O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. A. Ikramov, G. N. Davranova, A. A. Ikramova

Partiya fondlari, Nemis xalqi fondi, Cherkovlar fondi, FE hukumati fondi, GFR 
hukumati bo‘limlari va kichik regional tashkilotlarlar fondlari shular jumlasidandir. 
Stipendiyalar odatda alohida toifa talabalarga, masalan, o‘ta iqtidorli talabalarga 
beriladi. Stipendiya nemis studentlariga ham, chet ellik talabalarga ham beriladi. 
Chet ellik talabalarga stipendiya beruvchi asosiy tashkilotlarga Akademik almashish 
Germaniya xizmati kiradi. Shu kabi yirik fondlarga Konrad Adenauer, Fridrix 
Erbert, FE fondlari kiradi. 
Germaniyada ilmiy-tadqiqotlar universitetlar va ilmiy tashkilotlar hamda 
korporativ tadqiqot markazlarida olib boriladi. Universitetlardagi ilmiy tadqiqotlar 
federal byudjet, FE byudjeti tomonidan va tashkilotlar ajratgan mablag‘lar hisobidan 
moliyalashtiriladi. Germaniyada ilmiy- tadqiqotlar shuningdek, 4ta yirik ilmiy 
tashkilotlarda olib boriladi. BularMaks Plank jamiyati, Gelmgols jamiyati, 
Fraungofer jamiyati va Leybnits jamiyatlaridir.Maks Planka jamiyatida 13000 
xodim ishlaydi, undan 5000 tasi olimlar bo‘lib, jamiyatning yillik byudjeti 1,4 
mlrdni tashkil etadi.Gelmgols jamiyatida 26,5 ming xodim ishlaydi, undan 8000 tasi 
olimlar bo‘lib, jamiyatning yillik byudjeti 2,35 mlrdni tashkil etadi. Fraungofer 
jamiyatida 26,5 ming xodim ishlaydi, jamiyatning yillik byudjeti 1,2 mlrdni tashkil 
etadi. Leybnits jamiyatida 13,7 ming xodim ishlaydi, jamiyatning yillik byudjeti 1,1 
mlrdni tashkil etadi.Universitetlar bir yilda ilmiy tadqiqotlarga 9,2 mlrd yevro 
sarflaydi.Yirik nemis va chet el kompaniyalari Germaniya hududidagi tadqiqot 
markazlarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlaydi.Germaniya universitetlari talabalari 
o‘rganadigan fanlar va dars jadvalini o‘zlari tanlaydilar, ya’ni har bir semestr uchun 
mustaqil dastur tuzadilar. O‘quv yili 15 oktabrdan boshlanib, 2ta semestrdan iborat. 
Har bir semestr oxirida talaba o‘zi qatnashgan maxsus kurs va ma’ruzalarning 
maxsus sertifikatini yig‘adi, sertifikatlaming kerakli sonini to‘plagach, imtihon 
topshirishga ruxsat so‘raydi. 

---

43 
Oliy o‘quv yurtlarining ikkinchi tipi - maxsus oliy maktablarda o‘qish tizimli 
tashkil etilgan. Bunda talabalar aniq o‘quv rejasi va imtihonlar jadvaliga amal 
qiladilar, shu tariqa oliy ta’limni 4 yilda tugatishlari mumkin.Germaniyada ijtimoiy 
lgota tizimi rivojlangan, ko‘pgina shaharlardagi talabalar uchun jamoat transporti 
tekin. Shuningdek, teatr, muzey, kinoteatr va b. yerlarga borib aylanish uchun 
chegirmalar mavjud. Tayyorlov kollejlarida, universitetdagi kabi tekin o‘qitiladi. 
“Abitur” diplomi aks etgan ta’lim standartiga ko‘ra universitetga odatda imtihonsiz 
kiradi. 
Germaniyada oliy ta’lim tizimi: 
- universitetlar va institutlar; 
- maxsus OO‘Yulari; 
- pedagogik va texnologik OO‘ Yulari; 
- boshqaruv va san’at oliy maktablari; 
- kasbiy oliy maktablar (akademiya).