Qora qalpoq indd

Úlgi
64-qosımsha
Ministrlik, joqarı kárxana, 
mákeme atı
TASTÍYÍQLAYMAN
TASTÍYÍQLANǴAN
TEKST TEMASÍ («……………..HAQQÍNDA»)
AKT
sáne
dúzilgen ornı
Tiykar: (mákeme baslıǵınıń (sánedegi) - sanlı 
buyrıǵı yamasa joqarı uyımnıń - sanlı qararı).
Baslıq (shaxs lawazımı, atı hám ákesiniń atınıń bas 
háripleri, familiyası).
Aǵzaları: 1. (Lawazımı, atı hám ákesiniń atınıń bas
háripleri, familiyası).
2. (Lawazımı, atı hám ákesiniń atınıń
bas háripleri, familiyası).
3. (Lawazımı, atı hám ákesiniń atınıń
bas háripleri, familiyası) nan ibarat
komissiya tárepinen (shaxs yamasa

---

179
shaxslar lawazımı, atı hám 
ákesiniń atınıń bas háripleri, 
familiyası) qatnasında dúziledi.
TEKST
Qosımshalar
Komissiya baslıǵı: (qolı) 
Atı hám ákesiniń atınıń 
bas háripleri, familiyası
Komissiya aǵzaları: (qolları) Atı hám ákesiniń
atınıń bas háripleri, fami liyası
Qatnasqanlar: (qolları) Atı hám ákesiniń atınıń
bas háripleri, familiyası
Akttiń usı forması ulıwmalıq jaǵdaydı sáwlelendiredi. 
Biraq ayırım jaǵdaylarda zárúrli bólimlerdiń ornı 
basqasharaq bolıwı da múmkin. Sebebi, hújjet atı bet 
ortasında, dúzilgen sánesi hújjet atı astında shep tárepte, 
dúzilgen ornı bolsa oń tárepten jazılıwı múmkin.
Akt tekstiniń teması úyrenilip atırǵan hám belgilenip 
atırǵan waqıya-hádiyselerdiń yamasa jaǵdaydıń maz-
munınan kelip shıǵıp qoyılıwı kerek. Máselen: Institut 
kadrlar bóliminde hújjetlerdiń saqlanıw jaǵdayı
haqqında.
Tekst teması «… haqqında» formasında bolıwı da, 
sonday-aq, ataw sepliginde («… hújjetlerdiń saqlanıw 
jaǵdayı») bolıwı da múmkin.
Akt teksti quramalı dúziliske iye bolıp, kirisiw hám 
anıqlaw (belgilew, tastıyıqlaw) bólimlerden dúziledi.
Kirisiw bólimi tómendegi quramǵa iye: tiykar (akt joqarı 
uyımlardıń normativ hújjetleri yamasa mákeme baslıǵınıń 
jazba buyrıǵına tiykarlanıp dúziledi; qatnasıwshılardıń
jeke baslaması boyınsha dúziletuǵın aktlerde bul bólim 

---

180
bolmawı múmkin); dúzildi (kim tárepten – jeke shaxs pa 
yamasa komissiya ma); qatnasqanlar (tiykarǵı dúziwshilerden 
tısqarı gúwa sıpatında qatnasqanlar yamasa shaqırılǵanlar). 
Akt dúziwde qatnasqan shaxslardı sanaǵanda, olardıń 
lawazımı, atı hám ákesiniń atınıń bas háripleri, familiyaları 
kórsetiledi. Eger akt komissiya tárepinen dúzilse, birinshi 
bolıp komissiya baslıǵı, keyin sol tártipte komissiya 
aǵzaları kórsetiledi. Komissiya aǵzalarınıń familiyaları, 
sonday-aq, qatnasıwshılardıń familiyaları, ádette, álipbe 
tártibinde jazıladı.
Akttiń anıqlaw bóliminde komissiya tárepinen ámelge 
asırılǵan jumıslardıń maqset hám wazıypaları, áhmiyeti 
hám ózgeshelikleri bayan etiledi, jumıstı ámelge asırıwǵa 
tiykar bolǵan hújjetler kórsetip ótiledi. Zárúr jaǵdaylarda 
akttiń anıqlaw bóliminde anıqlanǵan jaǵdaylar boyınsha 
juwmaqlar hám usınıslar beriledi.
Akt teksti sońında onıń neshe nusqa ekenligi 
kórsetiledi. Akt, ádette, úsh nusqada dúzilip, birinshisi – 
joqarı uyımǵa, ekinshisi – mákeme baslıǵına jiberiledi, 
úshinshisi bolsa hújjetler papkasına salıp qoyıw ushın 
tapsırıladı. Sonı da aytıp ótiw kerek, akt nusqalarınıń 
muǵdarı mápdar táreplerdiń sanı yamasa usı hújjetti 
dúziwshi anıq bir tártipke salıwshı normativ hújjetler 
kórsetpesine baylanıslı. Akttiń neshe nusqa ekenligi 
haqqındaǵı maǵlıwmat tiykarǵı tekst penen qosımshalar 
(eger bar bolsa) yamasa qoyılǵan qollar aralıǵına 
jaylastırıladı. Aktke qosımshalar bolǵan jaǵdayda, olar 
akt nusqaları haqqındaǵı maǵlıwmattan soń, qoyılǵan 
qollardan aldın jaylastırıladı.
Aktke júz bergen, bolǵan waqıya-hádiyselerdi anıqlaw-
da hám bolǵan jaǵdaylardı tastıyıqlawda qatnasqan barlıq 
shaxslar tárepinen qol qoyıladı. Bunda hújjet dúziwshiler 
yamasa dúziwde qatnasıwshılardıń lawazımları qayta 
kórsetilmeydi. Aktke dáslep komissiya baslıǵı, keyin 

---

181
aǵzaları, eń sońında onı dúziwde qatnasqanlar qol qoyadı. 
Komissiya aǵzalarınıń familiyaları da, qatnasıwshılardıń 
da familiyaları da álipbe tártibinde keltiriledi. Qoyılǵan 
qollar tik yamasa kesesine tártip penen qoyıladı.
Dúziwshilerdiń birewi akt mazmunına yamasa onıń 
qanday da bir bántine qosılmaǵan jaǵdayda, bul haqqında 
qoyılǵan qollardan soń esletip ótiledi. Eger bildirilgen 
narazılıqlar kóp bolmasa, akttiń ózinde, qoyılǵan qollardan 
keyin jazıp qoyıladı. Kerisinshe jaǵdayda, komissiya 
aǵzası óz narazılıǵın óz aldına betke jazıp beredi hám ol 
aktke qosımsha etiledi.
Akt ápiwayı ólshemdegi bette yamasa ulıwma 
blankaǵa rásmiylestiriliwi múmkin. Ol ápiwayı qaǵazda 
dúzilgende, tórt múyeshli mórdi qollanıw maqsetke 
muwapıq, sebebi birqansha turaqlı zárúr bólimler usı 
mórde sáwleleniwi múmkin. 
Akt dúzilgennen keyin komissiya waqıyalarǵa 
baylanıslı hám atı kórsetilgen shaxslardı hújjettiń 
mazmunı menen tanıstırıwı hám bul haqqında olardan 
tastıyıqlawshı yamasa gúwalıq qolın qoydırıp alıwı kerek.
Joqarıda aytqanımızday, aktler hár túrli waqıya hám 
jaǵdaylar múnásibeti menen dúziledi, olardıń túrleri, 
mazmunı hám formalıq dúzilisi de bir-birinen óz ara 
parıqlanadı. Tómende olardan ayırımların kórip ótemiz.
Basshılar, materiallıq jaqtan juwapker xızmetkerlerdiń 
almasıwı waqtında dúziletuǵın jumıstı tapsırıw-qabıllaw 
aktleri de mákeme iskerligi awhalın anıq kórsetiwshi 
tómendegi tiykarǵı maǵlıwmatlar qamtıp alınıwı kerek: 
basshılar almasıwında jobadaǵı jumıslardıń tiykarǵı islep 
shıǵarıw kórsetkishleri boyınsha orınlanıwı, finanslıq 
hám basqa sapa kórsetkishleri (dáramat, ónimdarlıq, 
jumsalǵan qárejet muǵdarı hám t.b.) shártnamalardıń 
orınlanıwı haqqındaǵı maǵlıwmatlar, kadrlar menen 
toltırıw, miynetke haqı tólew fondınan paydalanıw, esap 

---

182
bólimindegi jumıslardıń jaǵdayı, is júrgiziw hám arxiv 
awhalı hám t.b. Bas yamasa úlken esapshı almasıwında 
– tiykarınan, esap bólimi iskerligi hár tárepleme qamtıp 
alınadı; kadrlar bólimi baslıǵı almasıwında bolsa, 
tiykarınan, xızmetkerlerdiń iskerligi menen baylanıslı 
hám kadrlar bóliminde saqlanatuǵın barlıq hújjetlerdiń 
ulıwma jaǵdayı úyreniledi.
Jumıstı tapsırıw-qabıllaw aktleriniń zárúrli bólimleri 
joqarıda kórsetilgennen parıqlanbaydı. Onıń «Qollar» 
bóliminde komissiya aǵzaları, qatnasıwshılar menen birge 
jumıstı tapsırıwshınıń hám de qabıl etiwshiniń qolları da 
boladı. 
Kadrlar boyınsha inspektordıń jumıstı tapsırıwı 
haqqında dúziletuǵın akt úlgisin keltiremiz:
Úlgi
65-qosımsha
«Qaraqalpaq avtojol» birlespesi
Nókis
qalalıq
jollardan
paydalanıw
mámleketlik unitar
kárxanası
«
TASTÍYÍQLAYMAN
»
Kárxana
baslıǵı
____________
S.
Ǵániev
2018-
jıl
16-sentyabr
«Qaraqalpaq avtojol» birlespesi
Nókis
qalalıq
jollardan
paydalanıw
mámleketlik unitar
kárxanası
«
TASTÍYÍQLAYMAN
»
Kárxana
baslıǵı
____________
S.
Ǵániev
2018-
jıl
16-sentyabr