O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi farmakognoziya fanidan amaliy mashg’ulotlar bo’yicha o’quv qo’llanma

3-Topshiriq: 
Efir moylarini organoleptik tahlil natijalarini yozing? 
4-Topshiriq:
(XI - DF) bo’yicha dorivor maxsulot tarkibidagi efir moyini 
miqdorini aniqlash formulasiga qo’yib xisoblang? 

---

93 
 
Nazorat savollari
1. Terpenoidlar va efir moylari haqida tushuncha, ularning tasnifi, fizik-
kimyoviy xossalari. Efir moylarini o’simliklarda to’planashi. Efir moylarini 
o’rganishda Vatanimiz olimlarining tutgan o’rni.
2. Efir moylarini olish usullari va ularni mahsulot tarkibidagi miqdorini aniqlash.
3. Efir moylarini organoleptik tahlili. 
4. Efir moyi tarkibidagi fenollar, aldegid va ketonlar miqdorini aniqlash, 
ximizmi
5. Yasnotkadoshlar, astradoshlar oilasiga mansub o’simliklarga xos bo’lgan 
morfologik va anatomik belgilar.
6. XI-DF bo’yicha mahsulot tarkibidagi efir moyini miqdorini aniqlash va shu 
usulda aniqlash qanday qonuniyatlarga asoslangan.
Quyidagi test javoblarini toping? 
1. Efir moylari tasnifi? 
А. atsiklik, monotsiklik, bitsiklik, monoterpen, , seksviterpenlar va aromatik birikmalar 
B. kislotalar, aldegidlar, kislorod saqlovchi va kislorod saqlamaydigan birikmalar, 
oqsil, uglevodlar 
C. izopren ishlab chiqaruvchi birikmalar, aminlar, terpenoid birikmalar va alkaloidlar 
D. aromatik va siklik birikmalar , yog`li moylar
2. Efir moylarining o‘simliklarida to‘planishi? 
А. efir moylari kanalcha joylarda, epidermis osti hujayralari, smola yo‘llarida 
to‘planadi. 
B. efir moylari parenxima hujayralarda o‘zakda, bezlarda kanalchalarda to‘planadi. 
C. efir moylari maxsus joylarda, epidermisda, o‘zak nur hujayralarida, kambiyda 
to‘planadi. 
D. efir moylari o`simlikning hamma organlarida turli hujayralarida, joylarida 
to`planadi.
3. Efir moyini olish usullari ? 

---

94 
А.suv bug‘i bilan haydash, presslash, matseratsiya, ekstraksiya usullari. 
B. xloroform bilan ekstraksiya, ishqor bilan qaynatish, mikrosublimatsiya. 
C. suv bilan ajratma olib, spirt bilan cho‘ktirish.
D. efir bilan sokslet apparatida ekstraksiya qilinadi