Thesis · July 019 doi: 10. 6084/ figshare. 14381348. v1 Citations reads 740 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

1.2. Yo‘l poyini qurishda zichlanganlik darajasini nazorat qilish uslublari, 
qurilmalari va ularga qo‘yilgan talablar 
 
Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasida avtomobil yo‘llarini qurishda, 
rekonstruksiya qilishda va ta’mirlashda sifatni baholash tizimi amaldagi 
me’yoriy hujjatlar bilan tartibga solingan. Ushbu hujjatlarga davlat va xalqaro 
standartlari(GOST, O‘zDst), shaharsozlik normalari va qoidalari (“SHNQ 
2.05.02 Avtomobil yo‘llari.Loyihalashi”, “SHNQ 3.06.03 Avtomobil yo‘llari. 
Qurilish”) va ularga qo‘shimcha sifatida qabul qilingan idoraviy qurilish 
normalar, muassasaviy qoidalar va normalar kiradi. 
Ushbu qoidalar avtomobil yo‘llarini qurish, rekonstruksiya qilish, 
ta’mirlash va saqlash, qurilish materiallari va konstruksiyalarini ishlab 
chiqaruvchi korxonalar muhandis-texnik xodimlariga qo‘llanma bo‘lgan holda, 
bajarilgan ishlarning, ishlab chiqarilgan mahsulotlarning sifat ko‘rsatkichlarini 
ta’minlashga xizmat qiladi [4]. 
Yo‘l poyi grunti (
to‘shama grunti, yo‘l poyining “ishchi qatlami”
) – 
yo‘l 
poyining yaxshilab shibbalangan va tekislangan yoqorigi qatlami bo‘lib unga 
yo‘l to‘shamasining qatlamlari yotqiziladi. To‘shama gruntga transportning
barcha bosimi beriladi, shuning uchun u yo‘l to‘shamasi konstruksiyasida
asosiy element bo‘lib hisoblanadi. Yo‘l to‘shamasining mustahkamligi faqat bir 
jinsli , yaxshilab shibbalangan, do‘ppayib chiqmaydigan yo‘l poyi bo‘lgandagina 
ta’minlanishi mumkin, bunda suvni chetlatish ham ta’minlangan bo‘lishi kerak 
[9]. 
Yo‘l poyini qurishda sifatni nazorat qilish bo‘yicha ishlar 3.06.03-08 
Shaxarsozlik normalari va qoidalarining 1.13, 4.60-4.67 bandlarida ko‘rsatilgan 
bo‘lib ular kirish nazorati, tezkor va ishlab chiqarish nazorati hamda, qabul qilish 
nazorati ko‘rinishida amalga oshiriladi. Ushbu nazorat jarayonlarida yo‘l poyining 
zichlanganlik darajasini quyidagi uslublardan foydalangan holda baholanadi [6]: