Reja: Binolardan texnik foydalanishning o‘ziga xos xususiyatlari

muddatlariga bog’liqligi. 
I-emirilishsiz xizmat davri; II-xuddi shunday, me’yoriy yemirilish davri; III-xuddi 
shunday, 
tezlashgan yemirilish davri 
Bino elementlarining xizmat qilish muddatlari 
Is
h
d
an
c
h
iq
is
h
jad
al
lig
i 

---

ekanligiga bog„liq. Quyida binolarning mukammalligi bo„yicha o„rtacha xizmat 
qilish muddatlari keltirilgan (1 -jadval). 
Quyida (1-jadval) ayrim tuzilmaviy elementlar, muxandislik uskunalari, 
tuzulmalar va obodonlashtirishning o„rtacha xizmat qilish muddatlari keltirilgan. 

Binolarning o‘rtacha me’yoriy xizmat qilish muddatlari
1 –jadval. 
Binoning 
mukammalligi 
bo„yicha guruhlari 
I 
II 
III 
IV 
V 
VI 
VII 
VIII 
IX 
Binolarning 
o„rtacha xizmat 
qilish muddatlari:
turar – joy
jamoat 
150 
175 
125 
150 
100 
125 
50 
100 
30 
80 
15 
30 
- 
25 
- 
15 
- 
10 
Texnik ishlatilayotgan binoning texnik holatini, uning ichki muxandislik 
qurilmalari va davriy ta‟mirlashlar hajmini aniqlovchi asosiy hujat uyning va yer 
maydonining texnik pasporti hisoblanadi. Mana shunga asosan turar joylardan 
foydalanish tashkiloti mukammal ta‟mirlashning istiqbolli rejalarini, uylarni 
obodonlashtirish, yillik profilaktik ta‟mirlashlar rejalarini tuzadi. 
Binolarning xizmat qilish muddati uning tuzulmalarini xizmat qilish 
muddatiga bog„liq. Tuzulmalarninng xizmat qilish muddati uning materiallari 
mustahkamligi, tashqi ta‟sirlar natijasida uzoq muddatli defformatsiyalanishi, 
yemirilishi, ustuvorligi va boshqa omillarning statik va dinamik o„zgaruvchanligini 
e‟tiborga olgan holda belgilanadi. Bu muddat oralig„ida har bir tuzulmaning havfsiz 
xizmat qilishi kafolatlanadi. 
Quyida (2-jadval) ayrim konstruktiv elemantlar, muxandislik uskunalari, 
konstruktsiyalar va obodonlashtirishning o„rtacha xizmat qilish muddatlari 
keltirilgan.
Texnik ishlatishning asosiy masalalari quyidagilar: 

turar-joy binolari tuzulmalari va ularning qismlarini buzilmagan holda 
saqlash;

bino muxandislik uskunalarini uzluksiz ishlashini ta‟minlash; 

o„z vaqtida kuzatishlar, rejali-ogohlantiruvchi (odatiy va mukammal) 
ta‟mirlash ishlarini olib borish; 

uy hududi mintaqasi holatini saqlab turish. 

Texnik xizmat ko„rsatish masalalariga quyidagilar kiradi:

---


fuqarolar bilan turar-joy maydonini egallab turish shartnomalarini 
tuzish, ya‟ni aholi bilan odatiy ta‟mirlash ishlari, turar – joy solig„i va 
shunga o„xshash hisoblarni olib borish;

maxsus ta‟mirlash tashkilotlari bilan shartnomalar tuzish va ular bilan 
ishlash;

pasport ishlarini olib borish. 
1991 yil holatiga nisbatan Respublikada vazirliklar va unga qarashli 
tashkilotlarda 13min m
3
turar joy fondi bo„lib, ularga 841ta foydalanish tashkiloti 
xizmat ko„rsatgan, mahalliy hokimmiyatlarga esa 21,5 mln m
3
turar-joy fondi 
qarashli bo„lib, ularga bor yo„g„i 334 ta foydalanish tashkilotlari xizmat ko„rsatgan. 
Bu nomuvofiqlikni bartaraf etish maqsadida turar-joy fondlarini mahalliy 
hokimyatlar ihtiyoriga o„tkazish to„g„risida qonun ishlab chiqildi. Buning asosida 
respublikada “Turar-joylardan foydalanish tashkilotlarining tipovoy qoidalari ” 
turar-joy kodeksi chiqdi. Bunda fuqarolarning turar-joylarga bo„lgan huquqlar, 
yashashdagi vazifalari, turar-joyni saqlashdagi burchlari hamda ta‟mirlash-
foydalanish tashkilotlarining turar-joylarni saqlashdagi mas‟uliyatlari aks 
ettirilgan.

---

Konstruktiv elemantlar, muxandislik uskunalari, konstruktsiyalar va
obodonlashtirishning o„rtacha xizmat qilish muddat 
 
Binolar, tuzulmaviy elementlar va 
ichki bezak 
Bino guruhlariga mos ravishda o„rtacha xizmat 
qilish muddati, yillarda 
I.
II 
III. V 
VI 
VII 
VIII 
Tsement qorishmasidan tik- 
gan tasmasimon poydevorlar
150 
125 
100 
- 
- 
- 
Pishgan g„ishtdan tiklangan 
devorlar 
125 
125 
- 
- 
- 
- 
Temirbeton orayopmalar 
150 
125 
100 
- 
- 
- 
Yog„och orayopmalar
- 
60 
60 
50 
30 
15 
Taxta pol
40 
40 
30 
30 
30 
15 
Temirbeton zinapoyalar 
100 
100 
100 
- 
- 
- 
Yog„och zinapoyalar 
- 
- 
- 
15 
15 
8 
Yog„och stropila va panjaralar 
50 
50 
50 
40 
30 
15 
SHifer (asbest) tom 
30 
30 
30 
30 
30 
- 
Suv ketkazish quvuri tsinklan- 
gan tunukadan
8 
8 
8 
8 
- 
- 
Gips pardevorlar 
60 
60 
60 
- 
- 
- 
G„isht pardevorlar 
- 
40 
40 
40 
30 
15 
Tashqi eshik va derazalar 
50 
40 
40 
40 
30 
15 
Ichki eshik va derazalar 
50 
50 
50 
40 
30 
15 
Radiatorlar 
40 
40 
40 
30 
30 
- 
Hovli suv va kanalizatsiya tar- 
mog„i 
40 
40 
40 
40 
30 
15 
Devor ichidagi elektr sim 
30 
30 
30 
- 
- 
- 
Ichki va hovli gaz tarmog„i 
20 
20 
20 
20 
20 
15 
Bino fasadi suvog„i (g„isht de- 
vor) 
30 
30 
30 
- 
- 
- 
Devor bo„yoq ishlari, suvoq usti- 
dan perxlorvinil va polivi- 
nilatsetatli
6 
6 
6 
- 
- 
- 
Asfalt trotuarlar 
15 
15 
15 
15 
15 
-