8- mavzu: Dorivor bo’lmagan zaxarli o’simliklar va pestitsidlar Ma'ruza soatga mo’ljallangan. Rеja

---

18- Mavzu: Dorivor bo’lmagan zaxarli o’simliklar va pestitsidlar 
 
Ma'ruza 2 soatga mo’ljallangan. 
Rеja: 
1.Galutsinogen.
2.Zamburug‘ .
3.Lizirginkislotaxosilalari.
4. Xindiston nashasi.
Tayanch so’zlar va iboralar: 
Galutsinogen, zamburug‘,lizirgin kislota xosilalari,peyote, 
Xindiston nashasi.
Galutsinogenlar 
Qadim zamonlardan beri insonlar narkotik vositalarni ishlatganlar, aksariyat hollarda ular 
galyusinogenlar bo‘lgan. Bu galyusinogenlar o‘simliklardan olingan bo‘lib, odatda diniy urf-
odatlarda ishlatilgan. Oxirgi yillarda peyotlar, hind giyoxlari va lizergin kislotasi hosilalarini 
ishlatilish katta axamiyatga ega bo‘lib borganiga qaramay, ular faqatgina etnobotaniklar 
tomonidan o‘rganilgan. Professor R. E. SHults Janubiy Amerikadagi shunday o‘simliklar 
borligini o‘rgandi va shuni alohida ta’kidladiki, tub qabilalar narkotik o‘simliklar xaqidagi 
chuqur bilimlarni sivilizatsiyalashgan odamlar aniqlashdan oldin ham bilishgan. Kannabioidlar 
bundan mustasnodir. 
Ba’zi bir zaharli zamburug‘lar galyusinogenlar ishlab chiqaradi. Ularga Amanita (
Psilocybe
)
va kannabitlar (
Conocybe
) kabilar kiradi. 
Amanita 
Bir xil amanita turlari galyusinogen ta’sirni chaqirishdan tashqari o‘ta zaharlidir. Muhim 
belgilarning yuzaga chiqishi natijasida in’eksiyadan keyin bir muddat vaqtga ularning dozasi 
kamaytiriladi. SHu vaqtda davolashning ta’siri bir muncha muddat qiyin bo‘ladi. 3 turdagi 
zaxarlar o‘simliklarda aniqlangan: triyptamines, siklik peptidlar va izosalaksazol alkaloidi. SHu 
3 sinf birikmalarning ishlatilishi qat’iy ma’n etiladi. 
Muxomor
Muxomorlar o‘zining qizg‘ish va olovrang oq dog‘li 
soyaboni bilan boshqalaridan ajratilib turadi. Tarkibida
izosaksazol 
alkaloidi, 
ibofena 
kislota, 
mussimol, 
polisaxaridlar, karboksimetilatlar saqlaydi. Polisaxaridlar 
va karboksimetilatlar ishlab chiqaradigan zamburug‘lar 
xafli o‘smaga qarshi ta’sirga ega. Zamburug‘da 
uchraydigan pigmentlar betalains deb ataladi.