Microsoft Word navoiy xamsatul mutahayyirin lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
21
Ko‘si shah xolivu bongi g‘ulg‘ulash dardi sar ast, 
Har ki qone’ shud ba xushku tar shahi bahru bar ast
97
. 
«Lujjat ul-asror» matlai budurkim: 
Kunguri ayvoni shah k-az koxi Kanvon bartar ast, 
Raxnaho don k-ash ba devori hisori din dar ast
98
. 
«Tuhfat ul-afkor» matlai budurkim: 
Otashin la’le ki toji xusravonro zevar ast, 
Axgare bahri xayoli xom puxtan dar sar ast 
 
Bud yavmi jome’ shahri rajab ta’rixi on, 
Turfatar k-in ro‘zu moh itmomi onro mazhar ast
99
. 
Bu ta’rixda g‘arobat borkim, ta’rixning oy va kunining zikridin yili hisobi «jumal qoidasi» bila 
hosil bo‘lur. 
* * * 
Ul Hazrat bu ruq’ani bitib yiborib erdilarkim: «Ba’d az adoi vazoifi duo maqrun ba ijobati 
samiallohu liman duo marfu’ on ki ba tozagi qoside rasid va qasidai tozav rasonid. 
Sh ye ‘ r: 
Chu harfe chand xondam z-on qasida 
Dili xosonash andar qayd didam. 
Dar on asno chu shud chashmi basirat 
Kushoda jumla dilho sayd didam. 
Harchand az matla’ to maqta’ dar har bayt va misra’ xotir ba sur’ati nuqudi mubohi ba har harfe 
furu shud, chun siyohi hech nuqsone chuz on ki daf’i aynul-kamolro dar husni kalom va lutfi maqol 
ko‘shida budand va az hech chize soxtai in noqisro libosi avsofi kamol po‘shida ba nazari andesha 
darnayomad, ore. 
97
Matla’ning mazmuni:
Podshoh nog‘arasining ichi bo‘shu sadosining bongi bosh og‘rig‘idir, 
Kimki xo‘l-quruqqa qanoatlansa, dengiz va yer yuzining shohidir. 
98
Matla’ning mazmuni: 
Podshoh qasri kungurasi Kayvon [Zuhal yulduzi] maqomidan ham yuksak bo‘lsa-da, 
Bilgilki, undan din qal’asining devoriga darzlar tushgandir. 
99
Baytlarning mazmuni: 
Podshohlar tojini bezovchi o‘tli la’l, 
Boshlarida xom xayollarni pishiruvchi laqqa cho‘g‘dir, 
Rajab oyining jum’a kuni uning ta’rixi edi, 
Qiziqrog‘i shuki, uning tugallanishi ham shu kun va shu oyda yuz berdi. 
Bu ta’rixda ajib joyi borki, ta’rixning oy kunining zikridan yil hisobi «jumal qoidasi» bilan hosil bo‘ladi. 
Yuqoridagi she’rda Navoiy keltirgan ta’rix arab yozuvidagi «yavmi jome’ shahri rajab» jumlasi harflaridan abjad hisobida 
880/1475 y. chiqadi. 
«Jumal qoidasi» esa harflarning son miqdorini qo‘shish, orqali chiqariladigan ta’rix bo‘lib «abjad hisobi» demakdir. 

---

Alisher Navoiy. Holoti Sayyid Hasan Ardasher