- mushuk, it, mo‘ynali va yirtqich hayvonlarda, dengiz 
cho‘chqasi, maymunlarda; 3) 
M.lonosum Bodin
- mushuk, it, ot, buzoq, dengiz 
cho‘chqasi, kalamush, sichqonlarda kasallik paydo qiladi. 
Morfologiyasi
. Mikrosporum avlodi zamburug‘lari patmaterialda shoxlangan, 
bo‘g‘inlarga bo‘lingan miseliy ko‘rinishida bo‘ladi. U parchalanib, yumaloq bir 
hujayrali sporalar hosil qiladi. zararlangan soch atrofida zamburug‘ sporalari qoplama 
hosil qiladi. Sporalar tartibsiz, mozaika shaklida joylashadi. Sporaning o‘lchami 3-6 
mkm. 
Kultural xususiyatlari
. zamburug‘ glyukozali Saburo agarida, 26-28
0
C da o‘sadi. 
M.equinum
terisimon, qatlamli, muhitga zich joylashgan, kulrang-oq miseley bilan 
qoplangan koloniyalar hosil qiladi. Yetilgan koloniyalar sariq yoki qo‘ng‘ir rangda 
bo‘ladi. Miseliysi bo‘g‘inlarga bo‘lingan, mikrokonidiylar noksimon, makrokonidiylar 
ko‘p hujayrali (15-20x12-17 mkm) bo‘ladi. 
M.lanosum
suslo - agarda yumaloq konsentrik aylanali kulrang oqish, markazi 
unsimon koloniyalar hosil qiladi. Miseliysi bo‘g‘inlarga bo‘lingan, yosh kulturalarda 
shoxlangan bo‘ladi. Makrokonidiylari ko‘p kamerali, ikki uchiga qarab toraygan, 
uzunligi 40-80 mkm. 
M.gypseum
suslo-agarda tekis, unsimon koloniyalar hosil qiladi, miseliysi 
raketasimon, makrokonidiylari ko‘p hujayrali, 8-12x30-50 mkm. 
Dermatomisetlarning fermentativ xususiyatlari umuman har xil va asosan doimiy 
emas, shuning uchun ham zamburug‘ turlarini farqlashda qo‘llanilmaydi. 
Chidamliligi. 
Mikrosporonlar patmaterialni ( soch, teri qirindilari) qog‘oz 
xaltachalarda uy haroratida saqlanganda 3-4 yil va undan ortiq yashaydi. Quruq issiq 
110
0
C da 30 daqiqada, 80
0
C da 2 soatda, qaynatish-2-3 daqiqada zamburug‘ni o‘ldiradi. 
Dezinfeksiya uchun 5% li oltingugurt-karbolli eritmasi ishlatiladi. Xalat, sochiq, 
bog‘lam va boshqa maxsus kiyimlar 2% li sovun-sodali eritmada 15 daqiqa qaynatiladi 
yoki 5% li xloriminda (3 soat), 5% li lizolda (20 daqiqa) ivitiladi. 
Dermotofitlar zararlangan junda 2-7 yil, go‘ngda 8 oy, tuproqda 142 kun yashaydi. 
Patogenligi
. 
M.equi
zamburugi bilan otlarda, laboratoriya hayvonlaridan dengiz 
cho‘chqalarida kasallik chaqirish mumkin: Buning uchun zamburug‘ kulturasi yoki 
patmaterial hayvon terisini tirnab, unga surtiladi.