Мавзу: Математика фанининг тарихи, методи ва метадалогияси

Mixail Vasil’evich Ostrogradskiy. 
Mixail Vasil‘evich Ostrogradskiy 1801 yil 24 sentiyabrda Poltavada Pashen qishlog`ida 
pomeshchik- dvoryan oilasida dunyoga keldi. Uning bolaligi haqida kichik akasi Andrey 
Vasil‘evich Ostrogradskiy quyidagilarni aytadi: bolaligida Mixail Vasil‘evich Ostrogradskiy asosan 
o`yinchoqlarning o`lchami va miqdorini bilishni yaxshi ko`rardi. SHamolli va suvli tegirmonlar 
bilan qattiq shug`ullanar edi , qanotlari harakatini tegirmonni ichidagi toshni aylanishini 
kuzatardi.Suvli tegirmonlarda parrakni suvda turishini , suvni ortishini , pasayishini o`rganardi. U 
hamma narsani o`lchashni yaxshi ko`rardi. 15 yoshida Mixail Vasil‘evich Ostrogradskiy Harkov 
universitetida lektsiyalar eshitishni boshlagan edi. 1817 yil u fizika matematika fakul‘tetiga qabul 
qilindi . U erda a`lo baholarga o`qidi. Mixail Vasil‘evich Ostrogradskiy matematika fanini 
o`rganishni davom ettirishni hohladi va 1822 yyil Parijga ketdi va u o`sha davrning buyuk 
matematiklari Laplas , Fur‘e , Koshi , Puasson , Amperlarning lektsiyalarini eshita boshladi . Tezda 
Mixail Vasil‘evich Ostrogradskiy o`zining muvaffaqiyatlari bilan o`qituvchilarining di

atini o`ziga 

---

56 
torta boshladi . 1826 yil «tsilindrik basseyndagi to`lqin tarqalishi» haqidagi memuarni Parij fanlar 
akademiyasiga taqdim etdi. Mashhur Frantsuz matematigi Koshi Mixail Vasil‘evich 
Ostrogradskiyga «bu yosh rus odami juda bilimdon , ziyrak, qobiliyatli» deb , ta`rif bergan. 1828 yil 
Mixail Vasil‘evich Ostrogradskiy vataniga qaytib keldi. 1830 yilda Peterburg fanlar akademiyasiga 
a`zo bo`ldi. Mixail Vasil‘evich Ostrogradskiy 1836 yil 20 dekabrda vafot etdi va o`zining 
qishlog`iga dafn qilindi. 
Pafnutiy L’vovich CHebishev . 
XIX asrning buyuk matematiklaridan biri Pafnutiy L‘vovich CHebishev 1821 yil 4 mayda 
Kaluj gubernatorligida Okatov qishlog`ida dvoryan oilasida dunyoga keldi. U birinchi ma`lumotni 
uyda oldi. Bolalik yillarida Pafnutiy L‘vovich CHebishev apparat va o`yinchoqlarning 
mexanizmlarini o`rganishga qiziqardi va tezda turli mexanizmli o`yinchoqlarni o`ylab topardi va 
yasab olardi. Bu mexanizmlarga qiziqish va ishtiyoq uning hayoti davomida saqlanib qoldi.
16 yoshida Moskva Universitetining matematika fakul‘tetiga o`qishga kirdi .va u erda 
o`qidi. Pafnutiy L‘vovich CHebishev 25 ta turli akademiya va fanlar uyushmasiga a`zo bo`ldi. 
Pafnutiy L‘vovich CHebishev1894 yil 7 dekabrda vafot etdi . U Moskvadan 90 km 
uzoqlikdagi Spas qishlog`iga dafn qilindi.
Pafnutiy L‘vovich CHebishev dan uni nomi bilan ataluvchi matematika maktabi kelmoqda . 
Matematika maktabidagi Pafnutiy L‘vovich CHebishevning izdoshlari buyuk ,mashxur 
matematiklari ,rus olimlari E. I. Zolotaryov, A.A. Markov, Lyapunov, Steklov, Krilovlardir. Bu 
maktabga butun dunyoga mashxur rus olimlari S.N. Bernshteyn , I.M. Vinogradov, B.N. Delone va 
boshqalar xam tegishlidir .