Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

ўрганишданиккитамақсадникўзлайди:а)аудитўтказишниосонлаштириш ва
сифатини ошириш; б) текшириладиган корхона иқтисодини яхшилашга
қаратилганамалиймаслаҳатёрдамикўрсатиш.
Бунинг учун корхона фаолиятига таъсир қиладиган ички ҳамда ташқи
омилларҳақидамаълумотларнитўплашзарур.
Аудиторбиринчинавбатдаэътиборберишлозимбўлган,корхонаиқтисодига
таъсирқиладиганичкиомилларгақуйи-
дагиларкиради:мулкчиликшаклива
бошқарув тузулмаси,корхонанинг қандай мақсадда ташкил этилганлиги,
корхона фаолиятида амалга ошириладиган асосий муомалалар,молияси,
ходимлари,ҳисобюритиш сиёсати,корхонанингучинчишахсларбиланўзаро
муносабатлари.
Ташқи омилларга мижоз фаолият қиладиган тармоқ, мамлакатдаги
иқтисодийҳолаткиритилади.
Корхоналарга нисбатан қўлланиладиган қонунлар нафақат мулкчилик
шаклларига,балкиқарорларқабулқилишжараёнларинингташкилэтилишивау
ёкибуҳужжатларниимзолашучунжавобгаршахсларнингтаркибигаҳамбоғлиқ.
Бошқарув жараёнини билиш нафақатаудиторгазарурбўлган материалларни
тўплаш учун,балки унингҳисоботидан асосий фойдаланувчиларни аниқлаб,
унингишларидагихатарливазиятларнитўғрибаҳолашдаҳамунгаёрдамберади.
Аудитор мулкчилик шакли ва тузилишини ўрганиши учун қуйидаги
маълумотларнитўплашзарур:

йирикмулкэгаларинингрўйхати;

фирмаларвабўлинмаларнингрўйхати;

шуъба корхоналар,тобе корхоналар ва инвестиция қилинадиган бошқа
объектлар;

корхонагараҳбарликқилувчиваижроорганлари,шунингдекичкиаудитнинг
роливафункциялари;

бошқарувнингташкилийтузилмаси;

юқоримансабдоршахслармажбуриятлариважавобгарликлариничегаралаш;

бошқарувқарорларини,шужумладанбухгалтерликҳисо-
биниташкилэтишва
юритиш соҳасидаги қарорларни қабул қилиш учун асос бўлиб хизмат
қиладиганмаълумотларманбалари;

раҳбариятнингишҳақинибелгилайдиганомиллар;

корхонани, унинг бухгалтерлик тизимини, ўтказиладиган аудиторлик

---

текширувлари ва унинг натижалари бўйича раҳбариятнинг режалари ва
кутилаётганнатижалари.
Текшириладиган корхонанинг мақсадларини таҳлил қи-
лиш, унинг
муомалаларинияхшитушунишгаимконбериб,текшириладиганҳисоботҳақида
тўғри фикр шаклллантирилиши учун зарурдир.Чунончи,агар аудитор ишини
режалаштириш чоғида мулк эгаларинингкорхонани тугатмоқчи эканликлари
аниқланса,бундаукорхонаҳисоботиганисбатанфаолиятқилаётганкорхона
принципиниқўлламаслигиҳақидааудиторликҳисоботигатаъкидлашкиритишга
тайёрланишизарур.Корхонанингмақсадларинианиқлаш учунқуйидагиларни
билишзарур:маҳсулотларвахизматларнингасосийтурлари;бошқакорхоналар,
гуруҳларбилан бирлашишгаоид ёки корхонанингсотиболиш,сотиш бўйича
режалари; илмий-
тадқиқот ва тажриба-
конструктор-
лик соҳасидаги йирик
корхоналар;режалаштирилган капитал қўйилмалар;янги бозорларга чиқиш
режалари;ахбороттехнологиясидаги ўзгаришлар,солиқларни режалаштириш
стратегияси.
Мижознингмуомалалариҳақидагимаълумотлараудиторгаўзинингхатарли
ҳолатларинитўғрибаҳолаш,самаралитекширишдастуритузишвауниўтказишга
кетадиганвақтнитежашдаёрдамберади.
Корхонанинг молиявий тузилмасини билиш аудиторга корхонанинг
маблағларга бўлган талабини ва уларнингкелиш манбаларини,корхонанинг
ҳақиқий тўлов қобилиятини аниқ-
лаш ва шу билан бирга у келгусида ўз