Архитектура

қурилиш материалларини ишлаб чиқариш ҳажминининг ўзгариш динамикаси (2003й = 
100%) 
Манба: Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида муаллиф ҳисоб-
китоби. 
Шу билан бир қаторда қурилиш 
материаллари саноатининг ривожланишида 
хорижий инвестициялар иштирокидаги 
корхоналарнинг 
ҳиссаси 
сезиларли 
даражада 
бўлиб, 
масалан 
мазкур 
корхоналарнинг 
пардозлаш 
материалларини 
ишлаб 
чиқаришдаги 
улуши ўтган йилида 8 фоизни, енгил 
металл 
конструкцияларини 
ишлаб 
чиқаришда 19 фоизни, том ѐпмалари ва 
гидроизоляция материалларида 3 фоизни, 
цемент ва ундан тайѐрланадиган буюмлар 
бўйича 12 фоизни, гипс ва сувоқ 
материалларини ишлаб чиқаришда 9 
фоизни, норуда қурилиш материалларида 6 
фоизни, 
полимер 
хом 
ашѐларидан 
тайѐрланадиган қурилиш материалларини 
ишлаб чиқаришда 6 фоизни, қурилиш 
керамикаси бўйича 5 фоизни, ғишт ишлаб 
чиқаришда 15 фоизни, темир-бетон ва 
бетон буюмларидаги улуши 5 фоизни ва 
бошқа материалларда уларнинг улуши 12 
фоизни ташкил этди[4].
Бугунги 
кунда 
мавжуд 
қурилиш 
материалларини ишлаб чиқариш саноати 
корхоналарини модернизациялаш, техник 
ва 
технологик 
жиҳатдан 
қайта 
қуроллантириш, 
ташқи 
ва 
ички 

---

ЭКОНОМИКА И УПРАВЛЕНИЕ СТРОИТЕЛЬСТВОМ 
56 
инвестициялар 
ҳисобига 
янгиларини 
ташкил қилиш, юқори сифатли, арзон,
рақобатбардош қурилиш материалларини 
ишлаб чиқаришни кўпайтириш, соҳага 
инновацион технологияларни жорий этиш 
орқали 
ривожлантириш 
муҳим 
ҳисобланади. Сабаби бугунги глобаллашув 
ва 
кескин 
рақобатчилик 
шароитида 
фақатгина кам энергия ва ресурс харажат 
замонавий 
технологияларни 
қўллаш 
ҳисобигагина 
кутилган 
натижаларга 
эришиш мумкин.
Олиб 
борилган 
таҳлилларнинг 
кўрсатишича, тармоқда рўй бераѐтган 
ижобий ўзгаришлар билан бир қаторда ўз 
ечимини кутаѐтган талай муаммолар ҳам 
мавжуд 
бўлиб, 
улар 
фикримизча 
қуйидагилардан иборат: 
- норентабел корхоналарни тугатиш 
борасидаги 
сусткашликлар, 
рақобатга 
бардош бера олмайдиган маҳсулот ишлаб 
чиқараѐтган корхоналар ихтисослашувини 
ўзгартиришдаги оқсоқликлар; 
- 
четдан 
келадиган 
бутловчи 
маҳсулотлар 
импортини 
қисқартириш 
ҳисобига 
уларнинг 
ўрнини 
босувчи 
маҳсулотлар 
ишлаб 
чиқарадиган 
корхоналарни ташкил этиш жараѐнлардаги 
сусткашликлар; 
- 
маҳаллий қурилиш материаллари 
ишлаб 
чиқариш 
ҳисобига 
аҳоли 
талабларининг 
тўлиқ
қондирилмаѐтганлиги, маҳаллийлаштириш 
орқали мавжуд бой маъдан-хом ашѐ 
ресурсларидан 
самарали 
фойдаланилмаѐтганлиги; 
- 
қурилиш 
материаллари 
экспорт 
имкониятини кенгайтириш ва ташқи 
иқтисодий алоқаларда тўлов балансининг 
ижобий 
бўлишига 
тўлиқ 
эришилмаѐтганлиги; 
- 
тармоқ 
корхоналарида 
меҳнат 
ресурсларидан 
оқилона 
фойдаланилмаѐтганлиги, меҳнатни ташкил 
қилишда замонавий фан-техника, шу 
жумладан 
менежмент 
ва 
маркетинг 
ютуқларидан кенг фойдаланиш, бошқарув 
ва ишлаб чиқариш самарадорлигини 
ошириш мақсадида электрон ахборот 
тизимидан 
фойдаланишнинг 
самарали 
механизмини жорий этиш борасидаги 
камчиликларнинг мавжудлиги натижасида 
кўпгина 
лойиҳаларнинг 
муваффақиятсизликка учраѐтганлигини ва 
бошқалар. 
Фикримизча, ҳозирги кунда ва яқин 
истиқболда қурилиш материаллари ишлаб 
чиқариш саноатида олиб борилаѐтган 
ислоҳотлар самарадорлигини ошириш учун 
қуйидагиларни амалга ошириш лозим: 
-
техник ва технологик жиҳатдан 
қайта қуроллантириш, ишлаб чиқаришни 
маҳаллийлаштириш 
ва 
диверсификациялашни 
жадаллаштириш 
орқали импорт ўрнини босувчи ва 
экспортбоп маҳсулотлар ишлаб чиқариш 
ҳажмини ошириб бориш;
-
ишлаб чиқаришга илғор замонавий 
энергия 
ва 
ресурс 
тежамкор 
технологияларни 
жорий 
этишни 
жадаллаштириш ҳамда қуѐш энергияси 
(гелеотехнология)дан 
фойдаланиш 
кўламини ошириш ҳисобига маҳсулот 
таннархини 
пасайтириш 
ва 
унинг 
рақобатбардошлигини кўтариш; 
-
корхоналарда ишлаб чиқаришни 
ташкил этишда замонавий бошқарув 
усулларини қўллаш, айниқса электрон 
ахборот 
тизимидан 
фойдаланишнинг 
самарали механизмини жорий этиш орқали 
ишлаб чиқариш самарадорлигини ва 
меҳнат унумдорлигини ошириш; 
-
жаҳондаги 
етакчи 
тармоқ 
компаниялари 
билан 
ўзаро 
фойдали 
ҳамкорликни йўлга қўйиш, амалиѐтга энг 
янги 
технологияларни, 
ноу-хауларни, 
шунингдек, халқаро сифат стандартларини 
жорий этишни жадаллаштириш; 
-
тармоқ корхоналари, шунингдек, 
маҳаллий қурилиш машиналарини ишлаб 
чиқарувчи корхоналар билан қурилиш 
индустрияси корхоналари учун қурилиш 
машиналари ва жиҳозларини етказиб 
бериш 
борасида 
ўзаро 
фойдали 
интеграциялашув 
ва 
кооперациялашувининг янги ташкилий 
шаклларини ривожлантириш; 
-
ички ва ташқи бозорларда, хусусан, 
қўшни республикалар ва Афғонистон 
қурилиш 
бозори 
учун 
қурилиш 
материалларини ишлаб чиқариш ва сотиш 
борасида маркетинг тадқиқотларини олиб 
бориш ва ҳ.к.лар. 

---