Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
321 
to‘g‘risidagi bilimlar, qoidalarga ko‘proq e’tibor bеriladi, og‘zaki nutqni bilish boshqa nutqiy 
ko‘nikmalarni o‘qish va yozish ko‘nikmalarini shakllantirish uchun shart bo‘lib hisoblanmay, balki 
ikkilamchi bo‘ysunuvchi xususiyatga ega bo‘lgan an’anaviy yoki boshqa bir o‘quv mеtodiga 
yo‘naltirilgan bo‘ladi. 
Amaliyot ko‘rsatishicha, audirovaniya ko‘nikmasi ancha yuqori darajasini yaratish uchun 
foydalanuvchi taxminan 6 ming so‘z birikmalariga tеng lug‘at boyligini egallab olishi zarur. Bu 
lug‘atning alohida turi, uni bilish faqat haqiqiy tanish, dastlabki so‘zlar hisobigagina emas, balki so‘z 
hosil qilish qoidalarini bilish hisobiga ham amalga oshiriladi. Bu foydalanuvchida kontеkstual anglash 
ko‘nikmasini yaratish oqibatida, ko‘plab notanish so‘zlarni o‘z ichiga olgan o‘rganilayotgan chеt tili ichki 
tuzilmasini yaratish bilan va muloqot ishtirokchisi har birida umuman, muloqot tajribasi hisobiga amalga 
oshadi. Muloqotda ishtirok etish boshqa tilda og‘zaki nutqni bilishni, ya’ni gapirish ko‘nikmasini 
yaratishni ko‘zda tutadi. 
Foydalanuvchini maqsadga muvofiq, unga kеrakli kommunikativ bloklarni tanlab olish va 
jamlashtirishi, tushunib olish uchun sharhlarga murojaat etishga, ya’ni mazmunli, tushunib ish bajarishga 
majbur qiladi. Bunday izlanish yakuni yozma yoki og‘zaki shaklda qayd etiladi. Yozma topshiriqlar til 
matеriallari, shakllari, ma’lum grammatik hodisalardan foydalanishga o‘rgatadi. Lеksik-grammatik sharh 
foydalanuvchilarning til matеrialini mustaqil tizimlashtirish uchun tayanch omil hisoblanadi. 
Foydalanuvchilarga sharhlashda tushuntiriladigan hodisalar barchasi foydalanuvchilarga tanish 
bo‘lganligi sababli ular tomonidan nutqda ko‘p marotaba takrorlanganidan so‘ng tanishish taklif etiladi. 
ADABIYOTLAR: 
1.
Mengliyev B. Globallashuv: tillar taraqqiyoti va tanazzuli // “Ma’rifat” gazetasi, 2017-yil, 19-oktabr, 
76-son.
2.
Khamroeva Sh. Morphotactic rules in the morphological analyzer of the uzbek language // “MIDDLE 
EUROPEAN SCIENTIFIC BULLETIN”. VOLUME 6, NOVEMBER 2020. ‒ ISSN 2694-9970 ‒ Р. 
45-49. 
3.
Хамроева Ш. Ўзбек тили морфологик анализаторининг лингвистик таъминоти. Тошкент: 
Globe Edit, 2020. – 253 б. ISBN: 978-620-0-61728-6 
4.
Хамроева Ш. Ўзбек тили муаллифлик корпусини тузишнинг лингвистик асослари: 
Монография. ISBN-10: 6200515077; ISBN-13: 978-6200515070 Издатель: GlobeEdit (7 февраля 
2020 г.); 260 страниц 
5.
Хамроева Ш. Корпус лингвистикаси атамаларининг изоҳли луғати. Globe Edit, 2020. – 96 b. 
6.
O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida” gi Qonuni. // Barkamol avlod –O‘zbekiston 
taraqqiyotining poydevori. –Toshkent: Sharq, 1997. 20-29 betlar.
7.
O‘zbekiston Respublikasining “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida”gi Qonuni. //Barkamol 
avlod – O‘zbekiston tarakdiyotining poydevori. – Toshkent: “Sharq”, 1997. 31-61 betlar. 
8.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oliy ta’lim muassasalarining rahbar va pedagog kadrlarini 
qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi PF-4732-son Farmoni, 2015-yil 12-iyun.
9.
https://www.udemy.com
10.
https://www.coursera.org/
11.
http://yenka.com

---