O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi markazi, buxoro viloyat o`rta maxsus ta`lim boshqarmasi buxoro davlat universiteti qoshidagi 4-son akademik litsey

Mustaqil yeching 
1.Pomidor mevasining yumaloq shakli(A) noksimon shakli (a) dan, qizil rangi (B) sariq rangi(b) ustidan 
dominantlik qiladi. Agar qizil rangli yumaloq va qizil rangli noksimon birinchi belgilari bo`yicha 
geterezigota pomidorlar o`zaro chatishtirilsa, olingan avlodning genotip va fenotipini aniqlang? 
2. Aabb x Aabb chatishtirish natijasida qanday genotipli duragaylar hosil bo`ladi?J:aabb, AAbb, Aabb 
3.Bulg`or garmdorilarining qizil va yashil, yupqa vaqalin etli xillari bo`ladi. Qizil ragni oshqaruvchi gen 
dominant, yupqa etli bo`lishi retsessiv genga bog`liq. Ikki gen har xil autosomada xromosomalarda 
joylashgan. Agar geterozigotali qizil va qalin po`stli garmdorini ikki belgisi bo`yicha retsessiv xili bilan 
chatishtirilsa, F
1 
da qanday genotipga ega bo`lgan organizmlar olinadi? 
4.Sariq rangli burishgan va yashil silliq no`xatlar o`zaro chatishtirilganda F
2 
da sariq silliq, yashil 
burishgan, sariq burishgan, yashil silliq no`xatlar olindi. 2juft belgi nazarda tutilayotgan bo`lsa, silliq 
no`xatlar necha tipdagi genotipik guruh hosil qiladi? J:6 
5.Odamda yaqindan ko`rish, uzoqdan ko`rish ustidan, qo`ng`ir ko`z, ko`k ko`z ustidan dominantlik 
qiladi. Yaqindan ko`ruvchi, qo`ng`irk o`zli ota, onaning yolg`iz farzandi ko`k ko`z normal ko`radi. 2 juft 
belgi nazarda tutilayotgan bo`lsa, qo`ng`ir ko`zli odamlar necha xil genotipik guruh hosil qiladi? J: 6 

---

46 
6.Odamlarda sochning qora rangi malla rang soch ustidan . sepkillik sepkilsizlik ustidan daminanilik qiladi. 
Qora sochli .sepkillik yigit xuddi shunday ayol bilan turmush qurgan. Ushbu nikohdan qora sochli. 
sepkilsiz o'g'il va malla sochli. sepkilli qiz tug'ilgan. Ota-onalaning genotipi qanday? AaBb x AaBb 
7.Odamlarda sochning qora rangi malla rang soch ustidan . sepkillik sepkilsizlik ustidan daminantlik qiladi. Qora 
sochli .sepkillik (ikki belgi bo'yicha gelerozigotali)yigit malla sochli, sepkilsiz ayol bilan turmush qursa . 
avlodda fenotip bo'yich qanday ajratib olinadi? 1:1:1:1 
8.Odamlarda sochning qora rangi malla rang soch ustidan . sepkillik sepkilsizlik ustidan daminanilik qiladi. Qora 
sochli .sepkilsiz ayol. malla sochli sepkillik yigil bilan turmush qurgan. Ushbu oilada ikkiia farzand 
bo'lgan ulardan biri- qora sochli. sepkillik ikkinchisi malla sochli scpkilli bo'lgan. Ota-ona gendipi qanday 
bo'lgan? Aabb x aaBB 
9.Qoramolda shoxsizlik geni shoxlilik geni ustidan dominantlik qiladi. Geterozigota buqani shoxsiz 
geterozigota sigirlar bilan chatishtirilsa qanday natija kutish mumkin(a)? Shoxsiz gomozigota sigirlar 
bilan chatishtirilganda nima bo`ladi(b)? Shohli sigir bilan shohli buqadan shohsiz buzoq tug`lishi 
mumkinmi(c)?a-F:3:1,G:1:2:1; b- F shoxsiz buzoqlar tug`iladi; c-yo`q 
10.G`o`zada malla rangli tola oq rangli tola ustidan chala dominantlik qilgani uchun F
1
bo`g`inda 
novvotrangli forma hosil bo`ldi. Agar F
1
duragaylar o`zaro chatishtirilganda, F
2 
qanday natija olinadi? 
F:1:2:1; G:1:2:1 
11.Kulrang sichqonlar o'zaro chatishtirilganda Flda 63ta kulrang : 42ta qora : 7ta oq rangdagi sichqonlar 
olindi. Ota-ona genotiplami toping? AaBb x AaBb 
12. Xushbo`y no`xatning qizil gulli va changchisining shakli tik formasi bilan oq gulli va changchi 
shakli egilgan formasi o`zaro chatishtirilganda F
1 
da 150 ta o`simlikning barchasi qizil gulli va 
changchisi tik shaklga ega bo`ldi. F
1
avlod o`zaro chatishtirilganda 2400 ta o`simlik olindi. F
2
avlodda 
nechta o`simlik qizil gulli va tikka changchi shaklga ega bo`lgan?J:1800
13.Odamlarda uzoqdan ko`rish S, normal ko`rish s ustidan, kipriklarning uzun bo`lishi T, kalta bo`lishi t 
ustidan to`liq dominantlik qiladi. Oilada normal ko`radigan uzun kiprikli qiz va uzoqdan ko`radigan 
kalta kiprikli o`g`il dunyoga keldi. Ota-onaning genotipini aniqlang? 
14.Qora rangli, pahmoq junli ona quyon birinchi belgisi bo'yicha geterozigotali bo'lib oq rangli, pahmoq 
ikkinchi belgisi bo'yicha geterozigota ota quyon b-n chatishtirildi. Fldagi organizmlaming genotip va 
fenotiplaming nisbati qanday bo'ladi? 1:1:1:1; 1:1 
15. Digeterozigotali sariq rangli, silliq shaklli donga ega ikkita no`xat navlari o`zaro chatishtirilsa, 
avlodda sariq donning soni yashil rangga, silliq shaklning soni burishgan soniga nisbati qanday? J:har 
bir belgi bo`yicha 3:1 
16.Bangidevonaning qizg'ish poyali(A) qizil mevali(B) xili yashil poyali, qizil mevali b-n 
chatishtirilganda avlodda 231ta qizg'ish poyali, sariq mevali va 693ta qizg'ish poyali, qizil mevalilar 
hosil bo'lgan. Ota-onalar genotipini aniqlang?
17.Oq patli tovuqlaming o'zaro chatishtirilganda Flda barcha
 
duragaylar oq patli, F2da esa 650ta oq : 
150tasi qora rangli bo'lgan. F2da olingan oq patli duragaylaming nechtasi 2ta gen bo'yicha geterozigotali 
genotipga ega? 
18.Kumush rang chipor patli tovuqni oltin rang chipor patli xo`roz bilan chatishtirib 50 ta jo`ja olingan. 
Ulardan nechtasi tovuq va F
1 
da necha xil genotip hosil bo`lgan? 

---

47 
19.Sariq(A) va silliq(B) no'xatlami shunday belgili no'xatlar b-n chatishtirish natijasida avlodda 3ta 
sariq silliq:lta sariq burishgan donli o'simliklar hosil bo'lgan. Qaysi chatishtirishda ushbu ajralish 
olinadi? AABb X AABb, AaBb x AABb 
20.Ko`zi ko`k(a), chapaqay(b) erkak ko`zi qo`ng`irrang o`naqay ayol bilan turmushga chiqdi. 
Oilada tug`ilgan 4 farzandning bittasi otasiga o`xshasa, ota-ona genotipini toping.J:aabb x AaBb 
21.Qora rangli, pahmoq junli ona quyon birinchi belgisi bo'yicha geterozigotali bo'lib oq rangli, pahmoq 
ikkinchi belgisi bo'yicha geterozigota ota quyon b-n chatishtirildi. Fldagi organizmlaming genotipini 
aniqlang? AaBB, AaBb, aaBB, aaBb 
22.Ipak qurti lichinkalarining yo`l-yo`lligi (A), bir xil rang (a) li lichinka ustidan dominantlik qiladi. 
Yo`l-yo`l geterozigotali qurtdan chiqqan erkak kapalak bilan chatishtirildi. F
2
bo`g`inning genotipi va 
fenotipni aniqlang? J:Aa, aa; yarmi yo`l-yo`l, yarmi bir xil 
23.Drozofila meva pashshasida tanasi kulrang qanoti uzun bo'lgan erkak va tanasi qora, qanoti kalta 
urg'ochi chatishtirilganda Flda tanasi kulrangli, qanoti uzun formalar olindi. Fl dagi erkak pashshalar 
qora tanali, kalta qanotli urg'ochi b-n chatishtirilganda avlodda qanday ajralish olinadi?