Lean ishlab chiqarish tarixi, vositalari va usullari. Reja

Asosiy maqsadi
– ishlab chiqarish orqali materialni o`tish tezligini oshirish.

Yo`qotishlar
– istemolchi uchun ahamiyat kasb etmaydigan hamma faoliyat.

Asosiy vazifasi
– kompaniyani bir martalik aktsiyasini yaxshilashga o`tkazish 
emas balki, maqsadi ishlab chiqarish iqtisodiyotini boshqarishni o`rganish.

Asosiy urg’usi
– yangi jihozlarni sotib olish emas balki ishlab chiqarishni tashkil 
qilish.

Xarakatlantiruvni asosiy kuchi
– ishlab chiqarish xodimlari. 

Boshqaruvni asosiy usullari
– boshqaruv o`zgarishini va xodimlarni jalb qilish 
muhitlarini qo`llab-quvvatlovchilarni tashkil qilishni kerakligi. 
Tejamkor ishlab chiqarishning vositalariga - Umumiy ishlab chiqarish xizmati 
jihozlari (Total Productive Maintenance – TPM), Jarayonlarni standartlashgan tartibi 
(Standard operating procedure – SOP), 5 S tizimi, Kayzen (kaizen) — uzluksiz 
takomillashtirish, «Poka — yoke» («hatodan ximoyalanish», «защита от дурака») va 
boshqalar kiradi. 
Umumiy ishlab chiqarish xizmati jihozlari (TPM)
– Jihozlarni tayyorlash 
jarayoniga ko`maklashishga hamma xodimlarni jalb qilish.
TPM asosiy printsiplariga quyidagilar kiradi:
Jihozlarning holati ishchilarning madaniyatiga bog’liq, 
Xizmat va ish ajralmas bir bo`lak. 
Buzilishsiz ishlashni asosi – jihozlar uchun sog’lomlashtirish-profilaktikasini 
kompleks tadbiri. 
Hizmat ko`rsatishga xamma shug’ullanadi (boshliqdan tortib usta va 
operatorgacha). 
Jarayonlarni standartlashgan tartibi (Standard operating procedure-SOP) - 
bu qadam-baqadam har qanday ishlab chiqarish jarayonini bajarilish ketma-ketligini 
ko`rsatuvchi hujjat.

---

4 
Bu og’zaki yo`riqnomalarni yozmalariga almashtirish, chunki og’zaki 
yo`riqnomalarni unitishadi yoki noto`g’ri talqin qilinadi – SOP, SOP yo`riqnomada 
ko`rgazmali belgilar, rasmlar, sxemalar, suratlardan foydalanib uni oson tushunadigan 
va kam vaqt talab qiladigan holatga keltirish, SOP yo`riqnomalari doimiy ravishda 
bajariladigan jarayon operatsiyalarining o`zgarishi bilan moslashib borish kerak, SOP 
ni ishlab chiqishda ishchilarni unga jalb qilish kerak, shunda u ishonchli va haqiqatdan 
yiroqlashmaydi. 
Tejamkor ishlab chiqarishni ishlab chiqarish korxonasiga taqdim qilishda o`ziga 
xos hatolari ham mavjud. Bularga: 
1.
LEAN tizimini taqdim qilishda rahbariyatni o`rnini tushunmaslik. 
2.
«Tizimlar»ni tuzilishi, zarur o`zgarishga ega emaslik.
3.
«Asossiz» joriy qilishni boshlash. 
4.
Ish joyini o`zgartiradi lekin odat tusini o`zgartirmaydi. 
5.
Hamma o`zgaradi (mahlumotlar to`plash), lekin hech qachon javob bermaydi.
6.
«Paralitik tahlil» (doimiy takomillishtirish bilan, tugammas holat tahlili)
7.
Yordamsiz eplamoq. 
Bunda yana bir narsani aytish joyizki, insonlarni istehdodi va aql idrokini to`la 
qo`llashni o`zi yetarli emas.