Ijtimoiy-gumanitar fanlar

1. . Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil 
etish fanining ob’yekti, predmeti va uslubi. 
Iqtisodni erkinlashtirish sharoitida xalq farovonligini 
oshirish borasida iqtisod bilan bog‘liq bo‘lgan 
masalalar muhim o ‘rin egalladi. A na shu iqtisodga 
asoslanib, ijtimoiy masalalarni hal qilish, davlatning 
tashqi hujumga qarshi himoya vositalari, faol tashqi 
siyosati sohalarida poydevor yaratiladi. Iqtisod, 
ijtimoiy ishlab chiqarish, taqsimot va ayirboshlash 
barcha b o ‘g ‘inlarini qamrab oluvchi milliy 
iqtisodiyot kompleksini tashkil etadi. Bu kompleksda 
asosiy o ‘rin sanoat korxonalariga tegishlidir. Chunki 
u yerda bevosita ishlab chiqarish jarayoni amalga 
oshirilib, moddiy boyliklar yaratiladi. 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoev 2020 yil 24 
yahvarda Oliy M ajlisga Murojaatnomasida 
quyidagilami takidladilar: “ Sanoatning 12 ta 
yetakchi tarm og’ida modem izatsiyalash va 
raqobatdoshlikni kuchaytirish dasturlari jadal 
amalga oshirilmoqda. Natijada o'tgan yili iqtisodiy 
o'sish 5,6 foizni tashkil etdi. Sanoat mahsuloti ishlab 
chiqarish hajmi 6,6 foizga, eksport - 28 foizga 
ko'paydi. Oltin-valyuta zahiralarimiz 2019 yil 
davomida 2,2 milliard dollarga ortib, 28,6 milliard 

---

dollarga yetdi. 2020 yilda makroiqtisodiy 
barqarorlikni ta'minlash va inflyatsiyani jilovlash - 
iqtisodiy islohotlar jarayonidagi bosh vazifamizdir. 
Raqamli tehnologiyalar nafaqat mahsulot va xizm 
atlar sifatini oshiradi, ortiqcha xarajatlami 
kamaytiradi. Davlat tomonidan 37 turdagi mahsulot 
va xizmatlar narxining tartibga solinayotgani erkin 
raqobatga salbiy ta'sir qilmoqda. Shuni hisobga olib, 
endi asosiy e'tibomi narxlami belgilashga emas, 
balki korxonalar o'rtasida sog’lom raqobatni 
ta'minlash orqali narxlami pasaytirishga va sifatni 
oshirishga qaratishimiz kerak. Xalqaro tajribani 
o'rganib, raqobatni olib kirish mumkin bo'lgan 
monopoliya sohalariga xususiy sektor uchun yo'l 
ochish va shu orqali raqobat muhitini shakllantirish 
lozim. Iste'mol bozorida oziq-ovqat mahsulotlari 
narxi barqarorligini ta'm inlashning yagona yo'li - 
mevasabzavot, chorvachilik va boshqa oziq-ovqat 
mahsulotlari yetishtirish hajmini ko'paytirish hamda 
“daladan do'kongacha” bo'lgan uzluksiz zanjimi 
yaratishdir , foyda solig’ini hisoblashda yangi 
tehnologik uskunalar xarid qilish, yangi ob'yektlam i 
qurish va modernizatsiya qilish xarajatlari bo'yicha 
chegirmalar kengaytirildi, barqaror iqtisodiy 
o'sishning eng muhim garovi - raqobatdosh 

---

mahsulotlar ishlab chiqarish, ular uchun yangi 
xalqaro bozorlar topish va eksportni ko'paytirish, 
tranzit salohiyatidan to'liq foydalanish 
hisoblanadi.2020 yilda 3 mingga yaqin standartlami 
qabul qilish, ulam ing sonini 10 mingtaga va xalqaro 
standartlar bilan uyg’unlashish darajasini 40 foizga 
yetkazish darkor, sanoat tarmoqlarini uzluksiz 
xomashyo va zamonaviy infratuzilma bilan 
ta'minlash zarur”. Yuqoridagilardan ko’rinadiki, 
bugungi kunda yalpi ichki mahsulot tarkibida 
sanoatning ulushi m a’lum foizni egallab turibdi. 
Shuning uchun sanoat korxonalarida ishlab 
chiqarishni tashkil etish fanining yutuq va 
xulosalaridan mamlakat sanoat korxonalarini 
rivojlantirishning qisqa va uzoq muddatlarga 
belgilangan dasturlarini ishlab chiqishda keng 
foydalaniladi. 0 ‘zbekiston Respublikasi 
iqtisodiyotida sanoat ishlab chiqarishning ulushi 
yuqori bo'lganligi sababli fanning ahamiyati va uni o 
‘rganish zarurati katta. Kishilik jam iyati 
taraqqiyotining negizi uning bir tarixiy bosqichdan 
boshqa bir bosqichiga o'tishining asosiy moddiy 
ishlab chiqarish, y a’ni kishilarning yashamoqlari 
uchun zarur iste’mol ne’matlarini ishlab chiqarish 
ekanligini bugungi kunda hamma biladi. Bir so‘z 

---

bilan aytganda: m oddiy n e’m atlar jam iyat hayoti 
va taraqqiyoti uchun zarur bo'lgan asosiy shartdir. 
M oddiy n e’m atlar ishlab chiqarish jam oatchilik 
ishlab chiqarishidan to hozirgi yuksak rivojlangan 
ishlab chiqarishgacha bo'lgan tarixiy taraqqiyot 
yo'lini bosib o'tdi. Biroq har bir tarixiy bosqichda 
uning o'ziga xos xususiyatlaridan tashqari, ishlab 
chiqarishni ijtimoiy xususiyatidan qat’iy nazar, ishlab 
chiqarish uchun um um iy bo'lgan xususiyatlar 
mavjud. H ar qaysi ishlab chiqarish uchun inson 
bilan tabiat o'rtasida o'zaro harakat mavjudligi 
xarakterlidir, bu o'zaro harakat m obaynida inson 
tabiat buyumlarini o'zgartiradi va o 'z ehtiyojini 
qondirish uchun moslashtiradi.

---