Buxoro davlat universitetining

 
O‘z-o‘zini nazorat qilish savol va topshiriqlari:
1. Leksikologiyaning o‘rganish obyekti, maqsad va vazifalari haqida 
so‘zlang. 
2. So‘z va leksema tushunchalarini farqlang. 
3. So‘z va tushuncha atamalarini misollar orqali izohlang. 
3. Leksik tizimning tuzilishi haqida gapirib bering. 
4. So‘zning lug‘aviy ma’nosi nima? 
5. So‘zning grammatik ma’nosi deganda nimani tushunasiz? 
6. So‘zning stilistik ma’nosini misollar orqali tushuntiring. 
7. So‘z ma’nolarining ko‘chish yo‘llari qanday turlarga bo‘linadi? 
8. Ma’no ko‘chishining qaysi turlari mahsuldor, qaysilari esa 
kammahsul hisoblanadi?
 
Uyda bajarish uchun mashqlar. 
1-mashq
. Gaplardagi bir ma’noli so‘zlarni toping. Atamalarning 
qaysi sohaga oidligini ayting. 
1. Kimyo kabinetida D.I.Mendeleyevning “Elementlarning davriy 
sistemasi” jadvali ilingan. 2. Miokard infarktidan davolanib tuzalgan 
bemor kundan kunga o‘zini yaxshi his qila boshladi. 3. Shoir 
Lutfiyning lirik she’rlar va g‘azallardan iborat “Devon”i o‘zbek 
mumtoz adabiyotining durdonalaridan hisoblanadi. 4. Assimilyatsiya, 
dissimilyatsiya, eliziya orfoepik fonetik hodisalardandir. 
2-mashq
. Ko‘chma ma’noda ishlatilgan so‘zlarni toping. Ma’no 
ko‘chishning qaysi turiga mansubligini aniqlang. 
1. Navoiy o‘tkir istehzo bilan mavlono Binoiyga qarab qo‘ydi. 2. 
Bahslashish uchun Homidga yo‘l qolmagan edi. 3. Tarix g‘ildiragini 
orqaga aylantira oladigan kuch dunyoda yo‘q. 4. Quyosh tobora 
yuqoriga intiladi. Havo isib, maysalarga, daraxt shoxlariga qo‘ngan 
shudringni bir zumda yalab oladi. 5. Xalqlar do‘stligining so‘nmas 
quyoshi nur sochib turibdi. 6. Odamlar borgan sari qalinlashib ketdi. 
3-mashq.
Berilgan matnni ingliz tilidan o‘zbek tiliga tarjima 
qiling. Bir va ko‘p ma’noli so‘zlarni ikki ustunga ajratib yozing. 

---

140 
Poor dog 
Jason looked at his watch. It was time for his favorite TV show. 
He turned on the TV. He sat down in his chair. But then he heard his 
dog. His dog was scratching at the door. Oh, no, Jason thought. The 
dog wanted to go out. The dog had to go to the bathroom. If he lived 
in a house, he could let the dog go out the door and into the yard. But 
he lived in an apartment. He didn't have a yard. He had to take the dog 
for a walk. But if he took the dog for a walk, he would miss his 
favorite TV show. The dog scratched at the door again. Jason turned 
off the TV.