O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi markazi, buxoro viloyat o`rta maxsus ta`lim boshqarmasi buxoro davlat universiteti qoshidagi 4-son akademik litsey

Aabb x 
aaBb
2-masala.
Kartoshka tugunagida antotsian rang bo'lishi asosiy P va R genlarga bog'liq. Lekin ular o'z 
ta'sirini dominant D gen bo'lgandagina fenotipda namoyon qiladi. Shunga ko'ra, P-rrD- genotipli 
kartoshka tugunagi ko'k-binafsha rang, P-R-D- genotipli tugunagi qizil-binafsha rang, ppR-D- pushti 
rang bo'ladi. Boshqa holatlarda tugunak oq rangda bo'ladi. Kartoshkaning geterozigotali qizil-binafsha 
tugunakli.o'simligi gomozigota oq rangli tugunak hosil qiluvchi pprrdd genotipli o'simlik bilan 
chatishtirilganda Fb da 152 ta o'simlik hosil bo'ldi. Ulardan nechtasi ko'k-binafsha rangli (a) va oq (b) 
tugunakli bo'ladi? 
Yechish: 
P_R_ D_- kartoshka tugunagi qizil-binafsha rangli; 
P_rrD_ - kartoshka tugunagi ko'k-binafsha rang; 
ppR_D_ - kartoshka tugunagi pushti rang; 
pprrD_; P_rrdd; P_R__dd; rrppdd; ppR_dd – oq rangli tugunak. 
qizil-binafsha x oq 
PpRrDd x pprrd 
Yuqoridagi chatishtirishdan olingan 8 ta organizmdan faqat bittasi ko'k binafsha rangli va 5 tasi oq 
rangli ekanligMia'lum bo'ldi. Endi shundan foydalanib, 152 ta o'simlikdan nechtasi ko'k binafsha 
ekanligini topamiz. 
8 ta - 1 ta 
152 ta - Xta X=152*1/8 = 19 ta ko'k binafsha rangli 
8 ta - 5 ta 
152 ta - X ta X=152*5/8= 95 ta oq rangli 
Javob: Fb da ko'k-binafsha rangli tugunaklar 19 ta, og rangli tugunaklar esa 95 tani tashkil gilar ekan. 
3masala. 
Makkajo'xorilarda aleyronning qizil rangini rivojlanishi uchun bir vaqtning o'zida C va P 
genlarining ta'siri zarur, agar shu genlardan bittasi bo'lmasa ham aleyron oq bo'ladi. Agar genotipda C va 
P geni bilan birgalikda K geni ham qatnashsa, uning rangi qirmizi bo'ladi. K geni C va P genlarining har 
ikkalasi genotipda birga bo'lgandagina o'zining ta'sirini namoyon qiladi. CcPpKk va ccPpKk genotipli 
organizmlar chatishtirilganda 960 ta individ olingan bo'lsa, ulardan nechtasi barcha allellar bo'yicha 
geterozigotali? 
Yechish:
C.P.K._ - qirmizi rang; 
C.P.kk - qizil rang 

---

86 
C.PpK; C.ppkk; ccP.K_; ccP.kk; ccppK.; ccppkk – oq rang,