Rivojlangan darslik lotin tayyor doc

Monopolistik faoliyat 
Ta’rif yo`q, o`xshashi – ustun mavqeini suiiste’mol qilish va uni ta’siriga 
tushadigan xatti-harakatlar 
Narx sohasida kamsitish 
Qonun matnida ta’rif berilmagan. U balki kamsituvchi harakatlar (quyiga 
qarang) ni umumiy tushunchasiga kirib ketgan. 
Kamsituvchi shartlar 
Qonun matnida ta’rif berilmagan. Eng yaqin ekvivalent – 
Raqobat tomonidan noqulay holatga solgan holda, sado-sotiq bo`yicha boshqa 
hamkorlar bilan tuziladigan ekvivalent bitimlarga teng bo`lmagan shartlarni qo`llash 
Raqobatga qarshi ushbu harakat ham kelishib qilingan bitimlar /harakatlarga 
nisbatan, ham ustun mavqeni suiiste’mol qilishga nisbatan taqiqlanadi. 
Monopol qimmat narx
Narx sohasida kamsitishlarni bir xili bo`lib, ustun mavqeni suiiste’mol qilish 
tushunchasiga yaqin. Qonun aniq ta’rifni keltirmaydi, lekin Yo`riqnomalar “haddan 
ziyod qimmat narxlar”ga suyanadilar: 
Narxlar samarali raqobat sharoitida mavjud bo`lgan narxlardan ancha qimmat. 
Isbotning uchta elementi – ushbu narxlar: 
A) bozorga yangidan kirish yoki bozor ulushini yo`qotmasdan kirishni 
rag`batlantirmagan holda qo`llab-quvvatlanadi; 
B) ob’ektiv oqlash mavjud emas; 
V) korxona samarali raqobatga duch kelganda ham faoliyatini ushlab turishi mumkin 
bo`lgan darajadan ancha yuqori. 
Monopol arzon narx 
Monopol arzon narxlar tushunchasi, ya’ni monopsoniya (yoki ustun mavqega 
ega bo`lgan korxona – sotib oluvchi) holatida o`rnatiladigan narxlar ta’rifi 
berilmagan. “Yirtqich narxlar” tushunchasini quyidagicha aniqlanadigan ta’rifi 
mavjud: 

---

217
Korxonani keyinchalik haddan ziyodqimmat narxlarni o`rnatib raqibini bozordan 
chiqarib tashlash maqsadida vatinchalik zarar ko`rib ishlashga qaratilgan strategik 
xatti-harakati. 
Huquqni qo`llash amaliyoti yevropa Adolat Sudining tajribasiga binoan 
asoslangan narxlarni uchta darajasi mavjud: 
• o`rtacha o`zgaruvchan xarajatlardan past narx – yirtqich narxlarni 
shakllanishi belgilarini mavjudligi 
• o`rtacha o`zgaruvchan xarajatlardan yuqori, lekin o`rtacha umumiy 
xarajatlardan past – raqibni chiqarib tashlash niyati isbotlangan taqdirda yirtqich 
narxlar mavjud bo`ladi 
• narx o`rtacha yalpi xarajatlardan yuqori bo`ladi – yirtqich narxlar bo`lmaydi.