2018, №5 (12) “машинасозлик” илмий хабарномаси

11.
 
Kovak kim tomonidan kashf qilingan? 
12.
 
…? 
―Aqliy hujum‖ savollariga talabalar javob berib bo‘lishgach, o`qituvchi mavzuga 
oid ikkinchi topshiriqni e`lon qiladi. 
O`qituvchi: -Aziz talabalar! Endigi topshiriq ―Charxpalak‖ deb ataladi. Siz 
guruhlarga bo‘lingan holda berilgan topshiriqni bajarishingiz kerak bo‘ladi. 
Yarimo‘tkazgichlar haqida eng ko‘p ma‘lumot toplagan guruh g‘olib deb hisoblanadi. 
Ushbu texnologiya talabalarni mavzularni yodga olishga, mantiqan fikrlab, 
berilgan savollarga to‘g‘ri javob berishga va o‘z-o‘zini baholashga o‘rgatishga, qisqa vaqt 
ichida o‘qituvchi tomonidan barcha talabalarning egallagan bilimlarini baholashga 
qaratilgan. 
Texnologiyaning maqsadi: talabalarni dars jarayonida mantiqiy fikrlash, o‘z 
fikrlarini mustakil ravishda erkin bayon eta olish, o‘zlarini baholash, yakka va guruhlarda 
ishlashga, boshqalar fikriga hurmat, ko‘p fikrlardan keraklisini tanlab olishga o‘rgatish. 

---

―Машинасозлик‖ илмий хабарномаси 
2018/№ 5(12) 
Научнный вестник «Машиностроение»
15 
Mashgulotni o‘tkazish tartibi: 
talabalarni guruxlarga ajratish; 
•
talaba mashgulotni o‘tkazishga qo‘yilgan talablar va qoidalar bilan tanishtirish; 
•
tarqatma materiallarni guruh a‘zolariga tarqatish. 
•
guruh a‘zolari tomonidan yakka holda mustaqil ravishda tarqatma materiallardagi 
vazifalar bajariladi; 
•
har bir guruh a‘zosi o‘zi ishlagan tarqatma materialining o‘ng burchagiga guruh 
raqamini yozadi, chap burchagiga esa o‘zining biron-bir belgisini chizib qo‘yadi; 
•
vazifa bajarilgan tarqatma materiallar boshqa guruhlarga ―charxpalak aylanmasi‖ 
yo‘nalishida almashtiriladi; 
•
yangi guruh a‘zolari tomonidan berilgan materiallar o‘rganiladi va o‘zgartirishlar 
kiritiladi;
Bu topshiriq ham bajarilgandan so`ng, dars umumiy yakunlanadi va talabalar 
baholanadilar. Darsga faol qatnashgan talabalar va guruhlar quyidagi nominatsiyalar bilan 
taqdirlanadilar: 
―Eng yaxshi ijodiy izlanish qilgan talaba‖; 
―Eng yaxshi fikrlovchi talaba‖, 
―Hamjihat guruh‖, 
―Eng iste‘dodli guruh‖, 
―Zukko guruh‖. 
Uyga vazifa: Bugun o‘tilgan mavzuni o‘qib kelish; qo‘shimcha adabiyotlardan 
foydalanib, yangiliklar topish, mavzuga oid so‘zlar qatnashgan krossvord tuzib kelish. 
O‘qituvchi va talaba-talabaning maqsaddan natijaga erishishida qanday 
texnologiyani tanlashlari ular ixtiyorida, chunki har ikkala tomonning asosiy maqsadi 
aniq natijaga erishishga qaratilgan, bunda talaba-talabalarning bilim saviyasi, guruh 
xarakteri, sharoitga qarab ishlatiladigan texnologiya tanlanadi, masalan, natijaga erishish 
uchun balkim, kompyuter bilan ishlash lozimdir, balkim film tarqatma material, chizma 
va plakatlar, turli adabiyotlar, axborot texnologiyasi kerak bo‘lar, bular o‘qituvchi va 
talaba-talabaga bog‘liq. 
Yangi pedagogik texnologiya jarayondir, bu jarayonni darslarda qo‘llash darslarni 
amaliy mashq, mustaqil ishlash, guruhlash, tanlovlar, aqliy hujum, baxs-munozara va 
boshqa usullarni mavzuga mos qilib talabalarga o‘rgatishimiz ular faolligini oshiradi. 
Demak, dars tashkil qilishning eng maqbul usullaridan biri guruhlarga bo‘lib dars 
o‘tishdir. Guruhlarga bo‘lishda albatta har bir guruhga a‘lochi talabalardan teng bo‘lishi 
kerak. Bu hol esa o‘rtacha o‘qiydigan, erkin fikrlashni bilmaydigan talabani harakat 
qilishga olib keladi va guruhga ijobiy ta‘sir uyg‘otishga sabab bo‘ladi.