Termiz davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruvi fakulteti sport boshqaruvi kafedrasi

1.2
 
Osiyo, Afrika va Amerika qit’alarida jismoniy tarbiya va sport. 
Osiyo, Amerika va Shimoliy Afrika mamalakatlarida qadimgi an’analarning 
uzoq saqlanishi bu hududlarda feodal tuzumi va jismoniy madaniyatning sekin 
rivojlanishiga olib keldi. Shunday bo’lsa-da, eski an’analar zamirida yangi an’analar 
paydo bo’la boshladi.
5
Osiyo mamlakatlari. 
O’rta asrlarda qadimgi jismoniy madaniyat tajribalari 
Hindistonda keng tarqaldi. Bunda kurash, kamondan o’q otish, yugurish, ot 
o’yinlaridan foydalanildi. Milliy raqslar bilan birgalikda xatxa-yog (hind 
gimnastikasi,) ya’ni gavdaning harakat me’yorlari, marosim (ritual) o’yinlari va 
boshqalar ommalasha boshladi. 
Xitoy. 
Dehqonlarning «sariq belbog’lar» deb atalgan mashg’ulotlari III-V 
asrlarda davom etib kelgan. Bunda qurolsiz jang usullari avjiga chiqqan. Chunki 
hukmdorlar aholidan qurollarni yig’ib olgan va ularni ishlatishni ta’qiqlagan edi. VI 
asrda Xitoy gimnastikasi (ushu) tez rivoj topdi. Bunda qo’l va oyoqlarni ishlatib jang 
qilish, kaft va uning qirralari bilan urish amalga oshirilgan. Min sulolasi hukmronligi 
davrida ushu keng rivojlangan edi. Unda 20 xildan ortiq qurollar va tayoqlar 
qo’llanilgan. Lekin o’q otish qurollarining paydo bo’lishi bu turlar taraqqiyotini 
ancha pasaytirdi. Shunga qaramasdan, ushu mashqlaridan davolash maqsadida 
foydalanish davom etgan. Xitoyda, shuningdek, ot ustida chavgon yugurish va 
hindlarga xos xatxa-yog buyicha musobaqalar o’tkazilib turilgan. 
Yaponiya. 
O’rta asrlarda Yaponiyada jismoniy madaniyatning rivojlanishi 
Samuraylar institutining tashkil etilishi bilan bevosita bog’liqdir. Samuraylar mayda 
dvoryanlarning harbiy-feodal tabaqasi bo’lib, ularning jismoniy tarbiya tizimi 
(busido) xilma-xil kurash turlari: sumo, jiu-jiyts va karate, bitta yoki ikkita qilich – 
kendo bilan jang qilish san’ati, nayza ishlata bilish (noginata), piyoda va otda 
yugurishda kamondan o’q otish, marosim bellashuvlar, turli xil to’p o’yinlari kabi 
mashqlarni o’ziga mujassamlashtirgan.