Farmokognoziya oxiri p65

kimyoviy konstantalarga
bo‘linadi.
YOG‘LARNING FIZIK KONSTANTALARINI ANIQLASH
Yog‘larning zichligi (solishtirma og‘irligi), erish va qotish
harorati, sindirish ko‘rsatkichi (refraksiya koeffitsiyenti), yo-
pishqoqligi, eruvchanligi va boshqalar fizik konstantalarga kiradi.
Bular ichida yog‘larning zichligi, eruvchanligi va refraksiya
koeffitsiyenti moylarni tahlil qilishda ko‘proq ahamiyatga ega.
Yog‘larning qotish va erish haroratlari, yopishqoqligi,
eruvchanligi, refraksiya soni XI DF da keltirilgan ma’lum bo‘l-
gan umumiy usullar bilan aniqlanadi.
YOG‘LARNING KIMYOVIY KONSTANTALARINI ANIQLASH
Kislota (neytrallash soni), sovunlanish, yod, efir, Reyxert-
Meysl, asetil va boshqa sonlar yog‘larning kimyoviy konstan-
talariga kiradi. Bulardan kislota, sovunlanish, yod va efir son-
lari yog‘lar tahlili uchun eng muhim hisoblanadi. Shuning
uchun yog‘lar sifatini, tozaligini va qaysi guruhga mansubli-
gini belgilashda yuqorida ko‘rsatilgan to‘rtta son aniqlangan
bo‘lishi kerak. Yog‘lar tarkibida past molekulali uchuvchan
kislotalardan tuzilgan glitseridlar ko‘p bo‘lsa, Reyxert-Meysl
sonini aniqlash ham katta ahamiyatga ega bo‘ladi.
KISLOTA SONI
Kislota soni
(K.S.) deb bir gramm (1 g) yog‘ tarkibidagi
sof kislotalarni neytrallash uchun ketgan kaliy ishqorining mil-
ligramm miqdoriga aytiladi.
Yog‘larni tahlil qilishda kislota sonining ahamiyati.
Kislota
soni yog‘lar sifatini ko‘rsatadi. Yog‘larning yomon saqlanishi,
namlik va fermentlar ta’sirida glitseridlarning parchalani-
shidan normadan ortiqcha sof kislotalar paydo bo‘ladi. Glitse-
ridlar qancha ko‘p buzilsa va parchalansa, sof kislotalar shun-
cha ko‘p hosil bo‘ladi. Natijada kislota soni normadan oshib
ketadi va yog‘lar sifatsiz hisoblanadi.

---

91