Teleskoplar mavzusini o’qitish usuli. I. Mambetova

1.3 Teleskoplar mavzusini yangi pedagogik texnologiyalar asosida 

o’qitish masalasi va uning o’zgachaliklari. 

Astronomiya  fani  miloddan  avvalgi  bir  necha  ming  yillar  kishilarning 

hayotiy ehtiyojlarini qondirish yo’lidagi say-harakatlari oqibatida vujudga kelgan 

bo’lib, bizlarni koinotni ming yillik sirlaridan ogoh qiladi. Astronomiya qadimiy 

sivilizatsiya  markazlaridan  sanalgan  Sharqda-Hindiston,  Xitoy,  Misr,  Iroq, 

Arabiston,  Eron,  O’rta  Osiyoda  jadal  rivojlandi.  Jumladan  Movorounnahrda 

astronomiya  ancha  rivoj  topgan  fanlardan  biri  edi.  Bu  yerda  yetishib  chiqqan 

o’nlab  vatandoshlarimizning  o’z  kashfiyotlari  bilan  jahon  astronomiya  fani 

tarixida o‘chmas iz qoldirganliklaridan barchamiz faxrlansak arziydi. Bular ichida 

IX  asrlarda  fan  va  madaniyat  markazi  sanalgan,  Bog’dod  shahrida  shakllangan 

“Donishmandlar uyi” (“Ma’mun akademiyasi”)da faol ishtirok etgan Muhammad 

al-Xorazmiy,  Ahmad  al-Farg’oniy,  X  asrda  yashab  ijod  etgan  Abu  Mahmud 

Xo’jandiy,  XI asrda Xorazmda Abu Rayhon Beruniy, Abu Nasr Mansur ibn Iroq 

sal keyinroq Umar Hayyom, Nasriddin at-Tusiy kabi buyuk yurtdoshlarimiz ilmiy 

meroslari-astronomiya  fani  erishgan  dastlabgi  durdonalardan  sanaladi.  Bugungi 

kunda  astronomiya  fanini  o’tishda  akademik  litseylarda  36  soat  ajratilgan. 

“Teleskoplar”  mavzusiga  2  soati  berilgan.  Hozirda  ta’lim  tizimidagi 

o’zgarishlardan  asosiy  maqsad,  o’quvchilar  bilim  ko’nikma  va  malakalarini 

yanada  oshirish,  yaxshilash  hisoblanadi.  Hozirgi  vaqtda  ta’lim  tizimini 

rivojlantirishda bir qancha ishlar amalga oshirilmoqda. Shular jumlasidan maktab, 

akademik  litsey  va  kasb-hunar  kollejlari  shuningdek  oliy  o’quv  yurtlarida  dars 

o’tish  jarayonida  yangi  pedagogik  texnologiyalardan  foydalanish  yaxshi  yo’lga 

qo’yilgan.  Bundan  asosiy  maqsad  o’quvchilarni  darsga  bo’lgan  qiziqishini, 

faolligini  yanada  oshirish  ta’lim  sifatini  yaxshilash  o’quvchilarning  bilim 

saviyasini  oshirish  ko’zda  tutilgan.  Shu  borada  ta’lim  tizimida,  dars  o’tish 

jarayonida  yangi  innovatsion  texnologiyalardan  foydalanish,  darsda  o’quvchilar 

faolligini yanada oshirish o’qituvchi va o’quvchi orasidagi kommunikativ aloqani 

yanada kuchaytirish noan’anaviy dars turining negizi hisoblanadi.