Book · October 021 citations reads 555 authors

Stirik kasalligi 
34
-rasm. 
Mozaika kasalligi
 
2. O‘simliklarda mikoplazmalar keltirib chiqaradigan 
kasalliklar. 
1.
Sarg‘ayish – lavlagining sarg‘ayish kasalligi. 
2.
Pastbo‘ylilik – sulini pastbo‘ylilik kasalligi. 
3.
Supurgining hosil bo‘lishi – tola supurgilari hosil bo‘lishi 
kasalligi. 
4.
O‘simlikning generativ a’zolarini o‘zgarishi – supurgi 
hosil bo‘lish kasalligi. 
Mikoplazma 
yoki 
fitopzamalar 
o‘simliklarda kasallik 
qo‘zg‘atuvchi organizmlar guruhi bo‘lib tuzilishi jihatidan virus va 
bakteriyalar oralig‘ida turuvchi organizmlar yig‘indisidir.
Shuni taʻkidlash kerakki, ilgari viruslar keltirib chiqaradigan 
kasalliklarning (sarg‘ayish va supurgilarning hosil bo‘lishi) hozirda 
mikoplazmalar keltirib chiqarishi aniqlanilgan (V. Doy va boshqalar, 
1967, K. Maramorom, 1968 va boshqalar) 
Birinchi bo‘lib yapon olimlari tomonidan 1967 yillari 
o‘simlik 
floemasida 
pakanalik 
kasalligida
aniqlangan.Mikoplazmalar yumaloq, ellipsimon yoki maʻlum 
shaklsiz bo‘lib, ularning diametri 26 – 1000 NM, membrana bilan 
o‘ralgan, lekin hujayra qobig‘i yo‘q. Mikoplazmalar, viruslarga 
nisbatan murakkabroq tuzilishga egadir. Ularning tarkibida 2 xil 
nuklein kislota – DNK va RNK ribosomalar bor. Mikoplazmalar 
zararlangan o‘simlikning floemasida (tursimon nay, floema – 
parinximasi, yo‘ldosh hujayra) hujayrasining sitoplazmasida 
kuzatiladi. Bu mikroorganizmlar sog‘ o‘simlikka sikadka hashorati, 

---

32
zarpechak orqali hamda payvandlash davrida o‘tishi mumkin. 
Hozirgi vaqtda 60 ga yaqin ekinlarda mikoplazmalar keltirib 
chiqaradigan 
kasalliklar 
maʻlum. 
Mikoplazmalar 
keltirib 
chiqaradigan kasalliklarni aniqlashning asosiy usuli elektron 
mikroskop 
yordamida 
kuzatish 
hisoblanadi. 
Mikoplazmalar 
viruslardan farqli ravishda sunʻiy oziqa muhitlarida rivojlanadi. 
Tetratsiklin guruhiga mansub bo‘lgan antibiotiklarning 
mikoplazmalarga taʻsiri juda sezilarli. Ularni kasallikka qarshi 
qo‘llanilganda o‘simlik maʻlum miqdorda ayrim holda butunlay 
sog‘ayib ketadi. Bunday holat mikoplazma keltirib chiqargan 
kasalliklarni aniqlashda ham foydalanishi mumkin. 
Kasallangan o‘simliklarning meva, barg va poyalari 
deformasiyaga uchraydi, barglarda xlorozga o‘xshash belgilar xosil 
bo‘ladi. Bu organimzlar