V azirligi t o sh k e n t a rxitectu ra q urilish In stitu ti

Har qanday zamonaviy davlatning iqtisodiy tuzilmasini o ’rganish 
moliyaviy m unosabatlar va ularni tartibga solnvchi institutlarning 
umumiyligini aks ettinivrhi moliyaviy tizim tahlilisiz mumkin em as 
M oliyaviy m exanizm orqali davlat o'zining siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy 
sohalaridagi vazifalarini 
am alga 
oshirish 
uchun 
pul 
m ablag'lari 
fondlarini tashkil etadi va ulardan foydalanadi.
Davlat 
moliyasi 
tizimida 
markaziy 
o'rinni 
davlat 
byudjeti 
egallaydi.
Davlat byudjeti m am lakat hukumati tasarrufida bo'lgan m arkaz — 
lashtirilgan pul m ablag'lari fondlarini ifoda etadi.
Byudjet m ablag'lari:
yalpi talabni oshirish m aqsadida davlat xaridlari: 
transfert to'lovlarini to'lash; 
ijtimoiy ne'm atlar ishlab chiqarish; 
iliniy texn ik tadqiqotlar o'tkazish; 
harbiy xarajatlarni moliyalashtirish;
18

---

asosiy kapitalya investilsiya qilish uchun sarflanadi.
D arom adlar va xarajatlar nisbatidan kelib chiqqan holda, byudjet 
profisit yoki defisitga ega bo'lishi mumkin. Odatda, tuzilmaviy va 
tsikllik byudjet kam om adi farqlanadi.
Byudjet kamomadi davlat xarajatlarining darom adlaridan ortiq 
bo'lishi oqibatida vujudga keladi. Bu esa davlat qarzi — o'tgan yillar 
davom ida to’planib qolgan byudjet kamomadlari umumiy summasining 
o'sishiga olib keladi. Davlat qarzlarining o'sishi natijasida iste'mol va 
jam g'arm alar hajmi qisqaradi, foiz to'lovlari keskin o'sib boradi.
Davlat byudjeti kam omadini qoplash maqsadida quyidagi tadbirlar