Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Toksigenligi. 
Ko‗pgina fermentlari: gemolizin, lesitinaza, fibrisillin va boshqalar 
patogen ta‘sir etadi. Leptospiralarning o‗lishi natijasida undan endotoksin ajraladi va 
to‗planib-gemorragik, gemolitik va neyrotoksik ta‘sir etadi. Toksikoz – hayvon o‗limiga 
sabab bo‗lishi mumkin.
Infeksiya patogenezida organizmda leptospiralarning 
yemirilishidan hosil bo‗lgan endotoksinlar muhim ahamiyatga ega. 
Patogenezi. 
Qo‗zg‗atuvchi ko‗pincha organizmga shikastlangan shilimshiq 
pardalar va teri orqali kiradi. 12 soatdan keyin ularni jigarda topish mumkin, u yerda 
leptospiralar isitma paydo bo‗lgunicha to‗planadi. Isitma 
chiqqan
davrda leptospiralar 

---

83 
qonda paydo bo‗lib, ularning miqdori nafaqat jigarda, balki buyraklar, buyrak usti 
bezlarida, kamroq hollarda yurak mushaklari, o‗pka va limfa tugunlarda nihoyatda 
ortadi. Sarg‗ish paydo bo‗lishi bilan harorati tushadi va leptospiralar sekin-asta qon 
jigar, o‗pkadan yo‗qoladi, ammo buyrak, siydikda ularning miqdori ortadi. Bu esa kasal 
hayvonning qonida antitelolarning to‗planish fazasiga to‗g‗ri keladi. Leptospirozda 
intoksikatsiya natijasida asab tizimi shikastlanadi, oqibatda har xil organlarning 
me‘yorda ishlashi buziladi. 
3-16 kunlik inkubatsion davrdan keyin qisqa vaqtli isitma gematuriya, ba‘zida 
(10%) sarg‗ayish paydo bo‗ladi. Homila tashlash ham kuzatilishi mumkin. Toksinlar 
ta‘sirida jigarda distrofiya paydo bo‗ladi. Buyraklarda-nekroz o‗choqlari, qon 
quyilishlar. Buyrak koptokchalari va kanalchalarida leptospiralar antitelolar ta‘siridan 
chetda bo‗ladi. Shuning uchun ular u yerda faol rivojlanadi va siydik bilan ajraladi. 
Antigen tuzilishi
. Barcha patogen va saprofit leptospiralar morfologiyasi bir xil 
bo‗lsa-da , antigen tuzilishi bilan o‗zaro farq qiladi. Ultrotovush bilan parchalangan 
leptospira kulturasidan tayyorlangan preparatlar immunokimyoviy analiz qilinganda 
ularda tipiga va avlodiga xos maxsus antigenlari borligi isbotlangan. 
Ultratovush antigenining antigenli funksiyasi uning oqsili fraksiyasiga bog‗liq. 
Shuningdek har xil serotipli leptospiralar hujayrasida presipitogenlar borligi aniqlangan. 
Hozirgi vaqtgacha amaliyotda agglyutinogenlarga ko‗proq ahamiyat berilmoqda. 
Leptospiroz qo‗zg‗atuvchilari aynan agglyutinasiya reaksiyasi bilan farqlanadi. Bu 
reaksiya serologik diagnostika usullarining, shuningdek leptospiralarni klassifikasiya 
lashning asosi hisoblanadi.
Leptospiralarning bitta umumiy somatik antigeni bo‗lib, ularning turga oidligini 
aniqlaydi. Serovar va seroguruhlarni farqlash MAR (mikroagglyutinasiya reaksiyasi) va 
immunoadsorbsiya analizida polisaxaridli antigenlarning har xilligini hisobga olib 
bajariladi.