X. X. Komilova, U. A. Vohidova

3.4  Kostyumni  loyihalash usullari
126

---

qo‘shilish  tendensiyasini  rivojlantirish;  oddiy  vositalar  yordamida 
kiyim  ishlab  chiqish;  “uniseks”  buyumlami  yaratish;  komfortni 
taqdim etish uchun kiyimni transformatsiya etish;  yangi materiallar, 
fakturalar va naqshlarni qidirish;  yangi texnologik usullarini taqdim 
etish;  ideal  buyumni  ishlab chiqish;  noan’anaviy materiallardan bir 
marta foydalalanadigan kiyim loyihalash.
Natijada kostyum dizayni kiyimni komfortliligini, tashqi muhit 
bilan  uyg‘un  qo‘shilishini,  kiyimning  yangi  shakllarini  yaratish 
muammolarini  yechishga  urinadi.  Kombinatorika,  modul,  dekonst- 
ruksiya  va  boshqa  usullaridan  foydalanib,  dizayner kelajak kiyimni 
rivojlanish yo‘llarini taqdim etadi.
Dizayneming  fikrlashi  ixtisos  yo‘nalishga  oid  rivojlansa  va 
dizayner o‘zi quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lsa,  loyihalash shunda- 
gina  foydali  natija  beradi:  masalani  aniq  ko‘rish  va  ifodalash  qobi- 
liyati bo‘lishi  lozim; qisqa vaqt davomida ko‘p g‘oyalami tez ishlab 
chiqishi  lozim;  ajoyib  yechimlami  topish;  berilgan  muammoga  oid 
juda zo‘r yechimlami tez 
o ‘ylab 
chiqish mahorati bo'lishi lozim.
Loyihalanayotgan  masalani  yechish  uchun  dizynemi  ijodiy 
jarayonida  reja  mavjud  bo‘lishi  lozim:  g‘oyani  paydo  bo‘lishi  va 
masalani  qo‘yish;  ma’lumotni  yig‘ish  va  to ‘plash,  ijodiy  manbani 
tanlash;  kuchni  konsentratlash,  intensiv  ishlash,  har  xil  evristik  va 
loyihalash  usullaridan  foydalanish;  tanaffus  etish,  diqqatni  chetga 
tortish  va  bir  necha  vaqt  o‘tgandan  so‘ng  yana  yechijnga  qaytish, 
yangi  nuqtayi  nazar  bilan  uni  baholash;  fikming  ravshanlashuvi  -  
yakuniy optimal yechimni hosil qilish.
Nazariy va amaliy ish barcha loyihalash bosqichlarida umumiy 
loyihalash  usulida  tuzilishi  mumkin:  rauammo  situatsiyasini 
anglash;  loyihalashdan  oldin  tahlil  etish;  masalani  yechish  uchun 
vositalar  va  prinsiplami  ta’riflash;  formal  siymoni  tashkil  etish; 
loyihani  ishlab  chiqish.  Loyihalash  ustubiy  jurayonni  to‘rt  asosiy 
bosqichga  boMish  mumkin: 
informatsion  qism;  tahliliy-tadqiqot 
qism;  sintetik qism; kommunikativ-amaliy qism.