Курашиш дарслик “Akademiya” Тошкент – 2022

Коррупциянинг салбий ижтимоий оқибатлари
Инсон ҳуқуқ ва эркинлари кафолатларини
издан чиқаради
Жамиятда ижтимоий тенгсизликни юзага келтиради
Аҳолининг
, 
халқнинг олиб борилаѐтган ислоҳотларга бўлган 
ишончини йўқотади
Ижтимоий муносабатларда адолатсизликни вужудга келтиради
Аҳоли ўртасида турли
хил норозиликларни келтириб чиқаради
Давлат органларининг барқарорлигини
издан чиқаради ва бошқалар

---

16
жамиятда мавжуд ижтимоий муносабатларда адолатсизликни ву
-
жудга келтиради;
аҳоли ўртасида турли хил норозиликларни келтириб чиқариши 
мумкин ва бошқалар.
Коррупциявий қилмишларнинг шу каби ижтимоий оқибатлари жуда 
оғриқли бўлиб, уларни ўз вақтида бартараф этиш зарур. Ўз навбатида, 
бундай иллатларнинг олдини олишга қаратилган чораларни амалга 
ошириш, унинг оқибатларини бартараф этишдан кўра афзалдир.
1.3. Жамиятда коррупцияга қарши
курашувчи субъектлар
Ўқув адабиётларида коррупцияга қарши курашиш давлат ва жамият
-
нинг умумий вазифаси сифатида талқин этилади. Бунинг асосий сабаби 
– коррупциядан барча жамият аъзолари азият чекади ва у жамият ишла
-
рининг бажарилиши салбий таъсир кўрсатади. Шу сабабдан ҳам корруп
-
цияга қарши курашиш нафақат айрим шахсларнинг, балки жамият барча 
аъзоларининг умумий вазифасига айланган.
Назарий жиҳатдан ёндашганда жамият (лотинча: 
socium – “умумий”) 
– кишиларнинг тарихан қарор топган ҳамкорлик фаолиятлари маж
-
муи. Жамиятдаги ҳамма нарса (моддий ва маънавий бойликлар, ин
-
сонлар ҳаёти учун зарур бўлган шарт-шароитлар яратиш ва бошқалар) 
муайян фаолият жараёнида амалга ошади. Инсонлар фаолияти ва улар 
ўртасидаги ижтимоий муносабатлар жамиятнинг асосий мазмунини 
ташкил этади. Булар ишлаб чиқариш, оилавий, сиёсий, ҳуқуқий, ахлоқий, 
диний, эстетик фаолиятлари ва уларга мос келувчи муносабатлардир. 
Жамият тараққиёти табиий-тарихий, қонуний жараёндир
4
.
Коррупциявий қилмишлар эса, жамиятнинг табиий ривожланишига 
зарба бериб, унда жиддий табақалашувни, мулкий тенгсизликни вужуд
-
га келтиради. Бунда, давлат бошқарув ваколатларига эга бўлган муайян 
гуруҳ асоссиз равишда бойликка эга бўлади ва давлатга тегишли ва
-
колатларни суиистеъмол қилади. Бунинг натижасида, жамиятда ишлаб 
чиқилган барқарор қонун ва қоидалар обрўсизланиб, фуқароларнинг 
қонунга итоткорлик даражаси пасаяди, жамиятнинг хавфсизлигига зиён 
етади.
Ҳозирда Ўзбекистонда жамият тараққиётининг энг асосий муаммо
-
ларидан бири бошқарувда қонун устунлигини тўлиқ таъминлаш, инсон
-
4 
Манба: www.qomus.info/encyclopedia/cat-j/jamiyat-uz/

---

17
ларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш ҳамда фуқароларнинг 
ҳуқуқий маданиятини юксалтириш ҳисобланади. Ушбу вазифаларни 
амалга ошириш давлат органлари фаолиятида коррупциявий ҳолатларни 
тўлиқ бартараф этишни талаб этади. 
Шу маънода коррупцияга қарши курашиш давлат ва жамиятнинг 
умумий муаммоси ҳисобланиб, унга қарши курашиш барча жамият
аъзолари ва давлат органларининг устувор вазифаси ҳисобланади.