Farmokognoziya oxiri p65

Kimyoviy tarkibi.
Mahsulot tarkibida 1 % askorbin kislota,
vitamin K, 1,5% tanin, gallat kislota, 0,05% efir moyi, flavo-
noidlar (giðerozid, persikarin, avikularin va kversitrin), organik
kislotalar, polisaxaridlar hamda boshqa birikmalar bo‘ladi.
Ishlatilishi.
Qabziyat (atonik va spastik qabziyat)da surgi
dori sifatida hamda qon to‘xtatuvchi vosita sifatida bachadon-
dan va gemorroidal qon oqishini to‘xtatish uchun ishlatiladi.
Dorivor preparatlari.
Damlama.
QORAQIZ (ITTIKANAK) YERUSTKI QISMI – HERBA
BIDENTIS
O‘simlikning nomi.
Uch bo‘lakli qoraqiz (ittikanak) — Bi-
dens triðartita L., astradoshlar — Asteraccae (murakkabgul-
doshlar — Compositae) oilasiga kiradi (75-rangli rasm).
Bir yillik, bo‘yi 15—60 (ba’zan 100) sm ga yetadigan o‘t
o‘simlik. Poyasi tik o‘suvchi, tuksiz yoki siyrak tukli, asos
qismidan boshlab qarama-qarshi shoxlangan. Bargi oddiy, uch
bo‘lakka chuqur qirqilgan, bo‘lakchalari lansetsimon, arrasi-
mon-tishsimon qirrali, qanotsimon kalta bandi bilan poyada
qarama-qarshi o‘rnashgan. Gullari savatchaga to‘plangan. Me-
vasi — cho‘ziq, teskari tuxumsimon pista. Iyundan sentabr
oylarigacha gullaydi, mevasi sentabr oxirlarida yetiladi.
Geografik tarqalishi.
Ukraina, Belorus, Moldova, Boltiq-
bo‘yi, Rossiya, Kavkaz, O‘rta Osiyoda keng tarqalgan bo‘lib,
nam o‘tloqlarda, botqoqliklarda, ariq bo‘ylarida, ekinzorlarda
va boshqa nam yerlarda o‘sadi. Mahsulot Ukraina, Belorus,
Rossiyaning Yevropa qismi va Shimoliy Kavkazda tayyorlanadi.

---

281
Mahsulot tayyorlash.
O‘simlik gullashi oldida va qisman
gullaganida 15 sm gacha uzunlikda qilib yerustki qismi (poya-
sining yuqori qismi va yirik barglari) o‘rib olinadi, soya yerda
yoki quritgichlarda 35—40°C da quritiladi.