Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

Elektr motor valiga ta’sir etuvchi momentlar va ularning muvozanat 
tenglamasi. 
Elektr motor bilan biror ish mashinasi yoki mexanizmni harakatga 
keltirilganda uning valiga quyidagi momentlar ta’sir etishi mumkin: 
1)
motor yakorini aylantiruvchi elektromagnit moment 
M
em
; 
2)
salt ishlash momenti 
M
0
. Bu moment mexanik va magnit quvvat 
isroflari bilan aniqlanadi. Yakorning aylanishida mexanik ishqalanishlarga va 
uyurma toklar bilan motor po‘lat o‘zaklarining qizishiga sarflangan quvvat 
isrofi 
P
0
yuklamaga bog‘liq bo‘lmagani uchun 
M
0
ham yuklamaga bog‘liq 
bo‘lmaydi, uning qiymati nominal moment (aylantiruvchi foydali momentning 
nominal qiymati) 
M
n
ning 2-6% ni tashkil etadi; 
3)
foydali moment 
M
2
. Bu moment motor bila nish mexanizmini 
harakatga keltirishda mexanizm tomonidan vujudga keltiriladigan qarshilik 
(foydali yuklama) momenti bilan aniqlanadi. Qarshilik momenti o‘z navbatida 
mashina yoki mexanizmning ish rejimi (katta yoki kichik qiymatli yuklamalar 
bilan ishlashi) va mexanik xarakteristikalari bilan aniqlanadi.
Odatda, 
M
0
va 
M
2
momentlari birgalikda hisoblanib, uni 
M
c
bilan 
ifodalanadi, ya’ni bo‘ladi, bunda – motor valining aylanishiga qarshilik 
ko‘rsatuvchi statik qarshilik momenti. Ish mexanizmlarning qarshilik 
momentlari o‘z qiymatlarini chastota o‘zgarishi bilan turlicha o‘zgartiradilar.
Shunga binoan, ish mexanizmi qarshilik momenti 
M
c
ning motor aylanish 
chastotasi 
n
ga nisbatan o‘zgarishini ifodalovchi