Web of conferences konferensi internasional penelitian inovatif ilmu pengetahuan dan pendidikan

УДК 677.21.002.73.004.4
ПАХТАНИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШГА УЗАТИШ ҚУРИЛМАСИНИ ТАҲЛИЛИ 
Магистр С.Х. Комилов, 
проф. PhD., М.Э. Рузметов
Аннотация. 
Ушбу мақолада ғарамланган чигитли пахтани ишлаб чиқаришга узатувчи 
қурилмалар таҳлил қилинган. Таҳлиллар асосида мавжуд ғарамланган чигитли пахтани ишлаб 
чиқаришга узатувчи қурилмаларни такомиллаштириш йўллари келтирилган. 
Annotation. 
This article analyzes the transmission devices for the production of ginned cotton. 
Based on the analysis, ways to improve the existing equipment for the production of ginned cotton 
are presented. 
Ҳозирги кунда пахта тозалаш саноати машинасозлиги олдига асосий долзарб ҳисобланган 
иш унумдорлигини ошириш, хомашёни иқтисод қилиш, металл ҳамда электроэнергия 
сарфини камайтириш, шу билан биргаликда чигит ва толанинг табиий сифат кўрсаткичларини 
сақлаш каби масалаларни ечиш вазифаси қўйилган. 
Меҳнат иш унумдорлигини ошириш, маҳсулот сифатини ошириш, ишлаб чиқилган 
маҳсулот таннархини камайтириш, машиналарнинг технологик ишончлилигини ошириш, 
пахтани дастлабки ишлаш технологик жараёнини комплекс автоматлаштириш ва 
механизациялаштириш такомиллаштирилган техникалар яратишни талаб қилади. Бунга 
мувофиқ пахта тозалаш саноатида ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишда ғарамлаш, 
профилактик тадбирларни ўтказиш ва ғарамни бузиш ишларини амалга оширишдаги кўп 
меҳнат талаб қиладиган ҳамда оғир ишларни механизациялаштириш асосий ўринлардан 
бирини эгаллайди.
Ҳозирги кунгача “Пахта саноат илмий маркази” ҳамда пахта тозалаш бўйича “Пахта жин” 
КБ мутахассислари янги конструкциядаги машина ва механизмларни яратиш бўйича 

---

SCIENCE COMMUNITY: WEB OF CONFERENCES
October-December, 2021
60 
изланишлар олиб боришмоқда. Уларнинг ишлаш принципи радиал усулда қозиқларнинг пахта 
массасига таъсирига асосланган [1,2,3]. 
Пахтани ишлаб чиқаришга бир текис узатиш ҳамда уни қайта ишлашда технологик 
занжирларни ташувчи звенолар билан боғлаш мақсадида ғарамланган пахтани бузиш 
қурилмаси таклиф этилган (1-расм). 
Таклиф этилаётган конструкция ҳамда технологик схема ишчи органларнинг тезлик 
режимларини ўзгартирмаган ҳолда бир вақтда ғарамнинг баландлиги бўйича пахта ғарами 
бузилади. Ушбу ҳолатда қозиқларнинг ҳаракати бўйлаб ажратилаётган қатламни титкилаб 
аралаштириш орқали пахтани ажратиш жараёни амалга оширилади.
Янги ишчи органига эга бўлган қурилма ўзиюрар тележка 1, платформага 4 ўрнатилган 
ҳаракатлантириш учун 2 узатма, платформа машина ўқи бўйлаб ўнгга ва чапга 90
0
га узатма 3 
билан биргаликда бурилиш имкониятига эга ва йўналтиргич 9 бўйича горизонтал текисликда 
ҳаракатланиш механизм 10 идан тузилган. Айланувчи платформага стрела 5 қия қилиб 
ўрнатилган, у қозиқли ишчи орган 7 ни ушлаб туради ҳамда электродвигател 6 узатмаси 
орқали айланади.Тележканинг пастки қисмига винтли конвейер 8 ўрнатилган, қозиқча 
периферияси бўйича реверс ҳаракатланиш имкониятига эга. 
Қурилма ишлаш жараёнида ишчи орган горизонтал ўтишда пахтани титкилайди ҳамда уни 
пастга ташлайди, у ерда винтли конвейердан пневмотранспорт қувурига ёки пахта тозалаш 
корхонасининг механик лентали транспортерига узатади.