Fan/modul kodi

 
Pul multiplikatori va uning mohiyati. 
 
Pul bazasi (yuqori-kuchga ega pullar) muomaladagi pullar C qo‘ shilgan bank 
tizimidagi umumiy zaxira R ga teng bo‘ ladi. Pul bazasi MB quyidagicha 
ifodalanadi: 
MB = C + R 
Federal Zaxira 100 miilion $ mablag‘ ni 100 million $ qiymatdagi qimmatli 
qog‘ ozlarga ayirboshladi, va uning buxgalteriya yozuvi quyidagicha 
bo‘ ladi: 
Ushbu holatda ochiq bozor siyosatining sof ta‘ siri shundaki, zaxiralar 
o‘ zgarmas bo‘ lsa, muomaladagi pullar ochiq bozordagi sotib olish tufayli $100 
millionga ko‘ payadi. Natijada, ochiq bozordagi savdo tufayli pul bazasi $100 
millionga ko‘ payadi, zaxiralar esa yo‘ q.Tahlil shuni ko‘ rsatadiki, ochiq 
bozordagi savdoning zaxiralarga ta‘ siri obligatsiyalarni sotuvchining o‘ z 
daromadini depozitda yoki pul ko‘ rinishida saqlashiga bog‘ liq bo‘ ladi. Agar 
daromad pul ko‘ rinishida saqlansa, ochiq bozorning zaxiralarga hech qanday 
ta‘ siri bo‘ lmaydi; agar daromad depozitda saqlansa, zaxiralar ochiq bozordagi 
savdo miqdoricha ko‘ payadi.Shunga qaramay, obligatsiyalarni sotuvchi o‘ z 
daromadini xoh pul ko‘ rinishida saqlasin, xoh depozitda, ochiq bozorning pul 
bazasiga ta‘ siri doimo bir xilda bo‘ ladi (pul bazasi sotuv miqdorida ko‘ payadi). 
Ochiq bozor sotuvining zaxiralarga ta‘ siri uning pul bazasiga ta‘ siridan ko‘ ra 
bir muncha noaniqdir.Ochiq bozor sotuvi. Agar Federal Zaxira $100 millionlik 
obligatsiyalarini banklarga yoki nobank shaxslarga sotsa, pul bazasi $100 
millionga kamayadi. Masalan, Federal Zaxira obligatsiyalarini jismoniy shaxslarga 
naqd pulga sotadigan bo‘ lsa, sotib oluvchilar $100 million mablag‘ larini $100 
millionlik qimmatli qog‘ ozga almashtiradi. Va uning buxgalteriya yozuvi 
quyidagicha bo‘ ladi: 100 million dolarlik miqdordagi obligatsiyalarning ochiq 
bozor operatsiyalari orqali sotilishi natijasida zaxiralar doimiy holda saqlanadi deb 
faraz qilinsada, pul bazasining tang miqdorlarda kamayib borishiga erishiladi. 

---

Obligatsiyalarning xaridorlari banklar sanalganda, yoki sotib oluvchilar mahalliy 
bankda chekli deposit hisobraqamiga ochilgan cheklar orqali obligatsiyalarni 
sotib olish uchun pul to‘ lovlarini amalga oshirish jarayonida T korinishdagi 
buxgalteriya hisobraqamlari ustidan nazoratni amalga oshirish pul bazasida 100 
million dollar miqdordagi kamayishga sabab bo‘ ladi. Shu bilan bir qatorda, 
kamayish darajasi sodir bo‘ lib turadi, chunki zaxiralar darajasi 100 milion 
dollargacha tushib boradi.Ochiq bozor savdolari va xaridlari tahlilidan quyidagi 
xulosa kelib chiqishi mumkin: Pul bazasi bo‘ yicha ochiq bozor operatsiyalarining 
natijasi zaxiralarga oid bo‘ lgan natijalarga qaraganda ancha aniqroq tasavvur 
qilinadi
. 
Shuning uchun Federal Zaxira Tizimi pul bazasini ochiq bozor 
operatsiyalari orqali samaraliroq tartibga sola oladi, chunki bunda natijaga 
zaxiralarni nazoratga olish orqali erishish samarasiz sanaladi. 
Ochiq bozor operatsiyalari davlat obligatsiyalari singari boshqa aktivlar 
shaklarida ham amalga oshirilishi mumkin va bunda ham shu kabi operatsiyalar 
pul bazasiga bir xil ta‘ sir eta oladi.