89
3.2 -расм.
СО
2
нинг миқдорини парциал босимга нисбатан боғлиқлиги
.
ТЭА- усули.
Триэтаноламин (ТЭА)
нинг биринчи ва иккинчи
аминлардан фарқи СО
2
ни физик абсорбциялайди. Лекин
абсорбциянинг изотермаси (3.2- расм) эгри кўринишдаги
тўйинишга эга бўлади [51]. Бу газдаги СО
2
парциал
босимни
аминнинг учламчи эритмаси билан контактида кескин пасайтириш
хусусиятига эга. Регенерация жараѐни поғонали буғлатиш орқали
амалга оширилади. Учламчи аминларни эритмалар (45-53 % массаси
бўйича) углеводородларга нисбатан паст абсорбциялаш қобилияти
билан тавсифланади. Газда H
2
S нинг таркиби кам бўлганда
ТЭАнинг асосий ютуғи СО
2
абсорбенти ҳисобланади.
С0
2
га нисбатан МЭАнинг концентрацияси 4,1 моль/моль ва 60
°С; ДЭД 4,5 моль/моль ва 70 °С, ТЭД - 4,5 моль/моль, ―Сепасоль‖
МПЕ 0 С
ДЭТА ва ЭДА усуллари.
С0
2
ва H
2
S
ларни хемосорбциялаш
учун полиаминлар қўлланилади, нефтни қайта ишлаш заводларида
газларни
коксли
газлардан
тозалашда
қўлланилади.
Диэтилентриамин (ДЭТА) ва этилендиамин (ЭДА) ларнинг
эрималари С0
2
ни катта тезликда
хемосорбциялашга эга ва
моноаминга нисбатан газни чуқур С0
2
(до гача 0,01 % ҳажми
бўйича) тозалашни таъминлайди. Бундан ташқари унинг
ютувчанлик қобилияти кичик. Шундай қилиб ДЭТАни
ютувчанлик хусусияти эритмадаги концентрацияси 3,3 моль/л
бўлганда 1,5 моль/моль аминни ташкил қилади [34].
Агарда коксли газда цианистли водород мавжуд бўлса, МЭА
қурилмасини ишлатиш жараѐнида қийинчиликларни туғдиради ва
унинг
тозалаш сифати пасаяди, тозаланган газдаги водород сульфит
миқдори 2 г/см
3
га яқинлашади. Бундай ҳолатларда
водород
сульфиднинг энг самарали абсорбенти ЭДА ҳисобланади, уларнинг
реакцияси қуйидаги ҳолатда олиб борилади:
90
ЭДАнинг бир малекуласида иккита амин гуруҳининг
мавжудлигини МЭАдан фарқи ЭДА эритмасининг юқори
хемосорбцияли сиғимини олдиндан аниқлайди.
Экспериментал
синаш ишларининг натижаси шуни кўрсатадики, ЭДАнинг водород
сульфиднинг ютувчанлик қобилияти МЭАга нисбатан юқоридир.
Газнинг таркибида СО
2
мавжуд бўлганда ЭДА эритма билан H
2
S
ни ушлаб олиш самарадорлиги камаяди. Эритмада СО
2
концентрациядаги миқдори СО
2
0,4 моль/моль гача ҳамда H
2
S ва
СО
2
нинг умумий концентрацияси 0,7 моль/моль бўлса, H
2
S ва СО
2
нинг парциал босим 20°C да 0,37 ва 0,01, 40 °Cда эса - 1,35 ва 0,03
МПа.га мос келади.
Цианистли водород билан ЭДА реакцияси қуйидагича бўлиб
ўтади
Ҳосил бўлган роданид этиленмочевинага
нисбатан енгил
гуруҳларга бўлинади, қайсики эритмадан товар маҳсулот каби
ишқорланади. Полиаминнинг хемосорбентлар каби энг муҳим
камчилиги унинг юқори даражадаги коррозия фаоллиги бўлиб,
махсус зангламайдиган пўлатларни ѐки юқори даражадаги самарали
бўлган коррозияга қарши ингибиторларни қўллашни талаб қилади.
Do'stlaringiz bilan baham: