Mikroiqtisodiyot va makroiqtisodiyot

Iqtisodiy renta
.
Biz yuqorida resurs qanchalik ko‗p cheklangan bo‗lsa, uning 
narxi ham shunchalik yuqori bo‗lishini ko‗rgan edik. SHuning uchun ham yuqori 
malakali mutaxassis har doim ortiqcha ish haqi oladi. Ushbu ortiqcha ish haqi 
iqtisodiy renta bo‗lib, u ishchining qobiliyati yoki yuqori malakasi uchun to‗lanadi.
Tarmoq mehnat bozorini ko‗rib chiqaylik (12.17-rasm). 
Muvozanat sharoitida (E nuqta) ishchilar W
E
ish haqi oladilar. Lekin, malakali 
ishchilar W
0
ish haqi olib ishlashga tayyor bo‗lsalar ham W
E
ish haqi olayaptilar 
(demak, ular oladigan iqtisodiy renta (W
E 
- W
0 
) ga teng bo‗ladi). 
Ish haqi
, 
W
,
so’m
/soat
S
2
S
1
W
2
W
1
S
L
=
MRP
L
L
L
1
L
2

---

306 
 
12.17-rasm. Iqtisodiy renta. 
Minimal ish haqi (mehnat narxi) bilan bozorda shakllangan ish haqi o‗rtasidagi 
farq iqtisodiy rentani tashkil etadi. 12.17-rasmda barcha ishchilar uchun ushbu 
ko‗rsatkich W
0
EW
E
uchburchak yuziga teng. SHuning uchun ham raqobatlashgan 
bozorda, qisqa muddatli oraliqda iqtisodiy rentaning bo‗lishi, tarmoqqa yangi 
ishchilarni kirib kelishini rag‗batlantiradi. Raqobatlashuvchi tarmoqda uzoq 
muddatli oraliqda Mehnat taklifi chizig‗i absolyut elastik (gorizontal) bo‗lgani 
uchun iqtisodiy renta bo‗lmaydi. Lekin, noyob mutaxassislarning etishmasligi, 
iqtisodiy renta uzoq muddatda ham saqlanib qoladi (amalda ishlab chiqarishda 
noyob mutaxassislarni jalb qilish uchun, ularga qo‗shimcha ish haqi belgilanadi). 
Estrada yulduzlari, kino yulduzlari, mashhur sportchilar iqtisodiy renta oladilar. 
Quyidagi 12.18-rasmda ushbu holat ifodalangan.