Web of conferences konferensi internasional penelitian inovatif ilmu pengetahuan dan pendidikan

1-расм. Ғарамланган чигитли пахтани бузиш қурилмаси.
Бундан ташқари ғарамларни шамоллатиш каналлари билан тўлиқ механизациялаштиришни 
таъминлаш мақсадида “Пахта саноат илмий маркази” мутахассислари томонидан бир қатор 
турли хилдаги ишчи органлардан иборат бўлган қурилмалар таклиф этилган. 
Бунда шассининг ўзиюрар қўзғалувчан қисми телескопик транспортер билан жиҳозланган, 
бўйлама ўқ телескопик транспортер ўқига нисбатан 75-90
0
бурчак остида жойлашган. Ғарам 
майдонининг юзасидан чигитли пахтани тўлиқ йиғиб олишни таъминлаш мақсадида ишчи 
органнинг пастки қисмига қирғич ўрнатилган, қозиқчалар эса полимер материал билан 
ўралган.
Ғарам бузгичнинг иш унумдорлигини ошириш мақсадида ТТЕСИ олимлари томонидан 
янги конструкциядаги қозиқчали барабан таклиф этилган. Ушбу конструкция барабан 
юзасининг ташқи профили бўйлама қирқим бўйича тўлқинсимон шаклда бажарилган, бунда 
барабан телескопик устунга стерженлар ёрдамида таянчларга шарнирли маҳкамланган. 
Барабаннинг баландлиги бўйича ўлчамини ўзгартириш телескопик устун ёрдамида амалга 
оширилади, бундан ташқари барабаннинг ташқи юзасидаги стерженлар орасидаги қадами 

---

SCIENCE COMMUNITY: WEB OF CONFERENCES
October-December, 2021
61 
катталикларини ҳам ўзгартириш мумкин. Бир вақтнинг ўзида аралаш маҳкамланган 
стерженлар ҳамда қозиқлар орасидаги қадам қиймати ўзгаради. 
Қурилманинг ишлаш жараёнида барабаннинг тўлқинсимон профилли ташқи юзаси 
ғарамнинг юзасига ҳар хил бурчакларда йўналган бир вақтда ишлайдиган қозиқлар сонини 
оширади, натижада қурилманинг иш унумдорлиги ошади.
Юқорида кўриб чиқилган қурилмаларда қуйидаги камчиликлар мавжуд: 1. Ғарамнинг 
баландлиги бўйича чигитли пахтани бир хил ажратмаслиги. 2. Ғарамни бузиш вақтида ғарам 
юзасига қозиқли барабанлардан бериладиган радиал кучнинг ҳар хил бўлиши. 3. Ғарамни 
бузиш жараёнида қулаб кетиши. 4.Ғарамдан ажратилган чигитли пахтани винтли конвейердан 
тўлиқ узатилмаслиги. 5. Ғарамни бузиш жараёнида ғарам қатламлари бўйича ҳар хил зичлик 
қийматларини эвазига қурилмани доимий равишда тебраниб ишлаши. 6. Ғарамнинг 
юқорисидан пастга томон ҳар хил зичликдаги чигитли пахтани аралаш ҳолда узатилиши. 7. 
Қурилманинг чигитли пахта бўйича иш унумдорлигининг бир хил эмаслиги.
Ушбу камчиликларни бартараф этиш бўйича янги конструкциядаги ғарам бузгич 
машинасини яратиш зарур. Бунда яратилаётган машина габарит ўлчамларини кичрайтириш, 
энергия сарфини камайтириш, бундан ташқари ушбу конструкциянинг ишончлилиги ҳамда иш 
унумдорлигини ошириш нуқтаи назаридан тезлик режимларини ва оптимал параметрларини 
танлаш учун пахтани бузиш жараёнида қозиқли ишчи органларида ҳосил бўладиган кучлар 
бўйича ҳам изланишлар олиб бориш лозим.