4-soat Keraklijixozla r

20 – Mashg’ulot.O‘g‘it tarkibidagi kaliyni tartrat usulida aniqlash (2-soat) 
 
K e r a k l i j i x o z l a r: 
analitik tarozi,xovoncha,kimyoviy stakanlar,shisha tayoqcha, 
o‘lchov kolbasi, graduirovkalangan pipetka,voronka,filtr qog‘ozi,byuretka. 
K e r a k l i r e a k t i v l a r:
natriy bitartratning 0,33n eritmasi(buning uchun 
67,72g NaH
4
HC
4
O
6
NaH
4
HC
4
O
6
1l distillangan suvda eritiladi), fenolftalein, 0,1n uyuvchi natriy 
eritmasi. 
 
Bu usul o‘g‘it tarkibidagi kaliyni natriyning vino kislotasidagi nordon to‘zi bilan kiyin 
eriydigan nordon kaliyli tuz xosil qilishiga asoslangan: 
NaH
4
HC
4
O
6
+ KC1 = KHC
4
H
4
O
6
+ NaC1 
Kaliyni boglashdan ortib kolgan natriy bitartrat miqdori uni ishkor bilan titrlash orqali 
topiladi. 
I sh l a sh t a r t i b i: 
1.Maydalangan o‘g‘itdan 10g tortib olinib kimyoviy stakanga solinadi va uning ustiga 80ml 
distillangan suv quyib shisha tayoqcha bilan aralashtiriladi, so‘ngra xajmi 100ml li o‘lchov 
kolbasiga filtrlanadi.Stakan chayilib u suv ham filtrdan o‘tkaziladi. 
O‘lchov kolbasidagi eritma xajmi distillangan suv bilan uning chizig‘igacha etkaziladi. 
2.O‘lchov kolbasidagi eritmadan pipetka orqali 2ml eritma olinib xajmi 100-150ml li 
kimyoviy stakanga solinadi.Unga 20ml 0,33n natriy bitartrat eritmasidan quyib 10-15 minut shisha 
tayoqcha bilan aralashtiriladi. 
3.Xosil bo‘lgan kaliy bitartrat cho‘kmasi filtrlanib, filtratdan 5ml olib xajmi 100-150ml li 
stakanga solinadi va unga 2tomchi fenolftalein tomizilib och pushti rang xosil bo‘lguncha 0,1n 
natriy ishqori bilan titrlanadi. 
Analiz natijasi quyidagi ifoda bilan hisoblab topiladi: 
(a – b) 
.
4,4 
. 
0,1 
. 
0,47 
. 
100 
X = 
___________________________________
; Bu erda: 
N
X - o‘g‘it tarkibidagi kaliy miqdori,%; 
a – 2ml o‘g‘it eritmasiga quyilgan natriy bitartratni 0,1n ga aylantirilgan miqdori(20 
. 
0,33 
= 66),ml; 
b – titrlashga sarflangan 0,1n ishkor miqdori,ml; 
4,4 – titrlash natijasini eritmaning umumiy xajmiga nisbatan hisoblash koeffitsenti(2ml 
o‘g‘it eritmasiga + 20ml bitartrat quyilgan,eritmaning umumiy xajmi 22ml ga teng bo‘ldi. Undan 
titrlashga 5ml olindi 22 : 5= 4,4); 
0,1 – ishkorning normalligi; 
0,47 – 1mg/ekv K
2
O ning miqdori,g; 
N - analizga olingan o‘g‘it namunasi og‘irligi,g;