1. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarda hisob-kitoblarning tasnifi, tafsifi hamda hisobining vazifalari

Debet
4010 «Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar» 
Kredit
9540 «Valyuta kurslaridagi farqlardan olingan daromadlar» 
Olinadigan schyotlar xaridor va buyurtmachilardan oldindan olingan avans 
summalari evaziga, shuningdek debitorlik qarzlar naqd va naqdsiz yo‘llar bilan 
keyinchalik kelib tushgandan so‘ng yopiladi, ya’ni: 
Debet
6310 «Xaridorlar va buyurtmachilardan olingan avanslar», 5010 «Kassa», 
5110»Hisob-kitob schyoti», 5210 «Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari», 5220 «Chet 
ellardagi valyuta schyotlari», 6810 «Qisqa muddatli bank kreditlari» va boshqalar. 
Kredit
4010 «Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar» 
Xo‘jaliksub’ektlari xaridor va buyurtmachilardan xizmat ko‘rsatish uchun yoki 
mavjud turli ko‘rinishdagi aktivlarning sotilishi bo‘yicha tuzilgan shartnoma shartlaridan 
kelib chiqqan holda ulardan bo‘nak to‘lovini (oldindan to‘lashni) talab qilishi mumkin. 
 
Xaridor va buyurtmachilar tomonidan ko‘rsatiladigan xizmalar yoki mavjud turli 
ko‘rinishdagi aktivlarni sotib olish uchun oldindan bo‘nak to‘lovini (oldindan to‘lashni) 
amalga oshirishlari natijasida
xaridor va buyurtmachilardan olinadigan bo‘naklar 
vujudga keladi.
21-son BXMS ga muvofiq xizmatlar ko‘rsatish bo‘yicha 
xaridor va 
buyurtmachilardan olinadigan bo‘naklar
bo‘yicha joriy majburiyatlar to‘g‘risidagi 
axborotlarni umumlashtirish 6310 «Xaridorlar va buyurtmachilardan olingan bo‘naklar» 
schyotida amalga oshiriladi: 
Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan bo‘naklar pul mablag‘ini olgan 
xo‘jaliksub’ektlari xizmatlarni ko‘rsatish amalga oshirilishiga yoki mavjud turli 
ko‘rinishdagi aktivlarning sotilishiga qadar majburiyat bo‘lib hisoblanadi.
Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan bo‘naklar 
Debet
5110»Hisob-kitob schyoti», 5210 «Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari», 
5220 «Chet ellardagi valyuta schyotlari 
Kredit
6310 «Xaridorlar va buyurtmachilardan olingan avanslar», 

---

Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan bo‘naklar ularga xizmatlar to‘liq 
ko‘rsatilgan keyin ya’ni xizmatlarni haqiqatda amalga oshirilganligini ifodalovchi hamda 
turli aktivlarni haqiqatda sotilishini tasdiqlovchi boshlang‘ich hujjatlar (schyot-fakturalar, 
dalolatnomalar) asosida quyidagi buxgalteriya yozuvlari qilinadi: