Farmokognoziya oxiri p65

Dorivor preparatlari.
Atropin alkaloidining tuzi — atropin
sulfat, bargidan va yerustki qismidan quyuq hamda quruq ekst-
rakt, nastoyka tayyorlanadi. Ildizning vinoda tayyorlangan qay-
natmasi. Bargi „Astmatol“ poroshogi — sigaretasi tarkibiga kiradi.
Bulardan tashqari, belladonna bargi va ildizidan tayyorlangan
ekstraktlar turli murakkab preparatlar tarkibida bo‘ladi.
MINGDEVONA BARGI – FOLIA HYOSCYAMI
O‘simlikning nomi.
Qora mingdevona — Hyoscyamus niger
L., ituzumdoshlar — Solanaceae oilasiga kiradi (37-rangli rasm).
Ikki yillik, sertuk, badbo‘y o‘simlik. Birinchi yili faqat il-
dizoldi to‘pbarglar hosil qiladi. Bu barglar bandli, cho‘ziq-
tuxumsimon, chuqur patsimon bo‘lakli bo‘ladi. Ikkinchi yili

---

179
poya o‘sib chiqadi. Poyasi shoxlangan, bo‘yi 50—150 sm ga
yetadi. Poyadagi barglari ildizoldi barglariga nisbatan yumaloqroq
va maydaroq, umumiy ko‘rinishi tuxumsimon, poyaning pastki
qismidagilari 5—7 bo‘lakli, o‘rta qismidagilari 3 bo‘lakli, yuqori
qismidagilari esa 1—2 ta yirik tishsimon qirrali bo‘lib, poyada
bandsiz ketma-ket o‘rnashgan. Barglar bezli tuklar bilan qop-
langan, shu sababli ular yumshoq, yopishqoq. Poya uchidagi
barg qo‘ltiqlariga joylashgan gullari qiyshiqroq bo‘lib, burma
to‘pgulni tashkil etadi. Gullari ochilgandan so‘ng gulo‘qi cho‘-
zilib ketadi. Gulkosachasi ko‘zachasimon, asos qismi sertuk, 5
tishli (tishi to‘g‘ri va o‘tkir uchli) bo‘lib, meva bilan birga qoladi.
Gultojisi keng voronkasimon, 5 bo‘lakli, biroz orqaga qayrilgan,
xira sariq, tomir va gultojilari birlashgan yeri to‘q binafsha-
rangga bo‘yalgan. Otaligi 5 ta, onalik tuguni yuqoriga joylashgan.
Mevasi — ko‘zachasimon, ikki xonali, ko‘p urug‘li, qopqog‘i
bilan ochiladigan ko‘sakcha. Urug‘i mayda, yumaloq yoki
buyraksimon, yassi, ustki tomonida juda ko‘p mayda chu-
qurchalari bo‘ladi. Mingdevona yoz bo‘yi gullaydi.