V azirligi t o sh k e n t a rxitectu ra q urilish In stitu ti

T e s t. S a lo m a t b o ' l a y l i k :
U sh b u , m u ra k k a b b o 'lm a g a n te st y o rd a m id a , siz o 'z in g iz n in g
jis m o n iy h o la tin g iz n i le k sh irib k o 'ris h in g iz m u m k in . S izn in g y u ra g in g iz
b ila n h am m asi, joyidam i?
Bir y a rim m in u t m o b a y n id a o ld in g a 20 m a rta e g ilib tu rin g
(e g ilg a n d a n afa s c h iq arin g , to 'g 'r ila n a y o tg a n d a n afa s olin g ). M a sh q
b o s h la n g u n c h a p u l’sin g izn i o 'lc h a b k o 'rin g (p i), m a sh q n i y a k u n la b , 
y a n a d a rh o l (p2) va bii in in u td d ii s o 'n g y a n a p u l'sin g iz n i(p 3 ) o 'lc h a b
k o 'rin g . U m u m iy y u ra k u rish la ri so n in i hiso b lab , u n d a n 200 ni ay irin g
v a lO ga b o 'lin g :
d
1+
d
2+
p
3-200
10
A g a r o lin g a n n atija:
0
d a n 3 g a c h a c h e g a ra d a b o 'lsa , — siz n in g y u ra g in g iz a 'lo d a ra ja d a ;
3 d a n 6 g a c h a c h e g a ra d a b o 'lsa , — y a x sh i h o la td a;
6 d a n 9 g a c h a c h e g a ra d a b o 'lsa , — o 'rta c h a h o la td a;
9 d a n 12 g a c h a c h e g a r a d a b o ’lsa, — o raliq h o la td a;
12 d a n y u q o ri c h e g a r a d a b o 'ls a ,— d a rh o l v ra c h g a m u ro ja a t qilish 
lozim .
50

---

?
T e s t : J a m o a d a g i r u h i y s i k l n i ( m u h i t n i ) o 'r g a n i s h
H urm atli o 'rlo q la r! Q u y id a g i s a n a b o 'tilg a n , ru h iy m u liit x u su siy a lla ri 
sizni ja m o a n g iz d a q a n d a y n am o y o n b o ’lisliini, siz n in g fik rin g izc h a 
h a q iq a tg a in o s k elu v ch i b alio n i q o 'y g a n h o ld a b a h o la n g .
B a h o la r : 
3 — g u ru h d a xu su siy at doim o n am o y o n b o 'ladi;
2
— k o 'p c h ilik ho llard a k o 'zg a tashlanadi;
I 
- tez 
tez ko 'zg a tashlanib turadi; 
0
- ikkala xu su siy at ham bir xilda n am o y o n b o 'lad i.
№
A r u h iy m u h lt x u s u s ly a tla rl
B aho
V ru h iy m u h lt s u s u s ly a tla r l
1
Tetik, quv n o q kayfiyat u slu n lik qiladi
3210123
T u shkunlik, ezilg an kayfiyat 
u stu n lik qiladi
2
M u n o sab atlard a oc h iq lik , b i r - b i r i n i
tushinish
3210123
M u n o sab atlard a m urosasizlik, 
an tip atiy a
3
Jam o an g iz 
ichida 
kichik 
g u ru h lar 
o 'rtasid ag i 
m u n o sa b a tlar 
b i r - b ir i n i
tushinish asosida q u rilg a n
3210123
G u ru h ch alar o 'zaro z id d iy atg a 
borisliadi
■1
V aqtni b irg alik d a o 'tk azish , q o 'sh m a
faoliyatda 
ishtirok 
etish 
g u ru h
a'zo larig a m a'q u l b o 'lad i
3210123
Yaqin 
m u n o sab atg a
farqsiz 
b o 'lish ad i ham k o rlik k a salbiy 
m u n o sab at bildirishadi
5
Jam o ad o sh larn in g
y u tu q lari 
qolg an larn i 
quvontiradi, 
m aq ’lubiyatlari tash v ish lan tirad i
3210123
O 'rto q la m in g
y u tu g 'i 
yoki 
kam chiligi qo lg an lari u c h u n
b e tarq yoki h asad u y g 'o tad i
6
B oshqalarning 
fikriga 
h u rm at bilan 
m u n o sab atd a b o 'lad i
3210123
H ar kim o 'z fikrini m uhim deb 
h isoblaydi.boshqalarni 
e sh itish n i xohlam aydi
7
G uruh 
m uvaffaqiyati, 
kam chiliklari 
o'ziniki sifatida q ab u l qilin ad i
3210123
G u ru h
m uvaffaqiyati, 
va 
k am chiliklari u n in g a 'zo larid a 
tashvish u y g 'o ta d i
8
O g 'ir k u n lard a g u n ih ru h a n birlashadi, 
ham m a bir —birini q o 'lla y d i
3210123
O g 'ir 
k u n lard a
g u ru h d a
ajralish,bir - b iriga 
aybni 
to 'n k arish avjiqa ch iq ad i
9
R ahbariyat g u ru h n i 
inaqtasa, g u n ih
u ch u n faxrlanish tu y g 'u s i u y g ’o nadi
3210123
M aqtov va ra g 'b a tla rg a g u ru h
farqsiz m u n o sa b atd a b o 'la d i
10
G uruh faol, ku ch — q u w a tg a to ’la
3210123
G u ru h in ert (m o'rt), su st
11
Yangi x odim larga g ’a m x o ’rlik k o 'r — 
satishadi, 
jarnoga 
inoslashishlariga 
yordam b erishadi
3210123
Yangi 
x o d im lar 
o 'zlartni 
b e g o n a
his 
q ilad ilar.u larg a 
n isb a ta n ,k o 'p in c h a
d u sh m an lik
kayfiyalini 
n am oyon etish ad i
12
G u ru h d a 
barcha 
a 'z o la rg a
adolatli 
m u n o sab atd a b o 'lish ad i, kuchsizlarni 
him oya qilishadi
3210123
G u n ih o c h iq "imtiyozlar" va 
''ik k in ch i 
toifa"ga 
b o 'lin ib
qo lg an . K uchsizlarga n isb ata n
q 'a m x o 'rlik y o 'q
13 H am korlikdagi ish b a rch a n i qiziqtiradi, 
jam oaviy tarzda ishlash xohishi katta
3210123
G u ru h n i h am k o rlik k a u n d ash
iloji 
y o 'q , 
har 
kim
o'z 
m anfaatini o 'y lay d i
51

---

N a tija la m i h iso b la sh
C h a p to m o n d a g i sav o llar u c h u n q o 'y ilg a n b a h o la rn i j a m la b — A
y ig 'in d ig a ; o 'n g to m o n d a g i sav o llar u c h u n q o 'y ilg a n b a h o la rn i ja m la b — 
V y ig 'in d ig a e g a b o ’lam iz; va S farq n i to p a m iz : S=A-V
A gar, S 
0 g a te n g b o 'lsa , y o k i m a n fiy q iy m a tg a e g a b o 'lsa , u 
h o ld a sh a x s n u q ta i n a z a rid a n y o rq in ifo d a la n g a n n o q u la y ru h iy
m u h itg a e g a b o 'lam iz. A gar, S 25 d a n k a tta b o 'lsa , d em ak , ru h iy n iu h it 
yaxshi. A gar, S 25 d a n k ic h ik b o 'ls a m u h il b arq a ro rlig i o ’z g a ru v c h a n . 
R uhiy m u h itn i o 'r ta c h a g u n ih li b a h o la sh q u y id a g i fo rm u la y o rd a m id a
h iso b lan a d i: M u h itn i salbiy b a h o la g a n la r foizi, q u y id a g ic h a to p ilad i:
P(Sg)
S = -------------- x l0 0 %
I
Bu erda: p (Sg) — m u h itn i sa lb iy b a h o la g a n la r soni; I —g u ru h a'z o la ri 
soni.
? T e s t: 
E k stra v e t - in tro v ert - a m b av ert
S h v e itsa riy a lik olim Karl G. Y u n g n in g "P six o lo g ik tillar" k ito b id a, 
b irin c h i m a rta, p six o lo g ik lav siflash u c h u n " E k stra v e rt''(ta sh q d rig a
y o 'n a ltirilg a n ) 
va 
"in tra v ert"( 
ic h k a rig a
y o 'n a llirilg a n ) 
tu s h u n c h a la rid a n fo y d ala n ilg a n .
E k stra v e rtla r m u lo q o tla rn i 
k e n g a y tirish g a , 
b arc h a 
im k o n iy a tla rd a n
fo y d a la n ish g a in tilish a d i. In trav ertlar, y u q o rid a g ila rg a te sk a ri ta rz d a, 
m u lo q o tla rn i cliek lay d ilar, a tro fd a g ila rd a n y iro q b o ’lish g a in tilad ilar, 
o r tiq c h a sa rfla rg a y o 'l q o 'y m a y d ila r, o 'zla rin i tiyadilar.
S iz e k stra v e rtla r g u ru h ig a m a n su b siz , a g a r:
1. Bir k u n n in g o 'zid a , b em alo l ik k ita kinofilm , k o n se rt, p 'e s a va 
h o k a z o la rn i k o 'ra olsangiz, bir n e c h a u c h ra sh u v la r b elg ila b , b itta — 
ik k ita s ig a g in a u lg u rsan g iz.
2.
Sizni m ijo zlarin g iz, ta n ish la rin g iz k u n d a n k u n g a k o 'p a y ib b o rm o q d a .
3.
T elev izo r, 
ra d io p riy o m n ik b u zilib q o lsa k a y fiy a tin g iz u n c h a lik
b u zilm ay d i. Agar, te le fo n uzib q o 'y ilsa , siz o 'z in g iz n i v o lg ’iz, d u n y o d a n
u zib q o 'y ilg a n d e k h is qilasiz.
4. 
Q iy in fo rm u la la rg a n isb a ta n , qiyofa va tarjim ai h o lla rd a g i h o la tla rn i 
tez e s d a s a q la b qolasiz.
5. 
D av ralard a 
o v q atlan ish , 
x u rsa n d c h ilik
qilish n i 
yoq tirasiz. 
Y o lg 'iz lik d a n q o ch asiz. T u n d kay fiy atli o d a m la rd a n yiroq b o 'lis h g a
intilasiz, siz x u s h c h a q c h a q o d a m la r o ra sig a m ansubsiz.
6. Latifalar, k u lg ili v o q e a la r a y tish n i y o q tira siz.
7. 
B o sh q ala r e 'tib o rin i to rtish n i yoq tirasiz.
8. Q a y e rd a , q a c h o n n im a qilish lo zim lig in i bilasiz.
9 . 
T e z d a q a r o r q a b u l q ila olasiz, 
k o 'p in c h a o 'zin i 
o q la m a s a d a
ta v a k k a lc h ilik k a loyiqsiz.
10. N o ta n ish o d a m la r bilan te z d a m u lo q o tg a k irish a olasiz, k o 'p
o 'z in g iz n i u r in tin n a s d a n m u ra k k a b h o la tla rd a n ch iq ib k e ta olasiz.
52

---

11. H ar bir v a z iy a td a , sh a ro ild a n k e lib ch iq ib , ish tutasiz.
12.
S izn in g d o im o re ja la s h lirib q o 'y g a n ish larin g iz . g 'o y a la rin g iz , bisyor, 
biro q , u la rn in g b ir q ism in ig in a b a ja ra olasiz.
13.
S o g ’lig ’id a n d o im o sh ik o y a t q ilu v c h ila rn i siz tu sh u n m a y siz va 
u la rg a h a m d a rd lik bildirm aysiz.
1. Sizni a tro fd a g ila rd a q a n d a y ta ’su ro t q o ld irg a n lin g iz q iziq tirad i.
S iz in tra v e rtla r g u ru h ig a m a n su b siz , a g a n
1. H atto, o d d iy v o q e a —x odisa ham , siz u c h u n m u h im q a ro rn i q ab u l 
q ilish d a n tiyilish u c h u n etarli.
2.
B a 'z an b ilta lo m o sh a , k o n s e rt sizga bir oy u c h u n y etarli.
3.
K o 'p in c h a x o tirla s h g a berilasiz.
4.
S izning d o ’stla rin g iz ham , siz ham , o d a m la rg a q iy in c h ilik bilan 
y a q in lash asiz .
5. Siz to 'liq ta v fsilo td a n k o 'ra , aso siy in a z m u n n i y a x s h i esla b qolasiz.
6. T o 'liq m a 'lu m o tla r h ajm id a n k o 'ra , b ir q o lip g a so lin g a n a x b o ro tla r 
bilan isld a sh n i m a ’q u l ko'rasiz.
7. Siz g 'a la g 'o v u r, b a la n d in u siq an i y o q tirm ay siz.
8. S izning b u y u m la rin g iz k o ’p em as, b iro q u la r siz b ila n b ir b u tu n
y a x litlik n i tash k il e ta d i.
9. Siz ra sm g a tu sh ish n i y oqtirasiz.
10.
Y olg'iz 
o v q a tla n ish n i 
m a 'q u l 
k o 'ra siz . 
N o ta n ish
d a v ra la rg a
q o 'sh ilm a y siz . U y sh a ro itid a o 'z in g iz n i bir m u n c h a erk in h is qilasiz.
11. Y angi sh a ro it, h o la t, ja m o g a m o sla sh is h in g iz q iy in k e c h a d i.
12.
Siz q a t’iyatli o d a m siz va o 'z ta m o y illa rin g iz g a q a t ’iy rioya e tis h g a
intilasiz.
13.
O ’z so g 'lig in g iz g a d o im o e'tib o rlisiz. K a sa llik n i o ld in i o lg a n m a 'q u l 
d e b hisoblaysiz.
14.
B a'zan, sizga b e p a rv o b o 'lish n i m a sla h a t b e rish a d i, b iro q siz u n d a y
d e b hisoblam aysiz.
Ijobiy ja v o b la rin g iz n i jam lab , siz o 'z in g iz n in g q ay si p six o lo g ik
tip g a m a n su b e k a n lig in g iz n i a n iq la b o lis h in g iz m u m k in .
A g ar " e k stra " va "in tra " b elg ilari te n g b o 'lib qolsa, siz u n d a
k o 'p c h ilik o d a m la r in a n s u b b o 'lg a n , a m b a v e rt tip ig a m oyilsiz.
? M akroiqtisodiyotdan te stla r to'plam i
1 S h a x s iy d arom ad b u ~
a) Bir y ild a ish la b c h iq a rilg a n to v a r va x iz m a tla r q iym ati;
b) U y x o 'ja lig in in g bir yilda o lg a n d aro m a d i;
v) Soliq to 'la n g a n d a n k e y in g i sh a x siy x a ra ja tla r u c h u n m o 'lja lla n g a n
ja in i d aro m ad ;
g) U shbu in a m la k a td a jo y la sh g a n x u su siy m a n b a la rd a n y ig 'ilg a n
ja m g 'a rm a m iqdori;
d) Y aM M dan a m o rtiz a siy a n i ch e g irish .
53

---

2 Q u y id a s a n a b o 'tilg a n la ra in g q a y si b iri Y a M M ta rk ib ig a k ira d i
a) U y b e k a s in in g xizinati;
b) Q o ’sh n is id a n fo y d a la n ilg a n av lo m o b iln i so tib olish; 
v) B ro k e rd a n y a n g i ak siy alarn i so tib olish;
g) M a h a lliy k ito b d o 'k o n id a g i y a n g i d a rslik la rn in g q iym ati; 
d) K o rp o ra s iy a d a n o b lig a siy a la rn i so lib olish.
3 K a p ita l iste 'm o lig a a jr a tm a la r b u -
a) Sof in v e stisiy ala r;
b) Sof c h e t el investisiyalari; 
v) A m ortizasiya;
g) Is te 'm o l to v a rlarin i x arid qilish u c h u n ishlatilishi m u m k in
b o 'lm a g a n ja m g 'a rm a la r;
d) E gri y o 'lla r b ila n sh a x siy e h tiy o jla rn i q o n d irish u c h u n
m o 'lja lla n g a n m a b la g 'la r.
4 A g a r m illiy d arom ad d an k o rp o ra siy a fo y d a sig a so liq n i, 
ta q sim la n m a y d ig a n fo y d an i va ijtim o iy su g o ’rta g a to 'lo v la rn i 
cb e g irs a k , so 'n g ra s o f tra n sfe rt to 'lo v la rin i q o 'sh sa k , h o sil b o 'lg a n
m iqd o r b u -
a) S h ax siy d aro m a d ;
b) A m ortizasiya; 
v) Y aM M ;
g) Sof m illiy m ah su lo t; 
d) Ix tiy o rd ag i d aro m a d .
5 T ra n sfe rt to 'lo v la ri b u -
a) Uy x o 'ja lik la rig a t o ’la n a d ig a n va u la r to m o n id a n e v a zig a to v a r va 
x iz m atlar ta q d im e tish k o 'z d a tu tilm a g a n to 'lovlar;
b) F a q a t h u k u m a t to m o n id a n a lo h id a sh a x sla rg a to 'la n a d ig a n
to'lovlar;
v) D a ro m a d n in g m illiy d a ro m a d g a k irm a y d ig a n qism i; 
g) A,B,V;
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
6 Ix tiy o rd a g i d arom ad bu -
a) S h a x siy d a ro m a d d a n y a k k a ta rtib d a g i so liq lar va so liq d a n
ta sh q a ri to 'lo v la rn i ayirish;
b) Ish h a q i, x iz m at haq i, ijara h aq i va k a p ita lg a foiz sh a k lid a g i 
d a ro m a d n i o 'z ic h ig a olu v ch i m iqdor;
v) Ish h a q i va x iz m at haq i, k a p ita lg a foiz sh a k lid a g i d a ro m a d d a n
sh a x siy d a ro m a d g a soliq m iq d o rin in g ayirm asi; 
g) A,B,V;
d) H a m m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
7 Y a M M v a S M M n i a n iq la sh d a ta k ro riy h iso b q u y id a g ila m i 
q o 'sh g a n d a so d ir b o 'lad i:
a) P o 'la t eritish va q azib olish sa n o a tid a ;
b) T e g irm o n va n onvoylik sa n o a tid a z a h ira la r o'sishini; 
v) T e m ir ru d a si va p o 'la t ish lab ch iq arish n i;
54

---

у) N onvo y lik s a n o a ti va lining sav d o s h o x o b c h a sid a y a ra tilg a n
q o 's h ilg a n q iy m a tn i;
d) SoLib o lin g a n istem ol tovarlari va ishlab ch iq a rish v o sita la rin in g
u m u m iy hajm ini.
8 M illiy d arom ad h ajm in i a n iq la sh d a s a n a b o ’tilg an
k o 'rsa tk ic h la rd a n q a y sila ri ish la tilm a y d i:
a) K o rp o rasiy a foydasi;
b) D avlat tran sfert to 'lovlari;
v) T a d b irk o rla rn in g k re d ilg a o lg a n k a p ila li u c h u n to 'la y d ig a n
loizlari;
g) lja ra d a n o lin g a n d aro m a d ; 
d) Ish h a q i va xizm at haqi.
9 Y a M M n i ish la b c h iq a rish d a d av lat s e k to rin in g h issa sin i a n iq la sh
u ch u n n im a zarur?
a) T ovar va xizm atlarni so lib o lish g a k e tg a n d avlat x ara jatlari 
hajm ini hiso b lash ;
b) X izm atlar ju m lasig a k irm a y d ig a n to v a rla rg a k e tg a n d a v la t sarflari 
m iq d o rin i an iq lash ;
v) O ra liq lo v a rlarg a d av lal sarflarin i c h iq a rib ta.shlagan holda, faqat 
y a k u n iy m a h su lo t so tib olish b ila n b o g 'liq d av lal x ara ja tla rin i h iso b g a 
olish;
g) D avlatn in g faqat iste'm o l lo v a rlarig a x ara jatlarn i h iso b g a olish; 
d) 1 la m in a ja v o b la r n o lo 'g 'ri.
10 Y a M M va S M M m illiy h iso b la rid a "in v e s tis iy a " tu sh u n c h a si 
n im a n i bildiradi?
a) D avlat k o rx o n a sid a ish la b c h iq a rilg a n h a r q a n d a y m a h su lo t;
b) H ar q a n d a y a k siy an i so lib olish; 
v) Yil o xiriga z a h ira la r o'sish i;
g) lste 'm o lc h i to m o n id a n so lib o lin g a n , le k in yil o x irig a c h a to 'liq
istem ol q ilin m a g a n h ar c|an d ay tovar; 
d) H am m a ja v o b lar n o to 'g 'r i.
11 
Is h c h ila r
y a ra tg a n
q o 'sh ilg a n
q iy m a t 
y ig ’in d isi 
b o 'y ich a
h is o b la g a n y a ra tilg a n Y a M M d a g i firm a n in g h is sa s in i h is o b la s h
u ch u n y a ra tilg a n m a h su lo tn in g b ozor q iy m a tid a n n im an i c h e g irib
ta sh la sh zarur?
a) D av la lg a to 'la n a d ig a n b a rc h a b ilv o sita so liq lam i;
b) T a q sim la n in a g a n foydani; 
v) A m ortizasiyani;
g) B oshqa firm a la rg a so tish hajm ini; 
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
12 N a rx la r in d e k si n im a u c h u n ish la tila d i?
a) J o riy va o 'tg a n y ild a g i ish la b c h iq a rish ta rk ib id a g i farqni 
b ah o la sh uch u n ;
b) Ikki turli d a v rd a g i "to v ar savati" n in g b o z o r q iy m a tid a g i farqni 
b a h o la sh uch u n ;
55

---

v) Ikki tu rli m a m la k a t n a rx d a ra ja la rid a g i fa rq n i b a h o la s h u c h u n ; 
g) U lgurji va c h a k a n a n arx d a ra ja la ri o 'rta s id a g i farqni b a h o la sh
u c h u n ;
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
13 A g ar R e a l Y a M M 6% g a k a m a y sa , a h o li so n i e s a xud d i sh u y ili 
3% g a q isq a rsa , un da:
a) A holi jo n b o s h ig a Real Y aM M pasayadi;
b) A holi jo n b o sh ig a Real Y aM M k o 'p a y a d i;
v) Real Y aM M o sh a d i, n o m in a l Y aM M e s a p asay a d i; 
g) N o m in a l Y aM M o 'z g a rm a y d i; 
d) N a rx la r 3% g a p a sa y a d i.
14 M illiy darom ad bu:
a) C+I+G — tra n sfe rt to 'lo v la ri + b ilv o sita soliqlar;
b) In v estisiy a lar — ja m g 'a rm a la r;
v) U zoq m u d d a tli fo y d a la n a d ig a n b u y u m la r va x iz m atlar q iym ati; 
g) 
S h ax siy d a ro m a d
+ y a k k a ta rtib d a g i 
so liq lar 
— 
d av lal 
k o rx o n a la rig a so f su b sid iy ala r;
d) Ijara h aq i, ish haqi, k a p ita lg a foiz, m u lk d a n o lin g a n d a ro m a d va 
k o rp o ra siy a foydasi.
15 X a r a ja tla r y ig in d isi b o ’y ic h a h iso b la n g a n Y a M M g a q u y id a g i 
k o ’rs a tk ic h la r d a n q a y si b iri k iritilm ay d i:
a) Yalpi in v e stisiy ala r;
b) C+I+G (C — iste 'm o l xarajali, I — in v estisiy alar, G —d av lat 
xarajatlari);
v) T ovar va x iz m a tla rn in g sof ek sp o rti; 
g) T ovar v a x iz m a tla rn in g d av lat xaridi; 
d) Ish h a q i va x iz m a t haq i.
16 Y a lp i x u su siy in v e s tis iy a la r q u y id a g in i h iso b la sh d a h iso b g a
o lin a d i:
a) D aro m a d lar o q im i u su li b o 'y ic h a Y aM M ni;
b) X ara ja tla r o qim i u su li b o 'y ic h a Y aM M ni; 
v) X a ra ja tla r oqim i u su li b o 'y ic h a SM M ni; 
g) O 'z ix tiy o rid a g i d aro m a d n i;
d) S haxsiy d aro m a d n i.
17 Is h h a q i q u y id a g i h o ld a h iso b g a olin ad i:
a) D a ro m a d la r u su li o q im i b o 'y ic h a Y aM M ni h iso b la sh d a ;
b) X a ra ja tla r o qim i u suli b o 'y ic h a Y aM M ni h iso b lash d a ; 
v) Sof e k s p o rtn i h iso b la sh d a ;
g) D avlat k o r x o n a la rig a sof su b sid iy ala rn i hiso b lash d a; 
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'r i.
18 F araz q ila m iz Y a M M 5 0 0 m lrd. d o lla rd a n 600 m lrd. d o lla rg a c h a , 
Y a M M n in g d e fly a to ri e s a 125 d an 150 g a c h a o sh d i. Sh u n d ay
sh a ro itd a R e a l Y a M M q u y id a g ic h a b o 'lad i:
a) O 'z g a rm a y d i;
b) K o 'p a y ad i;
56

---

v) K arnayadi;
g) M avjud m a 'lu m o lla r a s o sid a h iso b lash m u m k in em as; 
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
19 A g ar n o m in a l Y a M M va n a rz la r d a ra ja si k o 'rsa tilsa , unda:
a) Real Y aM M o 'z g a rm a y d i;
b) Real Y aM M n arx la r d a ra ja sig a n isb a ta n k a m ro q k o 'p a y a d i; 
v) Real Y aM M q isq a ra d i;
g) Bu ax b o ro l real Y aM M o 'z g a ris h in i a n iq la s h g a im kon b erm ay d i; 
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
20 M illiy d arom ad va m illiy m a h su lo tn i h iso b la sh d a q u y id a g ila m i 
q o 'sh ish m u m kin e m a s:
a) Iste 'm o l x a ra ja tla ri va sh a x siy ja m g 'a rm a ;
b) Sof in v e stisiy a la r va is te ’mol x arajatlari;
v) K orp o rasiy a foydasi va ta d b irk o rla rn in g k re d it u c h u n foiz 
to'lovlari;
g) H u k u m a t x arid lari, ish haq i va x izm at haqi; 
d) Iste 'm o l x a ra ja tla ri va yalpi investisiyalar.
21 Y aq in o ra d a y a n a ish g a jo y la s h is h g a um id q ila y o tg a n odam :
a) B a n d la r g u r u h ig a kiradi;
b) Ishsizlar g u r u h ig a kiradi;
v) Ishchi ku ch i ta rk ib id a h iso b g a o linm aydi; 
g) T o ’la b a n d b o 'lm a g a n sifatid a q aralad i; 
d) Ish to p is h d a n u m idini u zg a n sifatid a q ara lad i.
23 M a jb u riy ish siz lik n in g m av ju d lig i:
a) T alab o rtiq c h a lig i sh a ro itid a m e x n a l b o zo rid a ish h aq i 
o 'sm a s lig i haqiclagi K eyns ta x m in la ri b ilan tu sh u n tirilad i;
b) M e h n a t b o z o rid a talab o rtiq c h a lig i sh a ro itid a ish haqi 
p a say m a slig i h a q id a g i K eyns ta x m in la ri b ila n tu sh u n tirila d i;
v) X atto k i k la ssik m a k ta b iqtisodc h ilari to m o n id a n ta n olinadi; 
g) Ish siz lik n in g u m u m iy d a ra ja s id a sezilarli a h a m iy a tg a e g a em as;
(I) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
24 Iq tiso d iy o td a g i p a sa y ish tu fa y li ish in i y o 'q o tg a n la r ish siz lik n in g
q a y si k o 'rin ish ig a m an su b?
A) Ish sizlik n in g friksion k o ’rinishiga;
B) Ish siz lik n in g ta rk ib iy k o 'rin ish ig a ;
V) Ishsizlikning d av riy k o 'rin ish ig a ;
G) U zluksiz ish sizlik k a;
D) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
25 O 'z x o h ish i b ila n ish d an b o 'sh a g a n ish c h i, a g a r u ish ch i k u ch i 
ta rk ib ig a k ir s a - y u , le k in h a li ish to p a o lm a g a n b o 'lsa , 2 4 —te s td a g i 
q a y si ja v o b to'g'ri?
26 J.M .K e y n s fik ric h a :
a) 
H u k u m a t ish sizlik n i p a s a y tiris h u c h u n d av lat x arid i v a s o liq la rd a n
fo y d ala n ish i kerak ;
57

---

b) 
B ozor tiz im id a q isq a m u d d a td a y u q o ri b a n d lik d a ra ja sin i m u sla q il 
ta 'm in la s h g a q o d ir m e x an iz m m avjud;
v) Iq tiso d iy o t in a rk a z la sh g a n re ja la s h tirish a so sid a rivojla — n ishi 
kerak ;
g) X u su siy m u lk c h ilik n i y o 'q o tisli zarur; 
d) H a m m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
27 T o ’la b a n d lik sh a ro itid a frik sio n ish siz lik d a ra ja si q a n d a y b o 'lish i 
kerak?
A) 0 g a ten g ;
B) 1% d a n kam ;
V) Ish siz lik n in g d av riy k o 'rin is h i d a ra ja sid a n kam ;
G) H a m m a ja v o b la r to 'g 'ri;
D) H a m m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
2 8 Y e ta rli b o 'lm a g a n y alp i ta la b n im a g a o lib kelad i?
A) F rik sio n ish sizlik n in g osh ish ig a;
B) T a rk ib iy ish sizlik n in g o sh ish ig a;
V) D avriy ish sizlik n in g osh ish ig a;
G) Y ash irin ish sizlik n in g o sh ish ig a;
D) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
29 O u k en q o n u n ig a k o ’ra, ish siz lik n in g h a q iq iy d a ra ja sin in g u n in g
ta b iiy d a ra ja sid a n 2% g a o rtiq lig i Y a M M h a q iq iy d a ra ja s in in g u n in g
p o te n sia l d a ra ja sid a n o rq a d a q o lg a n in i b ild irad i. Bu o rq a d a q o lish
n e c h a fo iz g a ten g?
a) 2%ga; b) 3%ga; v) 4%ga; g) 5%ga; d) 5% dan a n c h a ortiq .
30 K o’p c h ilik iq tis o d c h ila m in g fik rig a k o 'ra ,q isq a m u d d atli d avrd a 
b a n d lik d a ra ja s i v a m illiy ish la b c h iq a rish h a jm i n im a b ila n
b e lg ila n a d i?
a) N a rx la r d arajasi;
b) M a v ju d ishchi k u c h in in g soni; 
v) M illiy k a p ita l zahiralari;
g) Y alpi x a ra ja tla r d arajasi; 
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
31 A g ar n o m in a l d arom ad 8% g a o s h s a ,n a rx la r d a ra ja si e sa 10% ga 
o sh sa .u n d a re a l d arom ad
a) 2% ga o sh a d i;
b) 18% ga osh ad i; 
v) 2% ga p asay a d i; 
g) 18% ga p asay a d i;
d) a w a lg i h o lic h a q oladi.
32 K u tilm a g a n in fly a siy a d a n k im la r h am m ad an ham kam ozor 
ch e k a d i?
a) Q a y d e tilg a n n o m in a l d a ro m a d olu v ch ilar;
b) K im n in g n o m in a l d a ro m a d i n a rx la r d ara ja si k o 'ta rilis h ig a n is b a ta n
s e k in ro q o 'ssa;
v) P ul ja m g 'a r m a s ig a e g a b o ’lgan lar;
58

---

g) N a rx la r p a s tlig id a q a rz d o r b o 'lib q o lg a n la r; 
d) «b» va «g» ja v o b lar to 'g 'ri.
33 Q u y id a g ila rn in g q a y si b iri ish la b ch iq a r is h x a ra ja tla ri b ilan
b o g 'liq in fly a siy a g a a lo q a d o r em as:
a) B andlik va ish lab c h iq a rish n in g o'sishi;
b) M a h su lo t b irlig ig a x a ra ja tla r q iy m a tin in g o 'sish i; 
v) Ish h a q in in g o 'sish i;
g) T ak lifd a g i fa v q u lo d d a o 'zg a rish lar; 
d) Foiz sta v k a sin in g o'sish i.
34 Ja m i x a r a ja tla m in g o 'sish i in fly a siy a g a o lib k e la d i, ag ar:
a) Iq tiso d iy o t to 'la b a n d lik sh a ro itid a rivojlansa;
b) H a q iq iy va p o le n ts ia l Y aM M hajm i le n g b o 'lsa ; 
v) Ishchi k u c h i soni o'sm asa;
g) F a q a t «a» va «b» ja v o b la r to 'g 'ri; 
d) Flam m a ja v o b la r n o to 'g 'r i.
35 Ja d a lla s h a y o tg a n in fly a siy a davrida fo iz sta v k a s i:
a) P asayadi, c h u n k i p u l narxi p asayadi;
b) P asayadi, c h u n k i b a n d lik d a ra jasi p asay ad i; 
v) K o’tariladi, c h u n k i pul narxi pasayadi;
g) K o 'tarila d i, c h u n k i b a n d lik d ara jasi p asay a d i; 
d) O 'z g a rm a y d i.
36 In fly a siy a b o g 'liq b o 'lish i m u m kin:
a) F a q a t Y aM M n in g o 'sish i bilan;
b) U ning riv o jlan ish m a n b a ig a b o g ’liq ra v ish d a Y aM M ning o 'sish i 
y o k i p asay ish i bilan;
v) F a q a t Y aM M n in g p asay ish i bilan;
g) Y aM M ning o 's is h i bilan, a g a r iq tiso d iy o t to ’la b a n d lik sh a ro itid a
riv o jla n a y o tg a n b o 'lsa ;
d) H am m a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
37 K u tilm ag an in fly a siy a n in g o rig a n x a v fig a ja v o b a n q u y id ag i 
h a ra k a tla r y u zag a k e la d i:
a) B erilg an q a rz la rn in g xavf — xatari u c h u n b a n k la r to m o n id a n
m u k o fo t belg ilash ;
b) Q a t'iy d a ro m a d o lg a n sh a x sla rg a tra n sfe rt to 'lo v la rin in g
in d e k sa tsiy a sin i h u k u m a t to m o n id a n a m a lg a o sh irish g a urin ish lar;
v) B a n k la r to m o n id a n k o 'c h m a s m u lk x a rid o rla rig a g a ro v x a tla rin i 
o 'z g a rg a n foiz sta v k a la ri b o 'y ic h a so lish g a urin ish ;
g) Jis m o n iy s h a x s la rn in g o 'z p u lla rin i in fly asiy a d av rid a
q a d rsiz la n m a y d ig a n a k tiv la rg a q o ’y ish g a u rin ish la r; 
d) H am m a ja v o b la r to 'g 'ri.
3 8 K u tilm ag an in fly a siy a o d a td a q u y id a g ila r b ila n b irg a lik d a
k u z a tila d i:
a) Iq tiso d iy z a ra rn in g y o 'q lig i bilan;
b) Iq tiso d iy o ld a s a m a ra d o rlik n in g p asay ish i bilan; 
v) Boylik va d a r o m a d n in g q a y ta ta q sim la n ish i bilan;
59

---

g) F a q a t «b» va «g» ja v o b la r to 'g 'ri; 
d) H a m m a ja v o b la r n o to 'g ’ri.
3 9 Q u y id a g i h a ra k a tla m in g q a y si b iri s h a x s u ch u n k u tilm a g a n
in fly a siy a x a v fid a n o'zin i h im o y a q ilis h v o sita si b o 'la olad i:
a) M e h n a t s h a rtn o m a s ig a u zo q m u d d a tli d a v rd a ish haq in i 
in d e k sa tsiy a q ilish n i k o 'z d a tu tu v r h i m o d d a n i kiritish;
b) G aro v x a tla r b o 'y ic h a in fly a siy an i o sh iru v ch i foiz sta v k alari 
m iq d o rin i in d e k s a ts iy a qilish;
v) D o 's tig a b a n k foiz sta v k a sid a n p a s t sta v k a la rd a q a rz Laklif q ilish; 
g) B a n k d a n o lin g a n k re d it a so sid a y a n g i b iz n es ocliish; 
d) H am m a ja v o b la r t o 'g ’ri.
4 0 Q u y id a g i tu sh u n ch a la rd a n q a y si b iri ish c h a n lik d avri 
b o s q ic h la rig a k irm ay d i:
a) Inflyasiya; b) R esessiya; v) P asayish; g) Y uksalish; 
d) Jo n la n ish .
41 Ja m i ta la b e g ri ch iz ig 'in in g o 'n g g a s iljis h i q u y id a g ila rd a n q a y si 
b irin i a k s e ttir a olm ayd i:
a) N a rx la r d a ra ja si va Y aM M real h a jm in in g bir v a q td a o sh ish in i;
b) Y aM M real h a jm id a o 'sish y o 'q lig id a n a rx la r d a ra ja sin in g
k o 'ta rilish in i;
v) N a rx o sh ish i y o 'q lig id a YaM M real h ajm in in g o'sish i; 
g) Bir v a q td a n a rx la r d a ra ja sin in g o sh ish i va Y aM M real h a jm in in g
p a say ish i ni;
d) B arch a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
4 2 Ja m i ta la b e g ri ch iz ig 'in in g ch a p g a v a o 'n g a s iljish i n a tija la r i bir 
x il b o 'la d i, a g a r:
a) Bu siljisli jam i la k lif egri c h iz ig 'in in g yotiq (gorizontal) k e s im id a
y uz bersa;
b) Bu siljisli ja m i ta k lif egri c h iz ig 'in in g tik (vertikal) k e sim id a yuz 
bersa;
v) Bu siljish ja m i ta k lif egri c h iz ig 'in in g oraliq k e sim id a y u z bersa; 
g) Iq tiso d iy o t lu rg 'u n lik n i b o sh id a n k c c h ira y o tg a n b o ’lsa; 
d) B arch a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
4 3 A g ar n a rx la r d a ra ja si o 'sib ,is h la b c h iq a rish e sa p a sa y sa ,u n d a
b u n in g s a b a b la r i q u y id a g ila rd a n b iri b ila n b e lg ila n a d i:
a) J a m i ta la b e g ri c h iz ig 'in in g o 'n g g a k o 'c liish i bilan;
b) Ja m i ta la b e g ri c h iz ig 'in in g c h a p g a k o 'c liish i bilan; 
v) Ja m i la k lif e g ri c h iz ig 'in in g c h a p g a k o ’cliishi bilan; 
g) Ja m i ta k lif egri c h iz ig 'in in g o 'n g g a k o ’cliishi bilan; 
d) B a rc h a ja v o b la r n o to 'g ’ri.
44 A g ar ja m i ta la b h a jm i to 'la b a n d lik s h a ro itid a e rish ilg a n Y a M M
d a ra ja sin i k o 'p a y tirsa , bu iq tiso d iy o td a q u y id a g ila rd a n b iri 
m a v ju d lig in i b ild irad i:
a) M o liy av iy ch e k la sh la r;
b) In fly a tsiy a uzilishi;
60

---

v) D efly atsiy a uzilishi;
g) Ja m i ta lab va ja m i taklif o 'rta s id a imivoz.anat; 
d) B y u d je t taq ch illig i.
45 A g a r m u v o z a n a tli Y a M M h a jm i u n in g p o te n sia l d a ra ja sid a n
k o 'p ro q b o 'ls a , u n da:
a) N a rx la r d a ra ja si k o 'tarila d i;
b) Ishsizlik d a ra jasi k o 'ta rila d i;
v) D efly atsiy a uzilishi p ay d o b o 'lad i; 
g) J a m i ta k lif b e h o s d a n k o 'p a y a d i; 
d) Ja m i ta lab b e h o s d a n k o 'p a y a d i.
46 J a m i ta la b eg ri ch iz ig 'i q u y id a g ila rd a n b iri o 'rta sid a g i 
m u n o s a b a tn i ifo d alay d i:
a) N a rx la r d a ra ja si bilan to v a rlar h a m d a x iz m atlar so tib o lish g a
k e tg a n ja m i x arajatlar;
b) N a rx la r d a ra ja si bilan real ifo d a d a g i ishlab c h iq a rilg a n YaM M ; 
v) X a rid o rla r ta n o la d ig a n n a rx la r d arajasi b ila n so tu v c h ila rn i
q o n iq tiru v c h i n arx darajasi;
g) Real ifo d a d a g i ish lab c h iq a rilg a n va is te ’m ol q ilin g a n Y aM M
xajinlari;
d) B arch a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
47 Ja m i t a k lif eg ri ch iz ig 'in in g k e y n s k e sim i q a n d a y k o 'rin isb g a ega?
a) O 's u v c h i q iy a lik k o 'rin ish ig a ;
b) P asa y u v c h i q iy a lik k o ’rinishiga;
v) T ik (vertikal) ch iziq bilan a k s ettirilg a n ; 
g) Y otiq (gorizontal) chiziq bilan b erilg an ; 
d) B arch a ja v o b la r n o to ’g 'ri.
48 Ja m i ta k lif e g ri ch iz ig 'id a o ra liq k esim q a n d a y k o 'rin is b g a ega?
a) O 's u v c h i q iy a lik k o 'rin ish ig a ;
b) P asa y u v c h i q iy a lik k o 'rin ish ig a ;
v) T ik (vertikal) ch iziq bilan a k s e ttirilg a n ; 
g) Y otiq (gorizontal) chiziq b ila n berilg an ; 
d) B a rc h a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
49 Ja m i ta k lifn in g o 'sish i n im a g a o lib kelad i?
a) N a rx la r d a ra ja si va Y aM M rea l h ajm in in g p asay ish ig a;
b) N a rx la r o ’sis h in in g se k in la sln iv i va Y aM M real h a jm in in g
k o ’p ay ish ig a ;
v) N a rx la r d a ra ja si va real ifo d a d a g i Y aM M h a jm in in g k o ’tarilish ig a; 
g) N a rx la r o 'sish in in g se k in la sh u v i va Y aM M r e a l h ajm in in g
k a m ay ish ig a;
d) B a rc h a ja v o b la r n o to 'g 'ri.
50 A g a r n a rx la r o 'ssa , un da:
a) O a y d e tilg a n n a rx d a g i q im m a tli q o g ’oz e g a la ri o ’z x a ra ja tla rin
k o 'p a y tira d ila r;
b) P u lg a b o 'lg a n ta lab va foiz sta v k a si d a ra ja si o 'sa d i;
v) Foiz sta v k asi o 'z g a ris h ig a ta 's irc h a n x a ra ja tla r k o 'p a y a d i;
61

---

g) Q ay d e tilg a n n a rx d a g i q im m atli q o g 'o z e g a la rin in g x a rid
qob iliy ati k o 'ta rila d i;
d) B archa ja v o b la r t o 'g ’ri.
51 A gar ish la b c h iq a r ilg a n Y a M M n in g re al h a jm i m u v o zan atli 
Y aM M d an k am b o 'lsa ,u n d a ish la b ch iq a ru v c h ila r:
a) Ishlab c h iq a rish za h irala rin i q isq a rtira d i va ish lab ch iq a rish n i 
k en g a y tira d i;
b) Ishlab c h iq a rish za h ira la rin i k o ’p a y tira d i va ish lab ch iq a rish n i 
k en g a y tirad i;
v) Ishlab c h iq a rish za h irala rin i ham , ishlab c h iq a rish n i ham
q isq a rtirad i;
g) Ishlab c h iq a rish za h ira la rin k o ’p ay tirad i va ish la b ch iq a rish n i 
q isq a rtirad i;
d) B archa ja v o b la r n o to ’g ’ri.
52 Iq tiso d iy o td a g i v a z iy a t ja m i ta k lif eg ri c h iz ig 'in in g k e y n s 
k e sim ig a m o s k e lg a n d a , ja m i ta la b n in g o 'sish i n im a g a o lib kelad i?
a) N arx la r o sh is h ig a b iro q real ifo d ad a g i Y aM M o ’z g a rish ig a la 's ir 
k o 'rsa tm a y d i;
b) Real ifo d a d a g i Y aM M h ajm in in g k o 'p a y ish ig a , biroq n arx la r 
d a ra ja sig a ta 's ir k o 'rsa tm a y d i;
v) H am n a rx la r d ara jasi, ham real ifo d ad a g i Y aM M h ajm in in g
oshishiga;
g) N a rx la r o sh is h ig a va real ifo d ad a g i Y aM M h a jm in in g q isq a rish ig a ; 
d) N arx la r p a s a y ish ig a va real ifo d ad a g i Y aM M h a jm in in g o 'sish ig a ,
53 Ja m i ta la b e g ri c h iz ig 'i k o 'ta rila d i, a g a r:
a) N arx la r d a ra ja si pasaysa;
b) N arx la r d a ra ja si o ’ssa;
v) O rtiq c h a ish lab c h iq a rish q u w a tla r i k o 'p a y sa ; 
g) M illiy p u l b irlig in in g v a ly u ta ku rsi pasaysa; 
d) B archa ja v o b la r to 'g 'r i.
54 A g ar im p ort to v a rla r n a rx la ri k o 'ta rilsa , bu h o ln in g e h tim o lg a
y a q in sa b a b i:
a) Ja m i ta k lifn in g q isq a rish i;
b) Ja m i ta k lifn in g o'sish i; 
v) Ja m i ta la b n in g o'sish i;
g) Ja m i ta la b n in g pasay ish i; 
d) B archa ja v o b la r n o to 'g 'r i.
55 A g ar ta d b irk o rlik so liq la ri o 'ssa , unda:
a) Ja m i ta la b q isq a ra d i, ja m i ta k lif hajm i e s a o 'zg a rm a y d i;
b) Ja m i ta k lif q iq a ra d i, jam i ta la b esa o 'z g a rm a y d i; 
v) Ja m i tak lif va ja m i ta lab q isq arad i;
g) Ja m i taklif va ja m i ta lab o 'sad i; 
d) B archa ja v o b la r to 'g 'r i.
56 J a m i ta la b e g ri c h iz ig 'in in g p a sa y ish i:
a) Real k a ssa q o ld iq la ri sa m a ra sin in g natijasi;
62

---

b) Foiz sta v k asi sa m a ra sin in g natijasi; 
v) Im p o rt x a rid la ri sa m arasin in g natijasi; 
g) B archa ja v o b la r to 'g 'ri; 
d) B archa ja v o b la r n o t o 'g ’ri.
57 Ja m i ta k lif e g ri c h iz ig 'i q u y id ag ilard an b iri o 'rta sid a g i 
m u n o sa b a tn i ifo d alay d i:
a) N a rx la r d a ra ja si va re a l ifodadagi is te 'm o l q ilin a d ig a n YaM M
haj mi;
b) N a rx la r d a ra jasi va re a l ifodadagi ish lab c h iq a rilg a n YaM M hajm i; 
v) Ishlab c h iq a ru v c h ila r sotishni, x arid o rla r e s a sotib o lish n i x o h la g a n
n arx la r d arajasi;
g) Iste'm o l q ilin g a n va ish la b c h iq arilg a n Y aM M hajm i; 
d) B archa ja v o b la r n o to 'g 'r i.
58 A k siy a la r real q iy m a tin in g b o sh q a n a rx la r d a ra ja s id a n q a t'iy
n a z a r k e sk in p a s a y ish i n im a g a e n g y a x sh i m iso l b o 'lish i m um kin?
a) Im port x a rid la rin in g sam arasig a;
b) Real k assa q o ld iq la rin in g sam arasiga;
v) ls te 'm o lc h ila r faro v o n lig in in g o 'zg a rish ig a; 
y) lste 'm o lc h i q a r /la r in in g o 'zg a rish ig a; 
d) B archa ja v o b la r to 'g 'ri.
59 A g ar d av lat a tr o f-m u h itn i sa q la sh ta la b la r in i k u ch a y tirsa , bu 
n im a g a o lib k elad i?
a) M a h su lo t b irlig ig a ish lab ch iq arish x a ra ja tla rin in g o 's is h i v a jam i 
laklif egri c h iz ig 'in in g o 'n g g a k o 'ch ish ig a;
b) M a h su lo t b irlig ig a ish la b ch iq a rish x a ra ja lla rin in g o 'sish i va ja m i 
ta k lif egri c h iz ig 'in in g c h a p g a k o 'c h ish ig a ;
v) M a h su lo t b irlig ig a ish la b ch iq arish x a ra ja tla rin in g o 's is h i va jam i 
ta la b e g ri c h iz ig 'in in g c h a p g a k o ’chishiga;
g) M a h su lo t b irlig ig a ish la b c h iq a rish x a ra ja tla rin in g p asa y ish i va 
ja m i talab egri c h iz ig ’in in g c h a p g a k o 'c h ish ig a ;
d) M a h su lo t b irlig ig a ish la b ch iq arish x a ra ja tla rin in g p asa y ish i va 
jam i talab e g ri c h iz ig 'in in g o 'n g g a k o ’ch ish ig a .
60 Iste 'm o lg a b o 'lg a n m e 'y o riy m o y illik — b u :
a) Ja m i isle 'm o ln in g jam i d a ro m a d g a n isbati;
b) D aro m ad o 'z g a ris h i o q ib a tid a iste 'm o l x a ra ja tla rid a g i o 'z g a rish la r; 
v) D aro m a d n in g b e rilg a n d ara jasid a iste 'm o l x a ra ja tla ri m iq d o rin i
ifodalovchi egri ch iziq ;
g) Iste'm o l x a ra ja tla ri o 's is h in in g ix tiy o rd a g i d a ro m a d o 'sish i b irlig ig a 
nisbati;
d) B archa ja v o b la r n o to 'g 'r i.
61 Is te ’m o lg a v a ja m g ’a rm a g a b o 'lg a n m e 'y o riy m o y illik o’rta sid a g i 
b o g 'liq lik q u y id a g id a o'z ifo d a sin i to p ad i:
a) U larn in g y ig 'in d is i 1 g a teng;
b) U lar o 'rta s id a g i n isb a t iste 'm o lg a b o 'lg a n o 'rta c h a m oy illik n i 
ifodalaydi;
63

---

v) U larn in g y ig 'in d is i ix tiy o rd a g i d a ro m a d g a teng, c h u n k i u iste 'm o l 
va ja m g 'a r m a g a b o 'lin a d i;
g) U lar te n g b o 'lg a n egri c h iz iq d a g i n u q ta d a ro m a d n in g c h e g a ra v iy
(b o sh la n g 'ic h ) d a ra ja sig a m o s kelad i; 
d) U la rn in g y ig 'in d is i Oga te n g .
62 A g a r k is h ila r o'z d a ro m a d la rin in g b a rc h a sin i iste 'm o lg a
sa rfla m a y , x a r a ja t q ilin m a g a n q ism in i b a n k k a jo y la s b tir s a , u n da 
(d arom ad v a m a h su lo tn in g m illiy h is o b i a ta m a sin i q o 'lla b ) u la rn in g
bu ish la ri h a q id a n im a d ey ish m u m kin :
a) J a m g 'a r a d ila r , b iro q in v e stisiy a qilm ay d ilar;
b) In v estisiy a qiladifar, b iro q ja m g 'a m ia y d ila r; 
v) J a m g 'a r m a y d ila r va in v e stisiy a q ilm ay d ilar; 
g) H am ja m g 'a r a d ila r h a m in v e stisiy a qilad ilar;
d) J a m g 'a r a d ila r , b iro q q im m atli q o g ’ozlar so tib olish u c h u n
fo y d a la n ila d ig a n ja m g 'a rm a q ism in i in v e stisiy a q iladilar.
63 « Y a k k a ta rtib d a g i ja m g 'a rm a la r» m illiy h iso b la r tizim id a 
q o 'lla n u v ch i a ta m a sifa tid a n im an i a n g la ta d i?
a) O ila b a r c h a a k tiv la rin in g u m u m iy m iqdori;
b) Q a n d a y d ir d a v rd a o lin g a n va is te 'm o lg a ish la tilm a g a n d a ro m a d ; 
v) O ila n in g u n in g m a jb u riy a tla ri c h e g irib ta s h la n g a n d a n k e y in
q o lg a n b a rc h a ak tiv la rin in g u m u m iy m iqdori;
g) M a 'lu m d a v rd a o lin g a n va fa q a t q im m atli q o g 'o z la r so tib o lish g a
ish la tilg a n y o k i b a n k k a jo y la s h tirilg a n d aro m a d ;
d) Q a n d a y d ir d a v rd a o lin g a n , iste 'm o l u c h u n ham , q im m atli 
q o g 'o z la r so tib olish u c h u n h am ish la tilm a g a n , s h u n in g d e k b a n k k a ham
jo y la sh lirilm a g a n d aro m a d .
64 Y a k k a ta rtib d a g i iste 'm o l fu n k siy a sin in g « b o sh la n g 'ich d a ra ja si»
n u q ta sid a :
a) J a m g 'a r m a d a ro m a d g a te n g ;
b) D a ro m a d is te 'm o lg a te n g ; 
v) J a m g 'a r m a is te 'm o lg a ten g ;
g) I s te 'm o l in c v e stitsiy a la rg a teng;
d) I s te 'm o lg a b o 'lg a n m e 'y o riy m o y illik 1 g a teng.
65 S a n a b o 'tilg a n la rd a n q a y si b iri m illiy h iso b la r tiz im id a g i 
« in v e stisiy a la r» tu sh u n c h a sig a ta a llu q li:
a) H ar q a n d a y o b lig a siy a so tib olish;
b) J a m g 'a r m a g a y o 'n a ltirilm a g a n ja m g 'a r ilg a n d a r o m a d n in g b ar 
q a n d a y m iq d o ri;
v) H ar q a n d a y a k s iy a sotib olish; 
g) B a rc h a ja v o b la r n o to 'g 'ri; 
d) «a»,»b» v a «v» ja v o b lar to 'g 'ri.
66 J .K e y n s ta 'k id la sh ic h a , m a m la k a td a g i iste'm o l x a r a ja tla r in in g
h a jm i n im a g a b og'liq ?
a) Is le 'm o lc h in in g y ash ash jo y ig a;
b) O ila a 'z o la rin m g y oshiga;
64

---

v) Pul la k lifin in g o 'sish su r'a tig a ; 
y) M illiy d a ro m a d d ara jasig a; 
d) Ix tiy o rd a g i d a ro m a d d ara jasig a.
67 Q u y id a g i b o g 'liq lik la rd a n q a y si b iri te sk a ri b o g 'liq lik n i 
ifod alay d i?
a) Iste 'm o l x a ra ja tla ri va ix tiy o rd ag i d a ro m a d o 'rta s id a g i b o g 'liq lik ;
b) In v eslisiy a x ara jatlari va loiz stav k asi d ara jasi o 'rta sid a g i 
b o g 'liq lik ;
v) J a m g 'a r m a la r va iste'm o l sta v k asi d ara ja si o 'rta s id a g i b o g 'liq lik ; 
g) ln v e stilsiy a x ara jatlari va m illiy d a ro m a d o 'rta sid a g i b o g 'liq lik ; 
d) B archa ja v o b la r n o to 'g 'ri.
68 A g a r ix tiy o rd a g i d arom ad h ajm i k a m a y a y o tg a n b o ’lsa, u n d a 
b o s h q a te n g sh a rtla rd a :
a) Iste 'm o l x ara jatlari ham , ja m g 'a rm a la r ham o 'sad i;
b) Isle ’m ol x a ra ja tla ri o 'sa d i, ja m g 'a rm a la r esa q isq a ra d i; 
v) Iste'm o l x ara jatlari q isq a ra d i, ja m g 'a rm a la r e s a o 'sad i; 
g) Iste 'm o l x a ra ja tla ri ham , ja m g 'a rm a la r ham q isq a ra d i; 
d) B archa ja v o b la r n o to 'g 'ri.
69 A g ar b e rilg a n m a m la k a td a ix tiy o rd a g i d arom ad h a jm i k o 'p a y sa , 
u n d a:
a) Is te 'm o lg a va ja m g 'a r m a g a b o 'lg a n o 'rta c h a m oyillik o 'sad i;
b) Iste 'm o lg a b o 'lq a n o 'rta c h a m oyillik o 'sa d i, ja m g 'a rm a g a b o 'lg a n i 
esa p asay ad i;
v) Iste 'm o lg a b o 'lg a n o 'rta c h a m oyillik p asay a d i, ja m g 'a rm a g a
b o 'lg a n i e s a o 'sa d i;
g) I s te 'm o lg a va ja m g 'a r m a g a b o 'lg a n o ’rta c h a m oyillik p asay a d i; 
d) B archa ja v o b la r n o to 'g 'ri.
70 Q u y id a g i b o g 'liq lik la rd a n q a y si b iri to 'g 'ri b o g 'liq lik n i ifod alayd i?
a) Iste 'm o l x a ra ja tla ri va ix tiy o rd a g i d a ro m a d o ’rta sid a g i b o g 'liq lik ;
b) J a m g 'a r m a la r va ix tiy o rd a g i d a ro m a d o ’rtasid ag i b o g 'liq lik ; 
v) J a m g 'a r m a la r va loiz stav k asi darajasi o 'rta s id a g i b o g 'liq lik ; 
g) Iste 'm o l x a ra ja tla ri va ah o li so n i o 'rta s id a g i b o g 'liq lik ;
d) B archa ja v o b la r lo 'g 'ri.
71 In v e s tisiy a la r h a jm ig a q u y id a g ila rd a n q a y si b iri ta 's ir k o ’rsa ta d i:
a) Foiz sta v k asi darajasi;
b) T a d b irk o rla rn in g um id bilan yoki u m idsiz k u tish lari; 
v) T ex n o lo g ik o ’z g a rish la r d arajasi;
g) Ishlab c h iq a ris h u s k u n a la rin in g y u k la n g a n lik darajasi; 
d) B archa ja v o b la r to 'g 'ri.
72 Q u y id a g ila rd a n q a y si b iri b o g 'liq b o 'lm a g a n x a r a ja tla r o 'sish in i 
a k s ettirad i?
a) Isle ’m ol fu n k siy asi eg ri c h iz ig 'in in g y u q o rig a siljishi;
b) SM M k o 'p a y is h ig a q a ra b in v e slisiy a la rn in g o 'sish i;
v) Iste 'm o l fu n k siy a si eg ri c h iz ig 'i b o 'y la b y u q o rig a h a ra k a t; 
g) Iste 'm o l fu n k siy asi egri c h iz ig 'i b o 'y la b p a s lg a h a ra k a t;
65

---

d) B archa ja v o b la r to 'g 'ri.
73 Ix tiy o rd a g i d a ro m a d n in g b e rilg a n d a ra ja sid a ja m g 'a rm a g a v a 
iste 'm o lg a b o 'lg a n m e 'y o riy m o y illik m iq d o rla rin in g y ig 'in d isi:
a) 
Oga te n g ; b) lg a teng; v) lOOga ten g ; g) lOOOga te n g ; d) lOOOOga 
te n g .
74 A g a r re a l foiz s ta v k a s i k o 'p a y sa , u n d a:
a) In v e slitsiy a la rg a b o ’lg a n ta la b e g ri c h iz ig 'i o 'n g g a siljiydi;
b) In v e stitsiy a la rg a b o 'lg a n ta la b e g ri c h iz ig 'i c h a p g a siljiydi;
v) In v e stitsiy a la rg a b o 'lg a n talab e g ri c h iz ig 'i y u q o r ig a k o 'c h a d i; 
g) In v estitsiy a x a ra ja tla ri q isq a ra d i; 
d) B archa ja v o b la r to 'g 'r i.
75 K ey n s n a z a riy a s in in g k la ss ik n a z a riy a d a n u stu n k e lis h ig a im k on
b e rg a n a s o s iy s a b a b :
a) K eyns n a z a riy a si iq tiso d iy o tn in g u zoq d a v rd a g i h a tti — h a ra k a tin i 
izo h lab b e rg a n id a ;
b) K ey n s n az ariy a si iq tiso d iy o tn in g q isq a d a v rd a g i h a tti — h a ra k a tin i 
izo h lab b e rg a n id a ;
v) K lassik n a z a riy a iq tiso d iy o tn in g q isq a d a v rd a g i h atti — h a ra k a tin i 
iz o h lab b e ra o h n a g a n id a ;
g) K eyns n az ariy a si o 'z in in g aso siy q o id a la rin i m a m la k a td a
m u o m a la d a b o 'lg a n p u lla r m iq d o ri b ila n b o g ’la in a g a n id a ; 
d) «b» v a «v» ja v o b la r to 'g 'ri.
76 S e y q o n u n i q u y id a g ila r o 'rta sid a g i b o g 'liq lik n i q ay d e ta d i:
a) Q u y o sh d a g i d o g 'la r, ob — havo sh a ro itlari va a g ra r (qishloq 
xo 'jalig i) s o h a s id a g i ish lab ch iq a rish hajm i;
b) P u lla rg a ta lab va u n in g taklifi;
v) J a m g 'a rm a la r, in v e stitsiy a la r va foiz darajasi; 
g) K red it, ish la b c h iq a rish va m e h n a t bozori; 
d) Ishlab c h iq a rish , d a ro m a d va x ara jatlar.
77 O 'zini ta r tib g a so lu v ch i b ozor tizim i n im a n i k a fo la tla y d i:
a) T o v arla r ta q c h illig i y o 'q lig in i;
b) T o v a i l d i o i l i q c h d l i y i b o 'l i s h i u i u m k i n eiiicisliyiui;
v) T ez — te z p a y d o b o 'la d ig a n b a rq a ro r va u zo q m u d d a tli to v arlar 
ta q c h illig i m u m k in lig in i;
g) N a rx la r m e x a n iz m i ta 'siri n a tija sid a to v a rla r m iq d o rin in g tez 
y o 'q o lu v c h i ta q c h illik la ri va o rtiq c h alig in i; 
d) «a» va «b» ja v o b la r to 'g 'ri.
7 8 M e h n a tg a ta la b :
a) Ish x a q i d a ra ja si bilan b ev o sita b o g 'liq ;
b) U shbu m e h n a t tufayli ish lab c h iq a rilg a n m a h su lo t taklifi bilan 
bev o sita b o g 'liq ;
v) M a s h in a la r v a a s b o b — u s k u n a la rg a ta lab b ila n b elg ila n a d i; 
g) U sh b u m e h n a t tufayli ishlab c h iq a rilg a n m a h su lo tg a b o 'lg a n talab 
b ila n b e lg ila n a d i;
d) «a» v a «g» ja v o b la r t o 'g ’ri.
66

---

7 9 A g a r i n s o n la r k a m r o q t e j a m k o r b o 'l i b b o r s a la r , u n d a b o s h q a t e n g
s h a r t l a r d a :
a) K re d itg a ta lab o'sadi;
b) K re d it n arxi pasayadi;
v) J a m g 'a r m a l a r egri chizig 'i c h a p g a suriladi;
g) J a m g 'a r m a l a r m iq d o ri foiz sta v k asin in g h a r bir b e r ilg a n dara jasida 
o 'sib boradi;
d) Barcha ja v o b la r l o ’g'ri.
8 0 T o 'l a b a n d l i k s h a r o i t i d a g i v a b a r c h a r e s u r s la r d a n t o 'l a
f o y d a l a n i l g a n d a g i i s h l a b c h i q a r i s h d a r a ja s i n a q d p u l m i q d o r i v a
n a r x l a r d a r a ja s ig a b o g 'l i q e m a s , d e g a n g 'o y a q a y s i n a z a r i y a g a
t e g i s h l i :
a) K e y n s nazariy asig a;
b) M a rk s nazariyasiga;
v) P u ln in g m iq d o r iy nazariyasiga; 
g) Sey q o n u n ig a ; 
d) Barcha ja v o b la r to'g'r i.
81 J . M . K e y n s k l a s s i k m a k r o i q t i s o d i y n a z a r i y a n i n g q u y i d a s a n a b
o 't i l g a n k o n s e p s i y a l a r i d a n q a y s i b i r i n i t a n q i d q ilg a n ?
a) S ey q o n u n i;
b) P u lning m iq d o r iy nazariyasi;
v) Iq tiso d iy o tn in g bozor orqali o'zini lartibga solish nazariyasi; 
g) B archa ja v o b la r to'g'ri; 
d) faqat «а» va «v» javoblar to'g'ri.
8 2 J . M . K e y n s n a z a r i y a s i g a m u v o f i q , j a m g 'a r m a l a r i n v e s t it s i y a l a r d a n
o r t i q b o 'l i s h i m u m k i n , a g a r .
a) Foiz sta vkasi d ara jasi o'ssa;
b) U zoq v aql d a v o m id a iq tiso d iy o ld a o r tiq c h a q a y t a ishlab ch iq arish
va ishsizlik m a vjud bo'lsa;
v) S ey q o n u n i a m a l qilsa;
g) Ushbu iq ti s o d iy o td a o r tiq c h a q a y ta ishlab ch iq a r ish va ishsizlik 
m u m k i n emas;
d) «b» va «v» ja v o b la r to'g'r i.
8 3 K e y n s n in g i s t e 'm o l x a r a j a t l a r i n a z a r i y a s i g a k o 'r a :
a) Iste'm ol x a r a ja tla ri ixliyorda gi d a r o m a d g a b evosita bog'liqdir;
b) A gar ix tiyordagi d a r o m a d o ’ssa, iste 'm o l x arajatlari pasayadi; 
v) A g ar ix tiy o rd a g i d a r o m a d o'ssa, u n d a u n in g is te 'm o lg a
y o 'n a ltirilg a n u lu sh i p asaya di; 
g) B a rc ha ja v o b la r t o ’g ’ri; 
d) F a q a t «a» va «v» ja v o b la r to'g'r i.
8 4 I x t i y o r d a g i d a r o m a d m i q d o r i o 'z g a r is h i b i l a n is t e 'm o l x a r a j a t l a r i
h a j m i h a m o 'z g a r a d i, l e k i n k a m r o q d a r a ja d a , d e g a n g 'o y a
q u y i d a g i l a r d a n b i r i n i n g t a r k i b i y q i s m i d i r :
a) K ey n sn in g in v e stitsiyalar nazariyasi;
b) K e y n s n in g b a n d l ik nazariyasi;
67

---

v) K lassik m a k ro i q tis o d iy nazariya; 
g) P u ln in g m iq d o r iy nazariyasi; 
d) K e y n s n i n g iste 'm o l nazariyasi.
8 5 K e y n s n a z a r iy a s i g a k o ’r a i s h l a b c h i q a r i s h d a r a ja s i j a m i t a la b
h a j m i b i l a n b e l g il a n a d i . B u q u y i d a g i n i a n g l a t a d i :
a) D a r o m a d n i ish lab c h iq a ris h bu d a r o m a d g a talabni yara tadi;
b) P u lg a b o ' l g a n ta lab ta d b irk o rla rn i to varlar va xiz m atlar ishlab 
c h i q a r is h g a m a j b u r qiladi;
v) T a d b i rk o r la r ishlab c h iq a r is h n i to 'la b a n d l ik d a r a ja s i g a c h a
k e n g a y tir is h g a urinadilar;
g) T a d b i rk o r la r ishlab c h i q a r is h g a q a r o r q ila d ig a n m a h s u lo t hajm i 
u n g a bild irilad ig a n ta lab b ila n aniq la n a d i; 
d) F a q a t «а» va «v» ja v o b lar to'g'r i.
8 6 K e y n s m u v o z a n a t m o d e lig a m u v o f i q , i q t i s o d i y o t m u v o z a n a t d a
b o 'l a d i , a g a r :
a) Iste 'm o l x arajatlari y i g ’in d is id a n j a m g 'a r m a l a r n i n g ayirm asi 
inv e stitsiy alarg a te n g bo'lsa;
b) M a 'l u m d a v r d a v o m id a pul taklifi o 'z g a ris h i doiiniy bo'lsa;
v) R e ja lash tirilg an iste'm ol xarajatlari bilan invesLitsiyalar y ig 'in d isi 
u m u m i y «chiqim lar» ga t e n g bo'lsa;
g) Davlat b y u d je ti b a l a n s l a s h g a n bo'lsa; 
d) J a m i taklif ja m i ta la b g a te n g bo'lsa.
8 7 « T e j a m k o r l i k p a r a d o k s i» g a m u v o f i q , d a r o m a d n in g h a r b i r
d a r a j a s i d a j a m g 'a r i s h i s t a g i q u y i d a g i g a s a b a b b o 'la d i :
a) I s te 'm o l eg ri c hizig'i p a s ty a siljiydi;
b) Milliy d a r o m a d va ishlab c h iq a r is h n in g nuivozanalli d ara jasi 
pasayadi;
v) J a m g 'a r m a egri chizig'i y u q o r ig a siljiydi; 
g) J a m g 'a r a y o t g a n k ishilar soni o'sadi; 
d) F a q a t «a», «b» va «v» ja v o b lar to'g'r i.
8 8 J . M . K e y n s n i n g o d d i y m o d e lid a , a g a r j a m i t a k l i f j a m i t a l a b g a t e n g
b o 'ls a , u n d a :
a) Z ahira lar q isq a ra d i va ta d b irk o rla r ishlab ch iq arish n i k e u g a y tir a
boshlaydilar;
b) Z ah ira lar o 'z g a rm a y d i, biroq ta d b irk o rla r ishlab ch iq a r ish n i 
k en g a y tir a d i] ar;
v) Z ah ira lar o 'sa d i va ta d b ir k o rla r ishlab chiqarishni q is q a rtir a
boshla ydila r;
g) Z ahira lar hajm i va is hlab c h iq arish d arajasi o 'z g a rm a y d i; 
d) Z a h ira la r o 'z g a rm a y d i, b iroq ta d b ir k o rla r ishlab ch iq a r ish n i 
qisqartiradilar.
8 9 A g a r i q t i s o d i y o t d a i s h l a b c h i q a r i l g a n v a s o t i l g a n S M M t e n g
b o 'ls a , u n d a :
a) J a m i d a r o m a d ja m i ta klifga leng;
b) «kirimlar» «chiqim la r» g a teng;
68

---

v) Iqlisodiy ol lo 'la b a n d lik va b arq a ro r n ar x la rd a am al qiladi; 
g) Barcha ja v o b la r to'g'ri; 
d) F aqat «а» va «b» ja voblar to'g'ri.
9 0 U s b b u m a m l a k a t e k s p o r t i n i n g o 's is h i b o s h q a t e n g s h a r o i t la r d a :
a) J a m i ta labni k o 'p ay tira d i, biroq milliy d a r o m a d n i kam aytira di;
b) Ja m i talabni k a m a y tira d i va milliy d a r o m a d n i ko'paytiradi; 
v) Sof e k s p o rtn i k o 'p a y tira d i;
g) Ja m i talab va milliy d a r o m a d n i k o 'p ay tira d i; 
d) F a q a t «v» va «у» ja voblar to'g'ri.
91 Q u y i d a g i l a r d a n q a y s i b i r i « k ir im la r » t u s h u n c h a s ig a k ir a d i?
a) Investitsiyalar;
b) Ja m g 'a r m a la r ; 
v) Soliqlar;
g) Import;
d) Barcha ja v o b la r no to 'g 'ri.
9 2 A g a r j a m i t a l a b s i l j i s h i q u y i d a g i k e s i m l a r d a n b i r i d a y u z b e r s a , 
j a m i t a l a b n i n g k o ' p a y i s h i m u v o z a n a t li S M M v a n a r x l a r d a r a j a s i n i n g
o 's is h ig a o l i b k e l a d i:
a) A,S egri c h iz iq n i n g K eyns kesimida;
b) AS egri c h iz iq n in g oraliq kesim ida;
v) AS egri c h iz iq n in g K eyns va oraliq kesim larida;
g) AS egri c h iz iq n in g klassik kesim ida;
d) AS egri c h iz iq n in g Keyns, oraliq va kla ssik kesim larida.
F O Y D A L A N I L G A N A D A B I Y O T L A R
1. 
Karim ov I. A. O 'z b e k i s to n b u y u k k e la ja k sari. Т.: " O 'z b e k is to n "
1998.
2. 
O ’zb e k isto n R e s p u b lik a s in in g K onstitutsiy asi. Т.: " O 'z b e k is to n "
2003.
3. 
Azizxo'jaev A v a boshq. O 'z b e k i s to n XXI as rg a in tilm oqda . Т.; 
"O 'z b e k islo n " 2002.
4. 
A bdulla ev Yo. Bozor iqtisodiy oti asoslari. Т.: "M e h n a t " 1997.
5. 
A b d u r a h m o n o v
Q. 
X. 
va 
boshq. 
" M e h n a t
iq tisodiyoti 
va 
sotsiologiyasi. 'Г " M e h n a t" 2002.
6
. 
Маккопе
.1
К. P., Брю С. Л. Экономикс. В 2 г.: пер. с англ. Таллин 
1993.
7 
O 'l m a s o v A. I q tisodiyot asoslari. Т.: "M e h n a l " 1997.
8
. 
AvL. jamoasi. M e n e j m e n t v a b iz n es asoslari. Т.: " M e h n a t" 1997.
9. 
Rasulo v M. Bozor iqtisodiyoti asoslari. Т.: " O 'z b e k is to n " 1999.
10. 
Практикум. Микро и макроэкономика, под ред. Огибина. Бишкек. 
1997
11. 
Inson ta ra q q iy o ti to 'g 'r is i d a m a ’ruza. Т. 1999.
69

---

W E B m a n b a la r v a I n t e r n e t s a y t l a r i
1. 
" I q t i s o d i y a x b o r o t n o m a " j u r n a l i n i n g e l e c t r o n t a l q i n i
h tt p :// w w w .r e v ie v .u z
J u r n a l b o s h q a r u v , i q t i s o d i y o t , m a r k e t i n g s o h a l a r i j a h o n t a j r i b a s i
v a h o z i r g i d a v r r i v o j l a n i s h s u r ' a t l a r i n i y o r i t a d i . J u m a l d a d a v l a t n i n g
i q t i s o d i y s i y o s a t i,
m a v j u d i q t i s o d i y v a z i y a t , i q t i s o d i y o t s o h a la r i 
b o 'y i c h a r i v o j l a n i s h t e n d e n s iy a la r i ,
t e x n o l o g i y a l a r k a b i m a v z u l a r
b o 'y i c h a i l m i y v a t a h l i l i y m a q o l a l a r b i l a n t a n i s h i s h m u m k i n .
2. 
Iqtisodiy tadqiqotlar markazi sayti 
http://www.cer.uz
I q t i s o d i y t a d q i q o t l a r m a r k a z i m a m l a k a t i m i z d a m u s t a q i l
f a o l i y a t
o l i b b o r u v c h i i l m i y m a q o m g a e g a b o 'l g a n m u a s s a s a h i s o b la n i b ,
u n i n g x o d i m l a r i t o m o n id a n j a m i y a t i j t i m o i y — i q t i s o d i y h a y o t i n i n g
b a r c h a s o h a l a r i b o 'y i c h a i l m i y t a d q i q o t l a r o l i b b o r i l a d i . M a z k u r
i l m i y t a d q i q o t l a r n a t i j a l a r i b i l a n s a y t o r q a l i t a n i s h i s h m u m k i n .
3. 
M arkaziy O siyo taraqqiyot portali 
http://www.cagatewav.org -  markazning asosiy manzili 
http://foruni.cagatewav.orE - markazning forumi
http://experts.cagatewav.org - ekspert va maslahatchilar ma’lumot bazasi 
http://calendar.cagatewav.org - mintaqa yangiliklari.
Sayt asosan Markaziy Osiyo mintaqasida kechayotgan ijtimoiy -
iqtisodiy jarayonlarga bag’ishlangan.
4. 
Resources for economists on the Internet 
http://rfe.wustl.edU//EconFAO.html
Amerika iqtisodiyot assosiasiyasi tomonidan ta'minlanuvchi internet -
resurslar katalogi. Iqtisodiy bilimlarga ixtisoslashgan tashkilotlar, statistik 
ma'lumotlar, ta'limga oid materiallar, grantlar haqidagi va boshqa koplab 
ma'lumotlarni ushbu internet resurslari katalogidan olish mumkin.
5. 
British Library of Political & Economic Science 
http://www.librarv.ise.ac.uk
Luiidoii iqtisodiyot maktabining rasmiy sayti. Saytda kutubxona katalogi 
va katta hajmda iqtisodiy fanlarga oid electron materiallar mavjud.
70

---

MUNDARIJA
СОДЕРЖАНИЕ
CONTENTS
K irish
Введение
Preface
3
M illiy Iq tis o d iy o t: a s o s iy n a tija la r v a u la rn l o 'Ic h a s h
Н ациональная экономика: основные р е |у л ь га т ы н нх ш мереине 
National economy: basic results and their measure
6
M a k ro iq tls o d ly m u v o z a n a tslz llk : b o z o r iq tis o d ly o tln in g siklli 
riv o jla n is h i
М акроэкономическое неравновесие: циклическое раш игие 
рыночной экономики
Macroeconomic irregularity: development cycle of m arket economy
11
B y u d jet k a m o m a d i v a d a v la l q arzi 
Бюджетный дефицит и государственный долг 
Budget deficiency and state debt
18
J a h o n x o 'jalig i. X a lq a ro sa v d o v a sa v d o siy o s a ti
Мировое хозяйство. Международная торговля н торговая политика
W orld m anagem ent. International trade and trad e policy
26
M e h n a t Iq tis o d iy o ti v a ijtim o iy m e h n a t 
m u n o s a b a tla rin i b o s h q a ris h
Экономика труда и управление социально - экономическими 
отнош ениями
L abor economy and social - economic m anagem ent
32
M e h n a t b o zo ri, b a n d lik , ish siz lik
Р ы нок труда, занятость, бе>работпца 
Labor m arket, employment, unemploym ent
37
A h o lin in g tu rm u s h d a ra ja s i 
У ровень ЖПШИ населения 
Living level of population
44
M a k ro iq tls o d ly o td a n te s tl a r to 'p la m l 
С борник тестов по м акроэкономики 
Tests collection on m acro economy
54
F o y d a la n ilg a n a d a b ly o tla r v a W EB m a n b a la i 
И спользованная литература и WEB ссы лки 
Used literatu re and web references
70
71

---

E.M ahm udov, A. A. A bduvohidov
MAKROIQTISODIYOT
T o s h k e n t a r x i t e k t u r a q u r i l i s h i n s t i t u t i - 2 0 0 8
M u h a r r i r
i. f . n . d o t s e n t О . T . S a t t o r q u l o v
T e x n i k m u h a r r i r
O '. A . M a m a n o v
K o m p 'y u t e r d a s a h i f a l o v c h i
B . A . A b d u v o h i d o v a
B o s is h g a r u x s a t e t i l d i 1 1 .0 3 .2 0 0 9 . B i c h i m i 6 0 x 8 4 i/i6. 
B o s m a t a b o g 'i 4 ,5 . A d a d i 5 0 . B u y u r t m a № C -4 6 0 5 . 
B a h o s i s h a r t n o m a a s o s id a .
« O 'z b e k is to n » N M I U d a c h o p e t i l d i .
72