1. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarda hisob-kitoblarning tasnifi, tafsifi hamda hisobining vazifalari

3.Xo‘jaliksub’ektlarida xaridorlardan ko‘rsatilgan xizmatlarga doir 
olinadigan schyotlar va ulardan olingan bo‘naklarning hisobi.

---

Xo‘jaliksub’ektlari tomonidan oldindan tuzilgan shartnomalar asosida xaridor va 
buyurtmachilarga ko‘rsatilgan xizmatlari yoki mavjud turli ko‘rinishdagi aktivlarning 
sotilishi natijasida 
xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar
hosil bo‘ladi. 
Xaridor va buyurtmachilar bilan olinadigan schyotlar bo‘yicha hisob-kitoblarning hisobi 
21-son BXMS ga muvofiq 
4010 «Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar»
– bu aktiv schyot xo‘jaliksub’ektlarining xaridorlari va buyurtmachilari bilan ko‘rsatilgan 
xizmatlari uchun yoki mavjud turli ko‘rinishdagi aktivlarning sotilishi bo‘yicha hisob-
kitoblarni naqd va naqdsiz pul ko‘chirish yo‘llari bilan olib borishda qo‘llaniladi. Unda 
olinadigan schyotlarning holati va harakati aks ettiriladi. Xaridorlar va buyurtmachilardan 
olinadigan schyotlarni vujudga kelishiga ko‘rsatilgan xizmatlarni haqiqatda amalga 
oshirilganligini ifodalovchi hamda turli aktivlarni haqiqatda sotilishini tasdiqlovchi 
boshlang‘ich hujjatlar (schyot-fakturalar, dalolatnomalar) asosida quyidagi buxgalteriya 
yozuvlari qilinadi:
 
Debet
4010 «Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar»
Kredit
9030 «Bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlardan olingan daromadlar», 
9210 «Asosiy vositalarning chiqimlari», 9220 «Boshqa aktivlarning chiqimlari».
Chet el valyutalarida xorijiy mamlakatlarga eksport qilingan mahsulotlar, tovarlar, 
ish va xizmatlar uchun muddatida kelib tushmagan debitorlik qarzlar
 
bo‘yicha ijobiy kurs 
farqlari vujudga kelishi mumkin. Bunday kurs farqlari milliy valyuta hisobida xorijiy 
xaridor va buyurtmachilarning korxona oldidagi debitorlik qarzlarini ko‘paytiradi va u 
quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi: