67
Odat da «shaxs» t ushunchasi, «xarakt er», «t e mpera ment », «i ndi vi dualli k»
kabi j a mi yat dagi sal bi y muhit ga chi da mliligi ni shakll antiruvchi kat egori yal ar ni o` z
ichi ga ol maydi. Bugungi kundagi eng katt a mua mmo
bu shaxsni ng ij odi y
pot entsiali ni t o`g’ri bahol ash va uni j a mi yat ri voji uchun yoshli gi dan
ri vojl antirishdir. Bu XXI asr da vuj udga kel ayot gan gl obal mua mmol ar ni
echi shni ng kaf ol ati dir. Bu mua mmol ar ijtimoi y menej ment doirasi da boshl anadi.
Ij odi y qobili yat ga ega t al antli i nsonl ar ning katt a pot ent si ali but un j a mi yat
ma nf aati uchun xi zmat qilishi kerak. Buni ng uchun i nsonl arda yangi fal safa va
za monavi y madani yat shakll ani shi kerak. Bu f al safani ng asosi qobili yat va t al ant
har qanday sohada shubhasi z kadrl ani shi ker akli gi dadir.
SHuni ng uchun, bunday
i nsonl ar ni qo`ll ab- quvvatl ash u mu mj a mi yat ishi dir. I nsonl arga must aqil hayot
boshl ayot ganda o` zi ni na moi sh etish uchun bir xil i mkoni yat yarati b berish, t urli
kasb t anl ash i mkoni yati ni yaratish kabil ar za monavi y j a mi yat ni ng asosi y
mezoni dir. Shunday hol at da j a mi yat dagi har bir i nson o` z
qobili yati dan keli b
chi qi b o` z o`r ni ni egallaydi, ya` ni i qti dorliroq, t al antli i nsonl ar ning j a mi yat da li der
bo`lish i mkoni bo`l adi.
Har bir shaxs j a mi yat da o` z o`r ni ni va o`z f aoli yat doirasi ni tanl ashi ker ak.
Inson o` z faoli yati ni o` zi t anl aydi, j a mi yat unga f aqat i mkoni yat yarati b beradi.
Ja mi yat da i nsonl ar ga t anl ash i mkoni yati ni ng pastli gi yoki u mu man yo` qli gi,
naf aqat kel aj akka ega e mas, bal ki har bir daqi qada j a mi yat ni i zdan chi qari b
yuborishi mu mki n.
Bugungi kunda oda mlarni ng «t abii y huquqi », ya`ni o`zi ni ri vojlantirish va o`z
i mkoni yatl ari ni na moi sh etish huquqi dolzar b hi sobl anadi.
Har bir i nson t abii y
i mkoni yatl ar dan kelib chi qqan hol da f aoli yat ko`rsat adi. Bi roq, j a mi yat da, bu
kuchl ar dan et arlicha f oydal anil mayapti, aksi ncha, ul ar bostiril- moqda. Bu esa
ja mi yat ni o`z i chi dan e mirili b, i zdan chi qi b ketishi ga oli b kelishi mu mki n. Bu
mua mmo s hubhasi z XXI asr ni ng eng dol zar b mua mmol ardan biri ga ayl anadi.
Ishchi yoki mene-j erni ng ij odi y pot ent si ali ni yuzaga chi qarish bu
nafaqat j a mi yat
mua mmosi, bal ki ko`p ji hat dan menej er ni ng shaxsi y mua mmosi dir.
Har qanday shaxs yoki j a mi yat ni ng ri vojlani shi ni ng biri nchi sharti bu o` z-
o` zi ni angl ashdir. O` z- o`zi ni angl ash ijti moi y menej er ni ng muvoffaqi yatli faoli yat
ko`rsatishi ni ng gar ovi dir. Shuni ng uchun ha m, ijti moi y menej ment da mene-j er ni ng
faoli yati, uni ng t aqdiri da katt a aha mi yat ga ega.
Oda ml ar ni o`z i nt ellekt ual va boshqa i mkoni yatlarni t o`g’ri bahol ash, ul arni
ri vojl antirish t exnol ogi yal ari t aklif qilin- moqda. Bu sohadagi
adabi yotl ar ni ng
ko` pchili gi t al ab daraj asi da e mas, l eki n ja mi yat da bunday asarl ar kerak. CHunki
di n barcha mua mmol ar ni xal qil maydi , ayni qsa i nt ell ekt ual mua mmol ar ni.
«Qobili yatli i nsonga o`z i mkoni yatlari ni rivojlantirish t exno-l ogi yal ari e mas, bal ki
i qtisodi y, ijti moi y-siyosi y bar qar orli k zarur »
1
. Bunday shar oit da har bir menej er
ma vj ud usull ar dan f oydal angan hol da o` zida mavj ud i mkoni yatlari ni ri vojl antiri b
bor adi.
Do'stlaringiz bilan baham: