‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi

ro‘y berdi. Bu davrdagi iqtisodiy g‘oya!ar tovar-pul munosabatlarining
rivoji bilan bog‘Iiq.
Islom 
— VII asrda (hijriy 622-yil) dastlab Arabistonda tarqalgan 
so'nggi muqaddas din. Islomning muqaddas kitobi 
Qur’oni Karimda
(arabchada 
o'qish, qiroat
degani) Alloh taolo tarafidan shaxsiy mulk 
muqaddas deb e’lon qilingan, unga ko‘z olaytirish katta gunoh deyilgan

---

va sudxcTrlik harom qilingan, ortiqcha sarf-xarajatlar qoralangan, 
ayniqsa, «yenglar, ichinglar, hadya qilinglar, lekin isrof qilmang» 
degan oyatlar bugungi kun uchun ham ahamiyatlidir.
Forobiy Abu Nasr ibn Muhammad 
(870-950) — qomusiy olim, 
Arastuning izdoshi (Arastudan keyin ikkinchi muallim nomini olgan), 
xayoliy sotsializmning asoschilaridan, 160 dan ortiq asar yozgan, 
donishmand (ayni vaqtda diniy jamoaning boshlig‘i bo‘lgan), hukm- 
dor, tasarruf etuvchi, «saxovatli yurt» haqidagi ta’limotni rivojlantirdi 
(fozil davlat tarafdori).
Abu Ali ibn Sino 
(980-1037) — qomusiy olim, 280 dan ortiq asar 
yozgan, «Uy xo‘jaligi», «Ruhshunoslik» va boshqa kitoblarda iqtisodiy 
qarashlari aks etgan.
Beruniy Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad 
(973-1048) — qomu­
siy olim, 150 dan ortiq asarlari mavjud, lekin iqtisodiy qarashlari 
to‘liq o‘rganilmagan. Mehnat boylikning asosi ekanligi to‘g‘risidagi 
fikrlari mavjud.
Yusuf Xos Hojib Bolasog‘uniy 
(~ 1016-1018-?) - turk tilidagi ilk 
asar 
«Qutadg‘u bUig» 
(«Saodatga yo'llovchi bilim», 1069-70) da ajoyib 
iqtisodiy g'oyalami bayon etgan (1990-yilda chop etildi). Ayniqsa, 
hunar-kasb o'rganish, savdo-sotiqning ahamiyatiga e’tibor berilgan. 
Kitobda «san’at, hunar 
kishiga chiroy, turli-tuman hunarlami 
o'rganmaslik tubanUk belgisi» (64-bet) ekanligi haqida fikrlar va mehnat 
taqsimoti g'oyalari bor. Davlat va iqtisodiyot masalalaridagi bog‘lanishni 
yaxshi tushungan.
Nizomulmulk 
(1018-1092) — Saljuqiylar davlati vaziri sifatida «Siyo- 
satnoma» asarini yozdi, unda soliq, davlat mablag'larining hisob- 
kitobi, iqto‘ (chek yer) to‘g‘risida qimmatli g'oyalar berilgan.