Buxoro davlat universitetining

o
‘
 
unlisi cho‘ziq aytiladi va yozuvda ulardan keyin 
tutuq belgisi ishlatilmaydi; 
2)
parvo, mavqe, mavzu, avzo 
so‘zlariga I, II shaxs egalik 
qo‘shimchalari qo‘shilganda bir 
y 
tovushi qo‘shib aytiladi va shunday 
yoziladi; 
parvoyim, parvoying, … mavqeyim…;
3)
ruscha 
цилиндр, кварц, акция, конституция, лицей, 
милиция 
kabi o‘zlashgan so‘zlar tilimizda o‘zbekona talaffuzga 
muvofiq yoziladi: 
silindr, kvars, aksiya, konstitutsiya, litsey, militsiya
va hokazo. 

---

95 
Demak, orfografiya va orfoepiya og‘zaki hamda yozma nutqni 
bir-biriga yaqinlashtirishda, milliy adabiy tilning birligini yaratishda 
muhim ahamiyat kasb etuvchi mushtarak sohalardir. 
So‘zlarni adabiy til me’yorlari asosida to‘g‘ri yozish – 
savodxonlik va madaniylikning muhim belgilaridandir. Savodxon 
bo‘lmoq uchun imlo qoidalarini bilish shartdir. Binobarin, imlo 
qoidalari – savodxonligimiz asosidir. Imlo adabiy tilning yozma shakli 
bilan aloqador bo‘lib, u to‘g‘ri yozish qoidalarini o‘rgatuvchi hamda 
ular haqida batafsil ma’lumot beruvchi tilshunoslikning alohida bir 
bo‘limidir. Imlo yozuv vositalari orqali so‘z va so’z shakllarining bir 
xilda yozilishini tartibga soladi. Imlo tufayli so‘zlar yagona yozuv 
shakliga ega bo‘ladi. 
Imlo muayyan qonun-qoidalarga asoslanadi. Bu qoidalarga unli 
va undoshlarning yozilishi, asos va qo‘shimchalarning yozilishi, 
qo‘shma so‘zlarning yozilishi, bosh harflarning qo‘llanishi, ko‘chirish 
qoidalari kabilar kiradi. 
Imlo qoidalari til taraqqiyotining ma’lum bir bosqichini nazarda 
tutgan holda tuziladi. Tilning rivojlanishi hamda ba’zi hollarda 
yozuvning o‘zgarishi bilan imlo qoidalari ham shunga mos ravishda 
takomillashtirilib boriladi. 
1. Kirillcha o‘zbek yozuvining imlo qoidalari dastlab 1940- 
yilning 4- iyulida yangi alifbe hukumat komissiyasi tomonidan 
tasdiqlangan va shu yilning o‘zida «Birlashgan o‘zbek alfaviti va 
orfografiyasi» nomli to‘plamda e’lon qilingan. Keyinchalik bu 
qoidalar yana bir necha marta qayta ishlandi, shular asosida 1952-, 
1953-, 1955-yillarda «O‘zbek orfografiyasining asosiy qoidalari» 
loyiha tarzida besh marta qayta nashr qilindi, nihoyat, uning 5-nashri 
1956-yilning 4-aprelida O‘zbekiston Oliy Soveti Prezidiumi 
tomonidan tasdiqlandi. U quyidagi 5 bo‘limni o‘z ichiga oladi: 1. 
Ayrim harflarning imlosi (1-30- § qoidalari). 2. O‘zak-negiz va 
qo‘shimchalar imlosi (31-55- § qoidalari). 3. Qo‘shma so‘z va so‘z 
birikmalari imlosi (56-58- § qoidalari). 4. Bo‘g‘in ko‘chirilishi (59-62-